Κρίσεις Πανικού: Όταν το Σώμα Μιλάει με Φόβο

Λέξεις: Παναγιώτης Νταϊλάκης

Στην καρδιά της καθημερινότητάς μας, ανάμεσα σε ραντεβού, υποχρεώσεις και ατελείωτη πίεση, ένα ξαφνικό κύμα φόβου μπορεί να μας διακόψει απότομα.

Ταχυκαρδία, δύσπνοια, ιδρώτας, αίσθηση επικείμενου θανάτου.

Για πολλούς, αυτό περιγράφει μια κρίση πανικού μια εμπειρία όσο τρομακτική, τόσο και παρεξηγημένη. Αλλά ας προσπαθήσουμε μαζί να κατανοήσουμε τι είναι οι κρίσεις πανικού.

Τι είναι η κρίση πανικού;

Η κρίση πανικού είναι ένα ξαφνικό επεισόδιο έντονου άγχους και φόβου που κορυφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά, συνοδευόμενο από έντονα σωματικά συμπτώματα όπως:

• Ταχυπαλμία
• Δύσπνοια ή «κόμπος» στο στήθος
• Ζάλη ή αποσύνδεση από το περιβάλλον
• Μούδιασμα, ρίγη, εφίδρωση
• Φόβος ότι «θα τρελαθώ» ή «θα πεθάνω»

Το άτομο αισθάνεται ότι χάνει τον έλεγχο, παρότι οργανικά είναι υγιές. Η εμπειρία αυτή είναι τόσο ισχυρή, που συχνά οδηγεί τον πάσχοντα στα επείγοντα, με την υποψία καρδιολογικού ή νευρολογικού επεισοδίου.

Γιατί συμβαίνει;

Η κρίση πανικού δεν εμφανίζεται τυχαία. Συνδέεται με έναν «υπεραφυπνισμένο» οργανισμό, που αντιδρά σε εσωτερικά ή εξωτερικά ερεθίσματα σαν να βρίσκεται σε κίνδυνο. Στην ουσία, είναι η υπερβολική ενεργοποίηση του συστήματος «μάχης ή φυγής» — ενός αρχέγονου μηχανισμού επιβίωσης.

Ωστόσο, στην ψυχολογία εξετάζουμε βαθύτερα αίτια: καταπιεσμένα συναισθήματα, τραυματικές εμπειρίες, χρόνιο στρες ή εσωτερικές συγκρούσεις που εκφράζονται μέσω του σώματος. Η κρίση πανικού είναι συχνά το «ξέσπασμα» ενός ψυχισμού που ζητά να ακουστεί.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Η καλή είδηση είναι πως οι κρίσεις πανικού είναι απολύτως διαχειρίσιμες. Η επιστημονική κοινότητα διαθέτει πλέον αποτελεσματικές ψυχοθεραπευτικές μεθόδους οι οποίες ενισχύουν το άτομο με τα απαραίτητα εργαλεία για την ορθή αντιμετώπιση της προαναφερθείσας συμπτωματολογίας. Παρόλα αυτα, ας δούμε τι μπορείτε να κάνετε άμεσα.

Αν βιώνετε κρίσεις πανικού, δοκιμάστε τα εξής:

• Μετακινηθείτε σε ένα ήρεμο μέρος
• Εστιάστε στην αναπνοή σας: Αναπνεύστε βαθιά, αργά και από το διάφραγμα.
• Μιλήστε στον εαυτό σας: Πείτε «αυτό είναι άγχος, όχι κάτι απειλητικό».
• Ρίξτε κρύο νερό ή πάγο πίσω στο σβέρκο: Η αλλαγή θερμοκρασίας του σώματος είναι από τα πρώτα πράγματα που αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος.
• Αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια: Η έγκαιρη παρέμβαση μειώνει τις πιθανότητες χρονιότητας.

Ένα τελευταίο μήνυμα αισιοδοξίας

Οι κρίσεις πανικού δεν είναι ένδειξη τρέλας ούτε αδυναμίας. Είναι ένα μήνυμα του σώματος και της ψυχής ότι κάτι χρειάζεται φροντίδα. Η θεραπεία δεν είναι απλώς να σταματήσει το σύμπτωμα, αλλά να κατανοήσουμε τον εαυτό μας σε βάθος.

Σε έναν κόσμο που κινείται διαρκώς πιο γρήγορα, είναι φυσικό κάποιες φορές να «σταματάμε απότομα». Όταν αυτό συμβεί, ας ακούσουμε με προσοχή όσα έχουμε σπρώξει για καιρό στο περιθώριο.

Ο Παναγιώτης Νταϊλάκης, B.Sc (Hons), M.Sc (Neuro), MSc (CLPsy) είναι ειδ. Κλινικός Ψυχολόγος – Νευροεπιστήμονας Α.Π.Θ. Κλινικός Συνεργάτης – Ελληνική Εταιρεία Νόσου Αλτσχάιμερ και Συναφών Διαταραχών