Να γιατί η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη ψυχική μας υγεία

Η Julian Rucklidge, Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Canterbury στη Ν. Ζηλανδία σε μια παρουσίασή της στο TEDX, εξέφρασε μεταξύ άλλων την άποψη της γύρω από το ότι μεγάλες δόσεις μικροθρεπτικών σε ψυχιατρικούς ασθενείς, μπορεί να είναι αποτελεσματικότερες από ψυχιατρικές τρέχουσες φαρμακευτικές θεραπείες.

“Το έτος 1847 ένας γιατρός που τον έλεγαν Semmelweiss, συμβούλευε όλους τους γιατρούς να πλένουν τα χέρια τους, πριν ακουμπήσουν μια έγκυο γυναίκα, προκειμένου να αποφύγουν τον επιλόχειο πυρετό.

Η έρευνα του είχε δείξει , ότι μπορούσες να μειώσεις τον ρυθμό της θνησιμότητας από σηψαιμία, από το 18% στο 2%, απλά πλένοντας τα χέρια σου με χλωριωμένο νερό. Oι γιατροί συνάδελφοί του, αρνήθηκαν να αποδεχθούν, πως ήταν υπεύθυνοι για διάδοση μολύνσεων. Ο Semmelweiss λοιδορήθηκε από τους ομότιμούς του, απολύθηκε , και η κριτική και ο αντίκτυπος τον κατέβαλαν και πέθανε, δύο βδομάδες αργότερα σε ένα άσυλο από σηψαιμία, στην ηλικία των 47 ετών.

Αυτό το οποίο θα σας μιλήσω σήμερα, μπορεί να ακουστεί τόσο ριζικό όσο το πλύσιμο των χεριών που ακούστηκε σ’ ένα γιατρό του μέσου του 19ου αιώνα, και είναι το ίδιο επιστημονικό. 

Είναι η απλή ιδέα ότι η βελτιστοποίηση της διατροφής είναι ένας ασφαλής και βιώσιμος τρόπος για να αποφύγετε τη θεραπεία ή να μειώσετε την ψυχική ασθένεια. Η διατροφή έχει σημασία. H κακή διατροφή είναι ένας σημαντικός και διαχειρίσιμος παράγοντας επικινδυνότητας για την ανάπτυξη της ψυχικής υγείας.

Σύμφωνα με μία έρευνα υγείας του 2013 στην Ν. Ζηλανδία, οι ρυθμοί των ψυχιατρικών νόσων στα παιδιά, διπλασιάστηκαν μέσα στην τελευταία 5ετία. Και διεθνώς υπήρξε μια τριπλή αύξηση στην διάσπαση προσοχής (ADHD) , 20πλάσια αύξηση στον αυτισμό και 40πλάσια διπολική διαταραχή σε παιδιά. Αυτό το διάγραμμα δείχνει ότι υπήρξε τετραπλασιασμός των ανθρώπων με αναπηρία που προκλήθηκε σαν άμεση συνέπεια μιας υποκείμενης ψυχιατρικής νόσου.

Οι ρυθμοί των ψυχιατρικών νόσων είναι σε άνοδο. Πως αντιμετωπίζουμε λοιπόν αυτό το πρόβλημα;

  Επί του παρόντος το υγειονομικό μας σύστημα λειτουργεί μέσα σε ένα μοντέλο. Αυτό σημαίνει ότι τυπικά θα σας προσφερθούν ψυχιατρικά φάρμακα στην αρχή, που θα ακολουθηθούν από ψυχολογικές θεραπείες και άλλα είδη υποστήριξης. H εξάρτησή μας από τα φάρμακα, είναι ένας τύπος θεραπείας της πρώτης γραμμής, εμφανής από τον αυξανόμενο ρυθμό των συνταγογραφήσεων. Π.χ. το 2012, σε μισό εκατομμύριο νεοζηλανδούς, δηλαδή το 1/8 του πληθυσμού, συνταγογραφήθηκε ένα αντικαταθλιπτικό. Αυτό είναι 38% ψηλότερα, απ’ότι πέντε χρόνια νωρίτερα. 

Παρομοίως οι ρυθμοί συνταγογράφησης των αντιψυχωτικών, διπλασιάστηκαν από το 2006 στο 2011. Δεδομένου ότι αυτό το ιατρικό μοντέλο είναι αρκετά διαδεδομένο σε όλο τις δυτικές κοινωνίες, δικαίως θα περίμενε κανείς να δουλεύει καλά. Και όντως σε κάποιες περιπτώσεις, αυτές οι θεραπείες σώζουν ζωές. Και δεν βρίσκομαι εδώ για να τα απαλείψω όλα μαζί. 

Εν τούτοις εάν μια θεραπεία είναι αληθινά αποτελεσματική, δεν θα έπρεπε οι ρυθμοί της διαταραχής και οι αναπηρίες σαν άμεση συνέπεια αυτής της νόσου να μειώνονται μάλλον παρά να αυξάνονται; Γι’ αυτόν τον λόγο θα πρέπει να σκεφθούμε τον ρόλο των φαρμάκων που παίζουν στην έκβαση των νόσων. Εάν πάρουμε οποιαδήποτε κατηγορία φαρμάκων, αντιψυχωτικά, αντιαγχωτικά, αντικαταθλιπτικά, ο τύπος είναι ο ίδιος. Πρόσκαιρα αυτές οι θεραπείες είναι πολύ αποτελεσματικές, αλλά μακροπρόθεσμα δεν είναι, και σε μερικές περιπτώσεις χειροτερεύουν την ζωή.

Εάν παρατηρήσουμε μελέτες που έγιναν πάνω σε παιδιά με απόσπαση προσοχής (ADHD), με τονωτικά ή Ritalin, θα δούμε ότι βραχυπρόθεσμα τα παιδιά βελτιώνονται και αντιδρούν καλύτερα από κάθε άλλο τύπο θεραπείας. Αλλά μακροπρόθεσμα τα πάνε λιγότερα καλά από παιδιά που ποτέ δεν τους συνταγογραφήθηκαν αυτά τα φάρμακα. 

Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι παρόλη την διαρκώς αυξανόμενη εξάρτησή μας από τα αντικαταθλιπτικά τα ποσοστά ανάκαμψης και τα ποσοστά υποτροπής, δεν είναι καλύτερα σήμερα, απ’ότι ήταν πριν 50 χρόνια, πριν εμφανισθούν αυτά τα φάρμακα. Και παιδιά με κατάθλιψη που παίρνουν αντικαταθλιπτικά, έχουν τριπλάσια πιθανότητα να αναπτύξουν διπολική διαταραχή, σε σχέση με παιδιά που ποτέ δεν πήραν αυτά τα φάρμακα. Kαι άτομα που τυχαιοποιήθηκαν να παραμείνουν στα αντιψυχωτικά τους φάρμακα, είναι λιγότερο πιθανόν να ανακάμψουν από σχιζοφρένεια μακροπρόθεσμα, από άτομα που τυχαιοποιήθηκαν να έχουν μειωμένη δόση ή πλήρη εξάλειψη του φαρμάκου. Και είμαι σε θέση να σας δείξω όλο και περισσότερες μελέτες που όλες δείχνουν την ίδια ζοφερή εικόνα.

Αρκετά καταθλιπτικά όλα αυτά. Υπάρχει άλλος τρόπος να πάμε μπροστά; Σχεδόν πριν δύο δεκαετίες , η επιβλέπουσα το διδακτορικό μου, καθηγήτρια Bonnie Kaplan, μου μίλησε για κάποιες οικογένειες, στην Νότια Αλμπέρτα του Καναδά, που θεραπεύονταν με θρεπτικές ουσίες. Αυτές οι οικογένειες είχαν διπολική διαταραχή, ψυχώσεις, κατάθλιψη που είναι σοβαρές καταστάσεις.

 Η εκπαίδευσή μου στην κλινική ψυχολογία με δίδαξε ότι η διατροφή και η δίαιτα είχαν ασήμαντη σημασία στην ψυχική υγεία, και ότι μόνο τα φάρμακα και η ψυχοθεραπεία θα μπορούσαν να θεραπεύσουν αυτές τις σοβαρές συνθήκες. Αλλά αυτή και άλλοι ακαδημαϊκοί δημοσίευαν προκαταρκτικά δεδομένα, στις αρχές του 21ου αιώνα, που έδειχναν ανθρώπους που τα πήγαιναν καλά και παρέμεναν καλά. 

Έτσι λοιπόν αποφάσισα να μελετήσω τα θρεπτικά συστατικά , και αυτό κάνω την τελευταία δεκαετία. Το 2009 πήρα κάποια χορηγία για να κάνω μια τυχαιοποιημένη δοκιμή ελέγχου εικονικού φαρμάκου, χρησιμοποιώντας μεταλλικά στοιχεία και βιταμίνες, που λέγονται και μικροθρεπτικά, στην θεραπεία της απόσπασης προσοχής στους ενήλικες. Και αυτή μου η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The British Journal of Psychiatry, τον Απρίλη του 2014. 

Και ιδού τα ευρήματα μας: 

Μέσα σε μόλις μια περίοδο οκτώ εβδομάδων, διπλάσιοι άνθρωποι αντέδρασαν στα μικροθρεπτικά σε σύγκριση με αυτούς που πήραν το εικονικό φάρμακο. Διπλάσιοι πήγαν σε ύφεση όσον αφορά την κατάθλιψη, στην ομάδα που έπαιρναν μικροθρεπτικά. H υπερδραστικότητα και η αδυναμία μειώθηκαν μέσα στα κανονικά , μη κλινικά όρια, και όσοι έπαιρναν μικροθρεπτικά ανέφεραν ότι τα συμπτώματά τους της διάσπασης προσοχής, ήταν λιγότερα βλαβερά και λιγότερο παρεμβατικά, στην δουλειά τους και στις κοινωνικές τους σχέσεις, σε σχέση με όσους πήραν το εικονικό φάρμακο. 

Και ένα χρόνο αργότερα, αυτοί που εξακολούθησαν να παίρνουν τα μικροθρεπτικά, διατήρησαν τις αλλαγές τους και εμφάνισαν περαιτέρω βελτιώσεις, ενώ αυτοί που συνέχισαν με φάρμακα, ή σταμάτησαν να παίρνουν μικροθρεπτικά, παρουσίασαν χειροτέρευση των συμπτωμάτων τους.

Εδώ χρειάζεται να σας πω κάτι : όταν μιλώ για μικροθρεπτικά, στην πράξη αναφέρομαι σε δόσεις μεγαλύτερες απ’ ότι όσο η δόση που θα παίρνατε από ένα χάπι που θα αγοράζατε στο σουπερμάρκετ. Σε αυτήν την μελέτη δώσαμε στους συμμετέχοντες 15 χάπια την μέρα, που περιείχαν 36 μικροθρεπτικά. Άρα εάν πάρετε κάποιο συμπλήρωμα από κάποιο κατάστημα είναι απίθανο να δείτε αυτά τα θετικά οφέλη διότι και η δόση θα είναι μικρότερη και το εύρος των μικροθρεπτικών δεν θα είναι τόσο μεγάλο.

Αυτά τα θετικά οφέλη δεν περιορίζονται σε μόνο μία μελέτη. Στο εργαστήριό μου στο Πανεπιστήμιο του Canterbury, υπάρχει η ερευνητική ομάδα Ψυχικής Υγείας και Διατροφής, και έχουμε δημοσιεύσει πάνω από 20 εργασίες σε ιατρικά περιοδικά, που όλες τεκμηριώνουν τα οφέλη των μικροθρεπτικών. Π.χ. η μελέτη αυτή έδειξε ότι μπορούμε να μειώσουμε συμπτώματα της διπολικής διαταραχής σε παιδιά κατά 50%, με ταυτόχρονη μείωση των φαρμάκων τους.

Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι θα μπορούσαμε να μειώσουμε την πιθανή διαταραχή μετατραυματικού στρες, από το 65% στο 18%, που προήλθαν από τους σεισμούς στο Christchurch, χορηγώντας μικροθρεπτικά στην διάρκεια ενός μηνός. Ενώ παράλληλα δεν συνέβη καμία αλλαγή, σε όσους δεν πήραν μικροθρεπτικά. Ακόμη, κι ένα χρόνο αργότερα, όσοι είχαν πάρει τα μικροθρεπτικά, τα πήγαιναν καλύτερα σε σχέση με όσους δεν τα είχαν πάρει. Μετά επαληθεύσαμε αυτά τα ευρήματα , σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Calgary, μετά τις πλημμύρες του 2013, στην Alberta του Καναδά.

Για μένα το μήνυμα είναι καθαρό. Ένα καλοθρεμμένο σώμα και μυαλό, μπορεί να αντισταθεί καλύτερα στο στρες, και να ανακάμψει από την ασθένεια αυτή. Χορηγώντας μικροθρεπτικά σε κατάλληλες δόσεις , μπορεί να είναι μια αποτελεσματική και ανέξοδη δημόσια θεραπευτική παρέμβαση, που θα βελτίωνε την ψυχική υγεία ενός πληθυσμού μετά μια περιβαλλοντική καταστροφή.

Στην 20χρονη καριέρα μου, σπάνια είδα αυτές τις δραματικές ανταποκρίσεις από συμβατικές θεραπείες. Όταν οι άνθρωποι πάνε καλά, τότε τα πάνε καλά παντού. Όχι μόνο στα συμπτώματα που αντιμετωπίσαμε, αλλά και σε άλλους τομείς, όπως π.χ. βελτιωμένο ύπνο, σταθεροποίηση της διάθεσης, μείωση του άγχους καθώς και την ανάγκη για μείωση στο τσιγάρο, την κάνναβη και το αλκοόλ.

Η δική μου αλλά και η παγκόσμια έρευνα, έχει δείξει ότι το 60-80% των ανθρώπων αντιδρούν στην λήψη μικροθρεπτικών, δείχνοντας πόσο δυναμική είναι αυτή η παρέμβαση. Και σε όλον τον κόσμο, υπάρχουν σήμερα 20 τυχαιοποιημένες μελέτες με εικονικό φάρμακο, που είναι οι μελέτες πρότυπο για να παίρνουμε κλινικές αποφάσεις. Και οι μελέτες αυτές δείχνουν ότι μπορούμε να μειώσουμε την επιθετικότητα σε φυλακισμένους, να επιβραδύνουμε την γνωστική έκπτωση στους ηλικιωμένους, να θεραπεύσουμε την κατάθλιψη, το στρες, την ανησυχία, τον αυτισμό και την απόσπαση της προσοχής (ADHD).

Και μπορεί να γίνουν πιο αποτελεσματικά, τα μικροθρεπτικά, από τις τρέχουσες συμβατικές θεραπείες. Η μελέτη αυτή δείχνει την θεραπευτική αγωγή ενός 10χρονου αγοριού με ψύχωση.

Όταν η 6μηνη νοσοκομειακή του θεραπευτική αγωγή, με φάρμακα, απέτυχε, του συνταγογραφήθηκαν μικροθρεπτικά. Aυτά όχι μόνον μείωσαν εντελώς τις παραισθήσεις και τις ψευδαισθήσεις του- αλλαγές που διατηρήθηκαν για τα επόμενα 6 χρόνια- αλλά και το κόστος αυτής της θεραπείας ήταν μικρότερο από το 2% της νοσοκομειακής του θεραπείας. Kαι μόνο το κόστος καθιστά επιτακτικό, ώστε η κοινωνία μας να προσέξει τα ευρύτερα οφέλη αυτής της προσέγγισης. 

Αλλά υπάρχουν κι άλλα καλά νέα. Όταν κάνεις θεραπευτική αγωγή ή δίνεις συμπληρώματα, πριν εμφανισθεί η ψυχική νόσος, μπορεί να σταματήσει αυτά τα προβλήματα στην γένεσή τους. Αυτή η φανταστική μελέτη, παρακολούθησε 81 εφήβους στο όριο της ψύχωσης, και τους τυχαιοποίησε, ούτως ώστε κάποιοι είτε να παίρνουν ωμέγα -3 λιπαρά, υπό την μορφή ιχθυελαίων, που είναι πολύ σημαντικά θρεπτικά για την υγεία του εγκεφάλου, είτε να παίρνουν εικονικό φάρμακο, για μια διάρκεια 12 εβδομάδων. Ένα χρόνο αργότερα, το 5% εκείνων που έπαιρναν ιχθυέλαια, έπεσαν στην ψύχωση έναντι 28% εκείνων που έπαιρναν το εικονικό φάρμακο. Αυτό αντιπροσωπεύει μία μείωση της τάξης του 80% στις πιθανότητες να πέσεις στην ψύχωση, απλά με το να δίνεις ιχθυέλαια.

Αναρωτιέμαι εάν μπορώ να διαβάσω την σκέψη σας. Μάλλον κάποιοι σκέπτεστε “ Για στάσου. Γιατί δεν τρώμε καλύτερα; Γιατί δεν λέμε σε όλους να τρώνε καλύτερα ;”

Και πράγματι υπάρχουν κάποιες φανταστικές μελέτες που τεκμηριώνουν την δυνατή σχέση ανάμεσα στα διατροφικά πρότυπα και την ψυχική υγεία, παρόλο που ακόμη βρισκόμαστε νωρίς στην επιστημονική αναζήτηση. Δεν γνωρίζουμε ποιος θα ωφεληθεί από μόνη της την διατροφική χειραγώγηση, και ποιος θα χρειαστεί επιπρόσθετη ώθηση από έξτρα θρεπτικά συστατικά.

Αλλά τα 5 τελευταία χρόνια έγιναν 11 επιδημιολογικές μελέτες παρατηρήσεις με δεδομένα διατομής, καθώς και μελέτες σε βάθος χρόνου, σε μεγάλους παγκόσμιους πληθυσμούς, που όλες έδειξαν το ίδιο πράγμα.

 Όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε μια συνετή, μεσογειακή δίαιτα μη επεξεργασμένων τροφών, τόσο χαμηλότερος γίνεται ο κίνδυνος για κατάθλιψη. Και όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε την δυτική δίαιτα με τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για κατάθλιψη. Καμία μελέτη δεν λέει ότι η δυτική μας δίαιτα είναι καλή για την ψυχική μας υγεία. Και ποια είναι η δυτική δίαιτα; Είναι αυτή που έχει πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα, ψηλή σε επεξεργασμένα δημητριακά, σακχαρούχα ποτά, take aways, και χαμηλή σε φρέσκα προϊόντα. Υγιεινή δίαιτα είναι αυτή που περιέχει νωπά , πολλά φρούτα και λαχανικά, πολύ ψάρι, ξηρούς καρπούς υγιεινά λιπαρά και χαμηλή επεξεργασμένη τροφή. Δηλαδή αυτό που η γιαγιά σας θα αναγνώριζε σαν τροφή.

Ακόμη παραμένουν πολλά ερωτηματικά για την σχέση διατροφής και ψυχικής υγείας. Ποιος είναι ο ρόλος της γενετικής στο να καθορίσει ποιος θα ανταποκριθεί στην διατροφή, και ποιος θα χρειαστεί επιπλέον θρεπτικά συστατικά που μπορούν να προσληφθούν από την δίαιτα;

 Ποιο ρόλο παίζει στην απορρόφηση των θρεπτικών, ένα μολυσμένο και φλεγμονώδες έντερο; Δεν είμαστε αυτό που τρώμε. Είμαστε αυτό που απορροφούμε. Και ποιο ρόλο παίζουν τα φάρμακα στο να καθορίσουν πόσο αποτελεσματικά είναι τα θρεπτικά; Ο συνδυασμός θρεπτικών και φαρμάκων είναι περίπλοκο πράγμα, και χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να καταλάβουμε αυτές τις αλληλεπιδράσεις. Τελικά όμως χρειάζεται να ξέρουμε πόσο καιρό κρατούν αυτά τα οφέλη. Με όλα αυτά λοιπόν τα πλούσια δεδομένα που τονίζουν την δύναμη της διατροφής, νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε τώρα μερικές ατομικές και συλλογικές αλλαγές. 

Θα μπορούσαμε να ξανασκεφτούμε την τρέχουσα θεραπευτική μας προσέγγιση : να δώσουμε προτεραιότητα σε κάποιους παράγοντες του lifestyle, υγιεινή τροφή, άσκηση, συμπληρώματα, και όταν απαιτείται ψυχολογική θεραπεία, αφήνοντας τα φάρμακα για καταστάσεις που τα προηγούμενα δεν επαρκούν. 

Εάν τα θρεπτικά συστατικά δουλεύουν δεν θα έπρεπε να υπάρχει υγειονομική κάλυψη από το σύστημα υγείας; Πάρτε στα σοβαρά την καθολική πρόληψη, βελτιστοποιώντας την διατροφή όσων είναι ευαίσθητοι. Δεν θα πρέπει να περιμένουμε να μας έρθει το έμφραγμα προκειμένου να τροποποιήσομε συμπεριφορές του τρόπου ζωής. Το ίδιο πρέπει να γίνεται και με την ψυχική υγεία. Ένας εύκολος τρόπος για να εφαρμόσουμε καθολική πρόληψη θα ήταν να έχουμε μαίες που να λένε στις έγκυες γυναίκες για την σημασία της διατροφής. Mητέρες στερημένες θρεπτικών συστατικών, κάνουν μωρά στερημένα από θρεπτικά συστατικά.

Τροφές με φτωχά θρεπτικά στην διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνουν τις πιθανότητες το παιδί σας να γεννηθεί με ψυχικό πρόβλημα υγείας. Μάθετε για τους κινδύνους της φτηνής επεξεργασμένης τροφής. Ο Michael Pollan είπε ότι η φτηνή τροφή είναι μια φαντασίωση. Δεν υπάρχει φτηνή τροφή. Η τιμή της κάπου θα πληρωθεί γιατί εάν δεν πληρωθεί στο ταμείο, τότε χρεώνεται στο περιβάλλον και στον δημόσιο κορβανά , υπό την μορφή επιδομάτων, και τέλος χρεώνεται στην υγεία σας.

Όλα τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να μαγειρεύουν, και θα πρέπει να μάθουν ότι το φαγητό δεν χρειάζεται να είναι πακεταρισμένο. Τα σχολεία πρέπει να αναλογιστούν για το περιεχόμενο των μεσημεριανών τους μενού. Τα παιδιά πολύ συχνά ανταμείβονται με κατεργασμένα τρόφιμα για καλή συμπεριφορά. Θα πρέπει να αναρωτηθούμε διαισθητικά εάν αυτό είναι λογικό. Στο φινάλε έχουμε την υπευθυνότητα να τα διδάξουμε ότι κάθε φορά που βάζουν κάτι στο στόμα τους κάνουν μια επιλογή: να φάνε κάτι θρεπτικό ή κάτι θρεπτικά στερημένο.

Τον 19ο αιώνα οι γιατροί προσβλήθηκαν, όταν ο Semmelweiss τους συνέστησε να πλένουν τα χέρια τους πριν τον τοκετό. Εμείς σήμερα τους ζητάμε να αναλογιστούν κατά πόσον τα φάρμακα που συνταγογραφούν, συνεισφέρουν στο πτωχό μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα για κάποιους ανθρώπους με ψυχικές νόσους. Αλλά τρώγοντας καλά και όταν χρειάζεται κάποια λήψη επιπρόσθετων θρεπτικών, μπορεί να βελτιώσει την ψυχική υγεία πολλών ανθρώπων.

Σας αφήνω με μια τελευταία σκέψη: τυχαιοποιημένες μελέτες του 1600 έδειξαν ότι φορτώνοντας λεμόνια στα καράβια που έκαναν μεγάλα ταξίδια, εξάλειψαν πλήρως την θνησιμότητα απ’ το σκορβούτο, που έφτανε να σκοτώνει το 40% των πληρωμάτων. Πήρε όμως 264 χρόνια στην Βρετανική κυβέρνηση να δώσει εντολή σε όλα τα πλοία να κουβαλούν λεμόνια για τους ναύτες τους. Πόσο καιρό θα πάρει στην κοινωνία μας για να προσέξει την έρευνα που δείχνει ότι η υποβαθμισμένη δίαιτα συνεισφέρει στην επιδημία των ψυχικών νόσων ;

Αυτή είναι λοιπόν η ιδέα μου που αξίζει να διαδοθεί: Η διατροφή μετράει, κι αν είμαστε έτοιμοι να πάρουμε στα σοβαρά την ψυχική υγεία, πρέπει να πάρουμε στα σοβαρά τον σημαντικό ρόλο που παίζει η διατροφή.