Το γνωστό – άγνωστο Σύνδρομο του Παρισιού

Είσαι μικρός, βλέπεις σε ταινίες και στο Youtube μέρη από όλο τον κόσμο και σκέφτεσαι πως θα ήταν αν μπορούσες να τηλεμεταφερθείς σε ένα μέρος από αυτά. Όσο μεγαλώνεις, διαπιστώνεις πως τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα στην μεταφορά σου στους αγαπημένους σου τόπους.

Κάνεις όνειρα για μελλοντικά ταξίδια της ζωής σου – αλλά δεν το «τρέχεις» και όλας για την επίτευξη αυτών –  στη συνέχεια όμως αντιλαμβάνεσαι πως θέλεις να τα πραγματοποιήσεις. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές επιλογές προορισμών, από τα ελληνικά νησιά τα οποία είναι μαγικά, στις κοντινές αποδράσεις στις Βαλκανικές χώρες και πιο «πάνω». 

Δουλεύεις για αυτόν τον σκοπό. Μαζεύεις χρήματα, κάνεις οικονομίες και ξεκινάς τις διαδικασίες. Τα πρώτα ταξίδια ήρεμα και κοντινά. Μαγεύεσαι από τα τοπία και αντιλαμβάνεσαι πως αυτός είναι ο σκοπός της ζωής – για εσένα – το να ταξιδέψεις όσο περισσότερο μπορείς στον κόσμο.

Έχεις βάλει σκοπό να ταξιδέψεις σε πρωτεύουσες και μεγάλες πόλεις, που παντού ακούς πως όλα είναι μαγικά σε αυτές και κάπου εκεί την ώρα που ψάχνεις τον επόμενο προορισμό σου, την ώρα που σκρολάρεις στο κινητό σου πέφτεις πάνω σε βιντεάκι για το Παρίσι και σκέφτεσαι «γιατί όχι;» άλλωστε είναι η πόλη του έρωτα και του φωτός και σίγουρα έχει αμέτρητα πράγματα για να δεις. 

Το βάζεις στόχο. Ψάχνεις τις πιο οικονομικές προσφορές και πακέτα – μιας και το Παρίσι σίγουρα δεν είναι και ο πιο φθηνός προορισμός – αλλά σκέφτεσαι πως αν δε το κάνεις τώρα, πότε θα το κάνεις; Βρίσκεις τα εισιτήρια και τα κλείνεις για ένα ταξίδι τρεις – τέσσερις και παραπάνω μήνες μετά. Στο μεσοδιάστημα κάνεις οικονομίες για το ταξίδι και το μόνο πράγμα που έχεις στο μυαλό σου είναι αυτό, ψάχνεις τι να κάνεις εκεί και που να πας, βλέπεις τα must του Παρισιού στο Tik-Tok και στο Youtube και μαγεύεσαι από αυτά.

Έχεις μεγάλες προσδοκίες, οι μέρες πλησιάζουν και δεν μπορείς να κοιμηθείς, ανυπομονείς να πατήσεις το πόδι σου στην Γαλλία και το κάνεις. Το Παρίσι είναι γνωστό ως μία από τις πιο ρομαντικές πόλεις του κόσμου. Σε ταινίες, βιβλία, σειρές και διαφημίσεις, είναι ηλιόλουστο, πεντακάθαρο, έχει γραφικά δρομάκια, ποτάμια, πάρκα, μεσαιωνικούς καθεδρικούς ναούς, υπέροχα γλυκά και σοκολάτες που ξεπροβάλλουν από τις βιτρίνες των ζαχαροπλαστείων, Γάλλους που απολαμβάνουν τη βόλτα τους με το ποδήλατο στον Σηκουάνα, όλα αυτά σε κάνουν ανυπόμονο στο να φτάσεις εκεί . Είσαι στο αεροπλάνο και οι ώρες σου φαίνονται αιώνες μέχρι να κατέβεις από αυτό. Τελικά τα καταφέρνεις, βγαίνεις συγκινημένος από το αεροπλάνο και είσαι έτοιμος να τρέξεις σε όλα αυτά που έχεις κανονίσει να κάνεις.

Με τις μέρες να περνάνε τα πράγματα δεν φαίνονται τόσο μαγικά. Η πόλη δεν είναι αυτή που έβλεπες στα social media. Ήξερες πως δεν είναι και ο πιο φθηνός προορισμός, αλλά όχι και έτσι. Το δωμάτιο σου δεν είναι αντάξιο των εκατοντάδων ευρώ που δαπάνησες για αυτό. Οι πολίτες της χώρας σε κοιτάνε περίεργα, νιώθεις ξένος ενώ απλά θέλεις να ζητήσεις οδηγίες και δεν μπορείς να επικοινωνήσεις ούτε στα αγγλικά μαζί τους. Απογοητεύεσαι με τα πάντα. 

Παθαίνεις ένα σοκ. Όλα περνάνε από το μυαλό σου: τα λεφτά που έδωσες, οι σκέψεις που έκανες για την πόλη, που αλλού θα μπορούσες να έχεις πάει αντί για το Παρίσι, τι θα πεις όταν γυρίσεις… πέραν τις σκέψεις που έχεις το μυαλό σου και σε τρομοκρατούν, τα πράγματα αρχίζουν και ξεφεύγουν αφού ξεκινάνε οι σωματικές επιπτώσεις όπως η ταχυκαρδία και οι κρίσεις πανικού. 

Σύνδρομο του Παρισιού 

Δεν ήσουν μόνο εσύ, ο όρος «Σύνδρομο του Παρισιού», καθιερώθηκε τη δεκαετία του 1980 από τον Γιαπωνέζο ψυχίατρο Hiroaki Ota, ο οποίος εργαζόταν τότε στο Παρίσι. Ο Ota παρατήρησε ότι αρκετοί Ιάπωνες τουρίστες που επισκέπτονταν την πόλη εμφάνιζαν έντονα ψυχολογικά συμπτώματα και σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζονταν νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική.

Το κοινό χαρακτηριστικό τους ήταν ότι είχαν μια εξαιρετικά εξιδανικευμένη εικόνα του Παρισιού, η οποία κατέρρεε όταν ερχόταν η ώρα της πραγματικής επαφής με την πόλη. Το φαινόμενο πήρε τη μορφή ιατρικού συνδρόμου κυρίως μέσα από τη δουλειά του Ota και αργότερα τεκμηριώθηκε σε επιστημονικές δημοσιεύσεις, ενώ υποστηρίχθηκε και από την ιαπωνική πρεσβεία στο Παρίσι, η οποία κάθε χρόνο βοηθούσε δεκάδες περιπτώσεις Ιαπώνων τουριστών που κατέρρεαν ψυχολογικά κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους.

Τη γαλλική πρωτεύουσα επισκέπτονται κάθε χρόνο περίπου 1,1 εκατομμύριο Ιάπωνες τουρίστες και αρκετοί από αυτούς αντιμετωπίζουν συμπτώματα όπως παραισθήσεις, αίσθηση καταδίωξης (θεωρούν ότι πέφτουν θύματα προκατάληψης και εχθρότητας από τους ντόπιους), μεγάλο άγχος, αλλά και ζαλάδες, ταχυκαρδίες, εφίδρωση.

Αυτό το σοκ, φυσικά, μπορεί να δημιουργηθεί και για άλλα μέρη του κόσμου. Οι όμορφες εικόνες που έχουμε στο μυαλό μας για πολλά τοπία στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι όπως φαίνονται. 

Γιατί στους Ιάπωνες;

Το «Σύνδρομο του Παρισιού» έχει καταγραφεί κυρίως σε Ιάπωνες τουρίστες, και αυτό δεν είναι τυχαίο. Οι ρίζες του φαινομένου βρίσκονται βαθιά μέσα στις πολιτισμικές διαφορές, αλλά και στον τρόπο που η Δύση προβάλλεται στην Ανατολή.

Πολιτισμικό σοκ

Η Ιαπωνική κοινωνία λειτουργεί με αυστηρούς κανόνες ευγένειας, καθαριότητας, και σεβασμού. Η καθημερινότητα στην Ιαπωνία είναι ήσυχη, οργανωμένη, με μεγάλο σεβασμό στον προσωπικό χώρο και στην κοινωνική αρμονία. Αντίθετα, το Παρίσι —όπως και πολλές ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις— εμφανίζεται πολύ πιο θορυβώδες, απρόβλεπτο και “σκληρό”: συνωστισμός στο μετρό, αδιαφορία, βρωμιά και κοινωνικές εντάσεις. Η επαφή με αυτή την πραγματικότητα μπορεί να προκαλέσει σοβαρό αποπροσανατολισμό σε κάποιον που δεν την έχει βιώσει ξανά.

Η εξιδανίκευση του Παρισιού

Στην Ιαπωνία, το Παρίσι έχει σχεδόν μυθικό status. Προβάλλεται ως η απόλυτη πρωτεύουσα του ρομαντισμού, της τέχνης, της μόδας. Ταινίες, διαφημίσεις, ακόμη και anime έχουν δημιουργήσει μια παραμυθένια εικόνα της πόλης, με ηλιοβασιλέματα στον Σηκουάνα και βόλτες στη Μονμάρτη. Όταν η πραγματικότητα αποδειχθεί διαφορετική, το σοκ είναι βαρύ — σχεδόν προδοσία.

Εσωστρέφεια και ψυχολογική πίεση

Οι Ιάπωνες είναι συχνά κοινωνικά συγκρατημένοι και δεν εκφράζουν εύκολα απογοήτευση ή δυσαρέσκεια. Όταν αυτή η απογοήτευση δεν εκφράζεται, μετατρέπεται σε σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Επιπλέον, ένα ταξίδι στο Παρίσι είναι για πολλούς ένα «μεγάλο όνειρο ζωής», κι αν αποτύχει, η ψυχική κατάρρευση βιώνεται πιο έντονα.

Η Μαργαρίτα, ταξίδεψε στο Παρίσι και μίλησε στην parallaxi για το πως βίωσε την κατάσταση στην χώρα.

«Το Παρίσι για μένα ήταν όνειρο ζωής αλλά το κόστος με σταματούσε. Τελικά τα κατάφερα να πάω για μια ολόκληρη εβδομάδα την περίοδο της Πρωτοχρονιάς. Θεώρησα πως πέρα από το κρύο, θα ήταν φοβερή περίοδος μιας και όλα θα ήταν στολισμένα στην πόλη του φωτός! Άκουγα τόσο ωραία σχόλια για το Παρίσι που ήταν δεδομένο ότι θα περάσω τέλεια. Οι προσδοκίες ήταν τεράστιες».

«Όταν φτάσαμε, ξεκινήσαμε να περπατάμε μέσα στην πόλη και δεν τρελάθηκα με αυτά που έβλεπα. Τις επόμενες μέρες μαζί με το αγόρι μου – ο οποίος είχε ξαναπάει στο Παρίσι και μου είχε μεταφέρει τα καλύτερα – προσπαθούσαμε πολύ για να δούμε αυτό το διαφορετικό που βλέπουν οι άλλοι».