Βασίλης Τσάπας: Αυτοί που θα απολαύσουν την ανοσία της κοινότητας χωρίς να έχουν εμβολιαστεί, θα είναι ελάχιστοι

Ο Βασίλης Τσάπας είναι ένας από τους ήρωες του καιρού μας. Ειδικός παθολόγος – εντατικολόγος στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, του Γ.Ν.Θ. Παπαγεωργίου, δίνει καθημερινά την μάχη της πανδημίας στην πρώτη γραμμή, εκεί που κερδίζονται και χάνονται ανθρώπινες ζωές.  Μέλος του ΔΣ της Ένωσης Νοσοκομειακών Γιατρών Θεσσαλονίκης, γνωρίζει τα προβλήματα των γιατρών και νοσηλευτών από πρώτο χέρι.

Όπως τονίζει, δυστυχώς από την πολιτεία δεν έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του πληθυσμού της χώρας και επισημαίνει την ανάγκη του εμβολιασμού. Υπογραμμίζει δε, πως όποιος δεν εμβολιάζεται “στέκεται εμπόδιο στην προσπάθεια για έξοδο της κοινωνίας από την υγειονομική, κοινωνική και οικονομική δίνη της πανδημίας του κορονοϊού”.

• Κ. Τσάπα, βλέπουμε την πανδημία να προχωρά ακάθεκτη και τα νοσοκομεία να έχουν ήδη γεμίσει. Παρά τα μέτρα βλέπουμε ότι τα κρούσματα δεν υποχωρούν με τη Θεσσαλονίκη να καταγράφει νέες μολύνσεις κορονοϊού. Γιατί ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα έχουμε αυτή την έκρηξη κρουσμάτων;

Βλέπουμε την περσινή ιστορία να επαναλαμβάνεται, και αυτό από μόνο του έχει τη δική του αξία σε ό,τι αφορά στην ελλιπέστατη προετοιμασία της πολιτείας και του συστήματος υγείας για το τρέχον κύμα. Τα αίτια είναι πολλά: το χαμηλότερο ποσοστό εμβολιασμού στη Β. Ελλάδα σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα είναι το σημαντικότερο, τα αίτια του οποίου νομίζω ότι είναι σημαντικά.

Στο Βορρά έχουν πολύ μεγαλύτερη λαϊκή αποδοχή και επιρροή ακραίοι εκκλησιαστικοί κύκλοι, οι οποίοι ιδεολογικά αντιτίθενται στον εμβολιασμό και οι οποίοι διακινούν αντιεπιστημονικές απόψεις και υιοθετούν αντιεμβολιαστικές πρακτικές ενδεδυμένες με το μανδύα του “θρησκευτικά καθήκοντος”. Πέραν τούτου, στη Β. Ελλάδα είναι πολύ πιο έντονες οι ακραίες εθνοπατριωτικές επιρροές, μεγάλο κομμάτι των οποίων έχουν σαφή αντιεμβολιαστική στάση με παιδαριώδη συνομωσιολογικά επιχειρήματα.

• Τι πρέπει να γίνει άμεσα εδώ και τώρα; Νέα περιοριστικά μέτρα, μαζικοί εμβολιασμοί, νέο κλείσιμο της εστίασης, των σχολείων και των μαζικών χώρων;

Το πρώτο και κύριο είναι να αυξηθεί ο εμβολιασμός. Το εμβόλιο είναι το βαρύ πυροβολικό στην πανδημία.

Εξίσου σημαντική είναι η γενναία ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας, κάτι που δυστυχέστατα εδώ και τόσους πολλούς μήνες δεν συνέβη. Είναι αναγκαία συνθήκη, για να μην “κλείσει” η οικονομία και η κοινωνία με τόσα κρούσματα και νοσούντες γύρω μας, αλλά και για να αντιμετωπιστεί και η υπόλοιπη νοσηρότητα, η οποία με ανοιχτή κοινωνία / οικονομία είναι μεγάλη (σε αντίθεση με τα lockdown σε προηγούμενα πανδημικά κύματα).

Από κει και πέρα, πρέπει να εφαρμοστούν πιστά όλα τα υπόλοιπα μέτρα αποφυγής της διάδοσης του ιού (στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στα σχολεία, στους χώρους εργασίας κτλ), τα οποία θεσμικά υποτιμούνται ακραία αλλά και πρακτικά έχουν ατονήσει με πρόσχημα τη δυνατότητα και τα οφέλη του εμβολιασμού. Ας μην ξεχνάμε ότι και οι εμβολιασμένοι, αν και σε σαφώς μικρότερο βαθμό σε σχέση με τους μη εμβολιασμένους, μεταδίδουν και νοσούν.

Υγειονομικά, στο σημείο στο οποίο έχουμε φτάσει, με δεκάδες διασωληνωμένους ασθενείς επί εβδομάδες εκτός Μονάδων Εντατικής Θεραπείας και τα δημόσια νοσοκομεία πρακτικά covid μονοθεματικά, είναι απολύτως απαραίτητη η άμεση ένταξη όλου του ιδιωτικού συστήματος υγείας (υποδομές και στελέχωση) στην κεντρική διαχείριση του κράτους με όρους κόστους. Με αυτόν τον τρόπο θα αυξηθούν οι πόροι του συστήματος υγείας (σε κλίνες και προσωπικό) και ίσως καταφέρουμε να αντεπεξέλθουμε στην αντιμετώπιση της covid αλλά και της λοιπής τρέχουσας νοσηρότητας. Στην οποία τρέχουσα μη covid νοσηρότητα, σας υπενθυμίζω ότι πρέπει να προσθέσουμε και την, επί πλέον του έτους, παραμελημένη και συσσωρευμένη λοιπή νοσηρότητα, μιας και όλο αυτό το διάστημα τα νοσοκομεία πρακτικά υπολειτουργούν σε μεγάλο βαθμό για οτιδήποτε άλλο πέραν του covid..

Πολύ φοβάμαι όμως, αν κρίνω από τις εξαγγελίες και την έως τώρα τακτική της πολιτείας, ότι αν η κατάσταση με τα κρούσματα και τους νοσούντες παραμείνει περίπου έτσι και τις επόμενες μέρες – βδομάδες, ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο lockdown θα είναι αναπόφευκτο.

• Ακούμε συναδέλφους σας να λένε ότι «το 4ο κύμα θα εξαντληθεί με βίαιο τρόπο ως τις γιορτές, με τη νόσηση των ανεμβολίαστων και μεγάλες απώλειες» και προβλέπουν και 5ο κύμα πανδημίας. Εσείς τι λέτε και τελικά αυτές οι προβλέψεις βοηθάνε;

Επιδημιολόγος δεν είμαι, πολύ φοβάμαι όμως ότι θα ζήσουμε ένα μακρόσυρτο, παρατεταμένο κύμα (με μικρές υφέσεις και εξάρσεις) έως τα μέσα – τέλη της άνοιξης. Το κόστος σε ανθρώπινες ζωές θα είναι μεγάλο και αυτό δυστυχώς φαίνεται ήδη αυτές τις μέρες.

Σημαντικό είναι να καταλάβει ο κόσμος ότι από αυτήν την ιστορία όλοι μας θα βγούμε ή εμβολιασμένοι ή έχοντας νοσήσει. Οι άνθρωποι που θα απολαύσουν την όποια ανοσία της κοινότητας χωρίς να έχουν εμβολιαστεί ή να έχουν αρρωστήσει θα είναι μετρημένοι στα δάχτυλα.

• Η κυβέρνηση που υποστηρίζει ότι όλα έχουν γίνει σωστά, έχει ευθύνες για την κατάσταση; Το υπουργείο Υγείας έχει σταθεί στο ύψος των περιστάσεων ή το να ζητάμε πιο ενισχυμένο ΕΣΥ είναι …πολυτέλεια;

Η πολιτεία έχει βαρύτατες ευθύνες για την τωρινή κατάσταση. Δυστυχώς έχει δείξει μνημειώδη αναποτελεσματικότητα, ανικανότητα και αδιαφορία. Αναποτελεσματικότητα στην εκστρατεία για τον εμβολιασμό. Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους.

Αδιαφορία, εν πολλοίς, για τον ελλιπέστατο εμβολιασμό, που συμπυκνώνεται στη δήλωση κορυφαίου υπουργού (Αδ. Γεωργιάδη), η οποία ούτε ανασκευάστηκε ούτε αποδοκιμάστηκε: “Δεν θέλεις κύριε να εμβολιαστείς; Μη σώσεις!”.

To σύστημα υγείας όλους αυτούς τους πολλούς μήνες ενισχύθηκε προσχηματικά μόνο, με αποκλειστική ευθύνη της πολιτείας. Δεν δόθηκε απολύτως κανένα κίνητρο, για να επιστρέψουν εντατικολόγοι από τον ιδιωτικό τομέα ή το εξωτερικό, ούτε φρόντισε να γεμίσει τις ΜΕΘ με εξειδικευόμενους γιατρούς που τώρα θα είχαν πολύτιμη εκπαίδευση και εμπειρία 1,5 έτους – απεναντίας συνεχίζει να ξεζουμίζει όλο και περισσότερο το εξουθενωμένο από την υπερεργασία και υπερεφημέρευση υγειονομικό προσωπικό. Με τέτοιες τραγικές συνθήκες, ποιος γιατρός (ακόμα και από τις μη “σπάνιες” ειδικότητες) ή νοσηλευτής θα έρθει να εργαστεί στο ΕΣΥ, ειδικά όταν οι περισσότερες από τις λίγες (σε σχέση με τις ανάγκες) θέσεις που προκηρύσσονται είναι με συμβάσεις 3μηνες και 6μηνες;

Το κράτος με την τακτική του τελικά κάνει ό,τι γίνεται, για να διώξει προσωπικό από τα νοσοκομεία και αυτό το βλέπουμε δυστυχώς στις πολυάριθμες παραιτήσεις γιατρών στην επαρχία αλλά και στις μεγάλες πόλεις. Σε εμάς μόνο, στη ΜΕΘ Παπαγεωργίου, τους τελευταίους μήνες έχουν παραιτηθεί ένας παλιός, έμπειρος εξειδικευμένος εντατικολόγος και ένας ειδικευόμενος. Και τις έξι κενές θέσεις που έχουμε στη ΜΕΘ δεν τις έχουν καν προκηρύξει, παρά την πίεση που ασκούμε και τις υποσχέσεις που δίνουν, εδώ και πάνω από ένα χρόνο!

Τα περί ..πολυτελούς ΕΣΥ δεν είναι άξια σχολιασμού και, λυπάμαι που το λέω, είναι βλακώδη. Δεν ζητάμε νοσοκομεία με γρανίτες και σιντριβάνια – ζητάμε ένα σύστημα υγείας χωρίς τα τεράστια σημερινά κενά σε οργανικές θέσεις, με υγειονομικό προσωπικό σε μόνιμες θέσεις, για να μπορούν να καλύψουν τις πάγιες και διαρκείς ανάγκες υγείας της κοινωνίας. Δεν είναι πολυτέλεια ένα σύστημα υγείας επαρκές για τις ανάγκες της κοινωνίας – βασική ανάγκη είναι και συνταγματική υποχρέωση του κράτους.

• Στα νοσοκομεία σήμερα, που εντοπίζετε το μεγάλο πρόβλημα; Στις ελλείψεις, στο σχεδιασμό, στα κονδύλια που δεν φτάνουν ή στο ίδιο το σύστημα που σε συνθήκες σκληρής δοκιμασίας έδειξε τις αντοχές του; Τι πρέπει να αλλάξει;

Βλέποντας συνολικά τον υγειονομικό χάρτη της Ελλάδας, επιγραμματικά η απάντηση είναι:

– Δραματική υποστελέχωση. Τεράστια κενά στις οργανικές θέσεις – με βάση τα οργανογράμματα των νοσοκομείων προ κορονοϊού, όχι με βάση τις σημερινές αυξημένες ανάγκες.

– Κάλυψη πολλών θέσεων με βραχύχρονες συμβάσεις ορισμένου χρόνου, οι οποίες ανανεώνονται ή επαναπροκηρύσσονται αν και όποτε δεήσουν, παρότι οι υγειονομικοί αυτοί καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες του πληθυσμού ευθύνης τους.

– Γερασμένο υγειονομικό προσωπικό, το οποίο, συν τοις άλλοις λόγω των εξοντωτικών συνθηκών τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, βρίσκεται στο απόλυτο σωματικό και ψυχικό burnout.

– Γερασμένες και ελλιπείς υποδομές.

– Υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ, η οποία επιτείνεται χρόνο με το χρόνο.

Για να αναστραφεί η κατάσταση αυτή, πρέπει να υπάρξει γενναία χρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος υγείας και κατάρτιση σύγχρονου υγειονομικού χάρτη. Οι πόροι υπάρχουν, δυστυχώς όμως είναι πασιφανές ότι το ΕΣΥ είναι πολύ χαμηλά στις προτεραιότητες του κράτους σήμερα. Ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα υγείας σαφώς και κοστίζει χρήματα, οι ζωές όμως που σώζει είναι πολυτιμότερες. Αυτό ακριβώς πρέπει να το συνειδητοποιήσει η κοινωνία και να πιέσει τις κυβερνήσεις στην κατεύθυνση αυτή.

• Ως γιατρός πως κρίνετε τη στάση συναδέλφων σας που υιοθετούν διάφορες θεωρίες περί των εμβολίων και δηλώνουν αρνητές;

Ακατανόητη και αντιεπιστημονική. Η επιστημονική πρακτική πάντα βασίζεται στη στάθμιση κινδύνων – κανένα μα κανένα φάρμακο δεν είναι άμοιρο κινδύνων και επιπλοκών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η στάθμιση κινδύνων είναι συντριπτικά υπέρ του εμβολιασμού. Αναγνωρίζω και σέβομαι το ατομικό δικαίωμα καθενός και καθεμιάς να αρνηθεί μία ιατρική πράξη στο σώμα του/της (εν προκειμένω τον εμβολιασμό), είμαι όμως της άποψης ότι η άσκηση αυτού του ατομικού δικαιώματος στη συγκεκριμένη συγκυρία έχει σαφές αντικοινωνικό πρόσημα. Στέκεται εμπόδιο στην προσπάθεια για έξοδο της κοινωνίας από την υγειονομική, κοινωνική και οικονομική δίνη της πανδημίας του κορονοϊού.

• Πως κρίνετε επίσης και τη στάση των χιλιάδων υγειονομικών που επιλέγουν την αναστολή της εργασίας παρά τον εμβολιασμό; Ξέρουν κάτι περισσότερο;

Σίγουρα δεν ξέρουν κάτι περισσότερο από αυτό που βλέπουμε όλοι και όλες μας ανεξαιρέτως: οι χιλιάδες νεκροί γύρω μας είναι από τον κορονοϊό, όχι από τον εμβολιασμό. Τα εμβόλια για τον κορονοϊό, με τα δισεκατομμύρια των δόσεων που έγιναν σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, απέδειξαν στην πράξη το άριστο προφίλ ασφάλειας που έχουν.

Σαφώς και αναγνωρίζω και σέβομαι το ατομικό δικαίωμά τους στο μη εμβολιασμό, είμαι της γνώμης όμως ότι η στάση τους αυτή έχει δύο φορές αντικοινωνικό πρόσημο: συν τοις άλλοις, στερούν από τον πάσχοντα συνάνθρωπο τις πολύτιμες υπηρεσίες τους σε μία ακραία δύσκολη συγκυρία.

Στο σημείο αυτό πρέπει όμως να σχολιάσω πόσο ανόητη και ατελέσφορη αποδείχτηκε τελικά η επιλογή της πολιτείας να οδηγήσει σε αναστολή τους μη εμβολιασμένους υγειονομικούς. Πολύ λίγοι από αυτούς τελικά εμβολιάστηκαν και ακόμη λιγότεροι αντικαταστάθηκαν προσωρινώς παρά τις περί αντιθέτου εξαγγελίες. Αντιθέτως, όλοι καταλαβαίνουμε πόσο πολύ λείπουν αυτοί οι άνθρωποι και η εμπειρία τους στη σημερινή τραγική υγειονομική συνθήκη που βιώνουμε ως κοινωνία.

Δείτε επίσης: