Αυτή η μελέτη Harvard και ΜΙΤ με επικεφαλής Έλληνα καθηγητή Ιατρικής θα σώσει ζωές

Στον έλεγχο της εσωτερικής αιμορραγίας πριν ακόμη ο τραυματίας φτάσει στο νοσοκομείο, επικεντρώνονται μεγάλες μελέτες που πραγματοποιούνται με τη συνεργασία του πανεπιστήμιου του Harvard και το ΜΙΤ στο πλαίσιο Προγράμματος Τραύματος του Κέντρου Συνένωσης της Ιατρικής με την Τεχνολογίας, διευθυντής του οποίου είναι ο Έλληνας καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Harvard και διευθυντής Κλινικής Τραύματος, Επείγουσας Χειρουργικής και Εντατικής Θεραπείας στο Γενικό Νοσοκομείο Μασσαχουσέτης Γεώργιος Βέλμαχος.

Σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Βέλμαχος, επισημαίνει ότι ο προνοσοκομειακός έλεγχος της εσωτερικής αιμορραγίας, είτε με μηχανικά μέσα, είτε με φάρμακα, είναι πολύ σημαντικός για τη ζωή του τραυματία, καθώς οι περισσότεροι τραυματίες που χάνουν τη ζωή τους από αιμορραγία πεθαίνουν πριν διακομιστούν στο νοσοκομείο. Κι ενώ η εξωτερική αιμορραγία είναι εύκολο να ελεγχθεί με την άσκηση πίεσης, η εσωτερική είναι δύσκολο να ελεγχθεί. “Οφείλω να ομολογήσω ότι ως επί το πλείστον βρισκόμαστε στο πειραματικό στάδιο με μεγάλες μελέτες για τον έλεγχο της εσωτερικής αιμορραγίαςαλλά είμαι πολύ αισιόδοξος ότι τα αποτελέσματα θα βγουν πολύ γρήγορα” αναφέρει ο κ Βέλμαχος, ο οποίος αναγορεύεται απόψε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ. Στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο κ. Βέλμαχος, μιλάει για τις διαφορές που υπάρχουν στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ στη διαχείριση του τραύματος, για τα τραύματα που αποτελούν τις κυριότερες αιτίες θανάτου, για τη συνεργασία Harvard – ΜΙΤ, στο πλαίσιο του Προγράμματος Τραύματος, για τους λόγους που τον οδήγησαν στο εξωτερικόν αλλά και για την επιθυμία του να παράσχει εθελοντικά τις υπηρεσίες του στην Ελλάδα εφόσον χρειαστεί.

   Ερ.Πώς γίνεται η διαχείριση τραύματος και στις ΗΠΑ και πως στην Ελλάδα;

Απ.Στην Αμερική υπάρχει ένα οργανωμένο σύστημα τραύματος και σε εθνικό επίπεδο και στο επίπεδο του κάθε κρατιδίου. Υπάρχουν ομάδες τραύματος, υπάρχουν κέντρα τραύματος, υπάρχουν πρωτόκολλα και μία οργανωμένη αντιμετώπιση του τραυματία. Στην Ελλάδα ακόμα αυτό δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει ούτε σύστημα τραύματος, ούτε οργανωμένη αντιμετώπιση του τραυματία παρά το γεγονός ότι το πρόβλημα από κοινωνική πλευρά και από πλευράς υγείας παίζει τεράστιο ρόλο γιατί αφορά το πιο δυναμικό τμήμα του πληθυσμού, το πιο παραγωγικό, τους νεαρούς ανθρώπους.

   Ερ.Ποιές είναι οι πιο συχνές αιτίες τραύματος που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση και εντατική χειρουργική;

Απ.Εδώ στην Ελλάδα ως επί το πλείστον είναι τραύματα από αμβλείς μηχανισμούς, δηλαδή από αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, από πτώσεις από ύψος. Τα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα είναι τα πιο επικίνδυνα. Η άσφαλτος ουσιαστικά είναι αυτή που παίρνει το μεγαλύτερο φόρο ζωής από νεαρούς ανθρώπους. Το διατιτραίνον τραύμα, δηλαδή το τραύμα που έχει σχέση με διαπροσωπική βία, με πυροβολισμούς, με μαχαιρώματα κλπ, υπάρχει στη χώρα μας και δυστυχώς σε αυξανόμενα ποσοστά, αλλά ακόμα δεν είναι τόσο μεγάλο όσο είναι σε άλλες χώρες που είτε βρίσκονται σε πόλεμο, είτε έχουν μεγάλο βαθμό κακουργήματος. Στην Αμερική υπάρχει μεγάλο πρόβλημα διότι υπάρχουν όπλα, πουλιούνται ελεύθερα και δυστυχώς υπάρχουν περιπτώσεις όπου άνθρωποι σκοτώνουν, καθώς τα όπλα χρησιμοποιούνται ευρέως. Υπάρχει λοιπόν μεγάλο πρόβλημα με αυτού του είδους στο τραύμα και από τραύματα που είναι συνέπεια τρομοκρατικών ενεργειών.

   Ερ.Σε τι στοχεύει η συνεργασία Harvard – ΜΙΤ, στο πλαίσιο του Προγράμματος Τραύματος τού Κέντρου Συνένωσης της Ιατρικής με την Τεχνολογίας;

Απ.Είμαστε τυχεροί γιατί τα δύο μεγάλα πανεπιστήμια το Harvard και το ΜΙΤ, το οποίο θεωρείται ίσως το καλύτερο Πολυτεχνείο του κόσμου, βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο. Εγώ ουσιαστικά από το γραφείο μου μπορώ να περπατήσω στο MIT και βρισκόμαστε σε διαρκή επικοινωνία. Όπως συνηθίζουμε να λέμε “οι γιατροί ξέρουν ακριβώς τι χρειάζεται αλλά δεν μπορούν να το φτιάξουν και οι μηχανικοί φτιάχνουν τα πάντα αλλά δεν ξέρουν τι χρειάζεται”. Με την συνεργασία αυτών των δύο δημιουργούνται θαύματα. Όλα τα προβλήματα που βλέπουμε σε καθημερινή βάση, τα οποία δεν έχουν λυθεί ακόμα, όσον αφορά τη διαχείριση της υγείας και την καθημερινή ιατρική πράξη, μπορούμε να τα λύσουμε εφόσον συνεργαζόμαστε με τους μηχανικούς του ΜΙΤ. Για παράδειγμα να σας αναφέρω ότι εμένα, ως χειρουργός τραύματος που είμαι, το πράγμα με ενδιαφέρει πάνω από όλα είναι ο έλεγχος της αιμορραγίας. Άρα λοιπόν χρειάζομαι εργαλεία, μεθόδους με τις οποίες να μπορέσω να σταματήσω την αιμορραγία, όχι τόσο πολύ μέσα στο νοσοκομείο, διότι αυτό γίνεται ήδη μέσα στο χειρουργείο, αλλά πριν να φτάσει ο άνθρωπος στο χειρουργείο, και πριν ακόμα να φτάσει στο νοσοκομείο. Οι περισσότεροι άνθρωποι που πεθαίνουν από τραύμα πεθαίνουν από αιμορραγία. Και οι περισσότεροι που πεθαίνουν από αιμορραγία πεθαίνουν πριν ποτέ τους δει γιατρός, πριν ακόμα φτάσουν στο νοσοκομείο. Η εσωτερική αιμορραγία δεν μπορεί να ελεγχθεί, την εξωτερική τουλάχιστον μπορούμε να την ελέγξουμε ασκώντας πίεση. Με ενδιαφέρει δηλαδή το αν μπορούμε να βρούμε προνοσοκομειακές μεθόδους ελέγχου της αιμορραγίας. Εκεί λοιπόν έχουμε δουλέψει με το ΜΙΤ ώστε να δίνουμε τη δυνατότητα, είτε με μηχανικά μέσα είτε με φαρμακολογικά μέσα, να ελέγχουμε την εσωτερική αιμορραγία που αλλιώς δεν ελέγχεται προνοσοκομειακά. Οφείλω να ομολογήσω ότι βρισκόμαστε, ως επί το πλείστον, στο πειραματικό στάδιο με μεγάλες μελέτες αλλά είμαι πολύ αισιόδοξος ότι τα αποτελέσματα θα βγουν πολύ γρήγορα.

   Ερ.Πως αντιμετωπίζεται ο τραυματίας στον τομέα της εντατικής χειρουργικής;

Απ.Στην Αμερική ο δικός μας τομέας έχει τρεις κλάδους. Ο ένας είναι η αντιμετώπιση του τραύματος, ο άλλος είναι όλη η επείγουσα μη τραυματική χειρουργική, και ο τρίτος κλάδος είναι η εντατική μονάδα. Στην Αμερική όλη οι χειρουργοί τραύματος είναι εκπαιδευμένοι και ως εντατικολόγοι και εκεί πραγματικά είναι ένα εργαστήριο του ανθρώπινου σώματος όπου πρέπει να ξέρεις πολύ καλή φυσιολογία ώστε να μπορέσεις να αντιμετωπίσεις το σοκ και τις διάφορες παθήσεις που έχουν αυτοί οι άνθρωποι που βρίσκονται υπό οξείες χειρουργικές παθήσεις.

   Ερ.Η ομιλία σας στην τελετή της αναγόρευσής σας σε επίτιμο διδάκτορα έχει τίτλο: “Είδα μακρύτερα γιατί στάθηκα στους ώμους γιγάντων”. Ποιοί είναι αυτοί οι γίγαντες;

Απ.Αυτοί οι γίγαντες είναι ως επί το πλείστον προσωπικοί, είναι οι μέντορές μου. Δεν είναι κατά ανάγκη ονόματα σαν του Einsteinή του Newton, που τους γνωρίζει το πλατύ κοινό. Εμένα οι μέντορές μου ήταν τουλάχιστον ένας καθηγητής από την Ελλάδα ,ο Βασίλης Γολεμάτης και διάφοροι άλλοι άνθρωποι από την Αμερική. Οι μέντορες παίζουνε τρομερό ρόλο και μέσω αυτών εξιστορώ τι πιστεύω για τα πράγματα που πρέπει να γίνουν και πως πρέπει να ασκείται σωστή ιατρική.

   Ερ. Τι σας ώθησε να φύγετε από την Ελλάδα;

Απ. Ήταν η ανάγκη να συμμετέχω σε μία καλύτερη εκπαίδευση, να αισθανθώ δηλαδή ότι στο τέλος της χειρουργικής μου εκπαίδευσης είμαι πραγματικός χειρουργός και το να γίνω μέρος ενός καλύτερου συστήματος υγείας, να μάθω πώς δημιουργείται ένα σωστό σύστημα που μπορεί να σώζει ανθρώπινες ζωές. Μία δυστυχία της Ελλάδας είναι ότι δεν κρατάει τα παιδιά της. Όμως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που είναι ιδιαίτερης αξίας, που έχουν διαλέξει παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν να γυρίσουν πίσω και αυτούς τους ανθρώπους πραγματικά τους εκτιμώ περισσότερο από όλους.

  Ερ.Αν σας καλούσαν να αντιμετωπίζετε κατά καιρούς ως επισκέπτης γιατρός/καθηγητής περιστατικά στην Ελλάδα θα το δεχόσασταν;

Απ. Ναι, θα δεχόμουν με μεγάλη μου χαρά να παράγω οποιασδήποτε φύσης εθελοντική εργασία για την Ελλάδα διότι και το χρειάζεται και το αξίζει.

Βιογραφικό του Γιώργου Βελμάχου

Ο καθηγητής Γιώργος Βέλμαχος τελείωσε την Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το 1986 και έλαβε το διδακτορικό του από το ίδιο Πανεπιστήμιο το 1990. Αφού τελείωσε την ειδικότητα της Γενικής Χειρουργικής στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Αθήνας το 1991, μετανάστευσε στη Νότια Αφρική για περαιτέρω εκπαίδευση στον τομέα της Χειρουργικής Τραύματος, στο Baragwanath Hospital του Γιοχάνεσμπουργκ, το μεγαλύτερο Κέντρο Τραύματος παγκοσμίως. Από εκεί εκλήθη στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, όπου θήτευσε ως επίκουρος καθηγητής και μετά αναπληρωτής kαθηγητής Χειρουργικής, από το 1994 έως το 2004. Το 2004 εκλήθη στο Πανεπιστήμιο του Harvard και στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης. Από τότε έως σήμερα, έχει τη θέση του καθηγητή Χειρουργικής και του διευθυντή της Πανεπιστημιακής Κλινικής Τραύματος, Επείγουσας Χειρουργικής και Εντατικής Θεραπείας. Το 2016 έγινε επίτιμος καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστημίου τού Βιτβάτερσραντ (Witwatersrand) στο Γιοχάνεσμπουργκ. Είναι ένας από ελάχιστους χειρουργούς της Αμερικής που έχουν τιμηθεί με τον τίτλο του master από το Αμερικανικό Κολλέγιο Εντατικής Ιατρικής (MCCM). Έχει θητεύσει ως πρόεδρος σε πολλαπλές επιτροπές χειρουργικών εταιρειών και ιδιαίτερα στην Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων τού Αμερικανικού Κολεγίου Χειρουργών. Είναι ο αποδέκτης δεκάδων βραβείων ως καλύτερος εκπαιδευτής φοιτητών και ειδικευομένων. Έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 440 εργασίες σε ιατρικά peer – review περιοδικά και περισσότερα από 65 βιβλία και κεφάλαια. Είναι ο ιδρυτής και διευθυντής τού Κέντρου για την Έρευνα στο Τραύμα του Γενικού Νοσοκομείου Μασαχουσέτης και ο Διευθυντής του Προγράμματος Τραύματος τού Κέντρου Συνένωσης της Ιατρικής με την Τεχνολογία, ενός πρωτοποριακού οργανισμού που αποτελείται από ιατρούς του Harvard και μηχανικούς του ΜΙΤ. Έχει δώσει αμέτρητες διαλέξεις και ομιλίες παγκοσμίως για το τραύμα και έχει διευθύνει εκατοντάδες σεμιναρίων στον ίδιο χώρο.

* Η συνημμένη φωτογραφία του καθηγητή Γιώργου Βέλμαχου παραχωρήθηκε προς δημοσίευση από τη Σχολή Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ

Πηγή: ΑΠΕ, Αγγέλα Φωτοπούλου