Μια βραβευμένη πρόταση για την “Ακρόπολη” της Θεσσαλονίκης.
Εδώ και 28 χρόνια οι φυλακές του Επταπυργίου έκλεισαν και το οικοδόμημα αποδόθηκε στο Υπουργείου Πολιτισμού. Ο κτιριακός χώρος, η “Ακρόπολη” της Θεσσαλονίκης ανακαινίστηκε αλλά εκκρεμεί εδώ και χρόνια η ανάπλαση του περιβάλλοντα χώρου του. Διαβάστε όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το Επταπύργιο εδώ Το 2012 εγινε Ανοικτός Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός προσχεδίων από το ΥΠΕΚΑ […]
Εδώ και 28 χρόνια οι φυλακές του Επταπυργίου έκλεισαν και το οικοδόμημα αποδόθηκε στο Υπουργείου Πολιτισμού. Ο κτιριακός χώρος, η “Ακρόπολη” της Θεσσαλονίκης ανακαινίστηκε αλλά εκκρεμεί εδώ και χρόνια η ανάπλαση του περιβάλλοντα χώρου του.
Διαβάστε όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το Επταπύργιο εδώ
Το 2012 εγινε Ανοικτός Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός προσχεδίων από το ΥΠΕΚΑ για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του Επταπυργίου και η αρχιτεκτονική ομάδα με επικεφαλής τον Δημήτρη Σιμώνη πηρε το Α’ Βραβείο. Η ομάδα αποτελούνταν από τους: Στέφανο Σκαρλακίδη, Νιόβη Καραμήτρου, Βασιλική Εφταξά, Γεωργία Κίσσα και Νίκο Καμαριανό. Αναλυτικά η μελέτη περιλαμβάνει διαμόρφωση διαδρομών, ένταξη νέων λειτουργιών με ήπιες κατασκευές με στόχο την οργάνωση της ενδιάμεσης περιοχής της ‘Ακρόπολης’ και του οικισμού της Άνω Πόλης και την ανάδειξη των σημείων -κόμβων – προοπτικής και θέασης καθώς και ένταξη των αρχαιολογικών ευρημάτων σε ένα ενιαίο σύστημα. Η μελέτη μπήκε κι αυτή στο συρτάρι όπως εκατοντάδες άλλες αναμένοντας την υλοποίησή της. Οι Δήμοι Θεσσαλονικης και Νεάπολης – Συκεών πιέζουν και ζητούν εδώ και χρονια από το Υπουργείο να τους παραχωρήσει το έργο αλλα οι συνεχείς αλλαγές κυβερνήσεων και υπουργών παρατείνουν το κλίμα αναμονής.
“Διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου μνημειακού συνόλου Επταπυργίου των δήμων Θεσσαλονίκης και Νεάπολης – Συκεών» 2013 Η πόλη εντός και εκτός των τειχών. Το περιτείχισμα ως «Αστικό όριο και περίβλημα»
(recinto urbano)
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ
Από την μελέτη αντιμετωπίζονται:
-Η αστική ιεραρχία και η ‘forma urbis’ της περιοχής και η συνέχεια του χώρου. -Η ταυτότητα του σημερινού πλέον συγκροτήματος (κάστρο – τείχη) ως ένα ενιαίο σύστημα σε επίπεδο λειτουργίας του. Το σύστημα αυτό αποτελεί το κύριο συλλογικό, ιστορικό, πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό γεγονός για την πόλη. Η έλλειψη κανονικότητας στην διάταξη, μορφή και σχήμα, αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό του, με προφανείς τις μορφολογικές και τυπολογικές αναφορές στις τριγωνικές απολήξεις της οχυρωματικής τεχνικής του Ορμίσδα (4ος αι.). -Η ανυπαρξία των πολεοδομικών αξόνων στον ευρύτερο ιστό της πόλης -Η λειτουργική και η αντιληπτική σύνδεση του συνόλου με τις περιβάλλουσες οδούς και τις εισόδου.
H μελέτη προτείνει την ανασύσταση του τμήματος αυτού της πόλης, «ορίζοντας» μια νέα σχέση του μνημειακού συνόλου με την ίδια την πόλη, αναδεικνύοντας την ιστορική λειτουρ-γία του, ως το «αστικό και φυσικό όριο της».
Στόχοι, θέσεις και πολιτικές της μελέτης
Στόχος της μελέτης είναι:
Η επαναβεβαίωση του ρόλου του δημόσιου χαρακτήρα του μνημειακού συνόλου», ως ένα και η λειτουργική αισθητική και αντιληπτική βελτίωση της σύνδεσης του με τις περιβάλλουσες οδούς και εισόδους, με όλο το ευρύτερο τμήμα της Άνω Πόλης και τους αρχαιολογικούς περιπάτους του ιστορικού κέντρου.
Θέσεις και πολιτικές της μελέτης είναι:
Ο συνολικός έλεγχος του χώρου και των προσβάσεων, η διατήρηση των δεδομένων του μικροκλίματος, η ένταξη νέων λειτουργιών με ήπιες κατασκευές, η οργάνωση της ενδιά-μεσης περιοχής της ‘Ακρόπολης’ και του οικισμού της Άνω Πόλης, η ανάδειξη των σημείων -κόμβων – προοπτικής και θέασης καθώς και η ένταξη των αρχαιολογικών ευρημάτων σε ένα ενιαίο σύστημα.
Αυτή η πολιτική της αντιμετώπιση του χώρου ως συνέχεια της ιστορικής πόλης, με τις αρχές μιας βιωματικής σχέσης με τους χρήστες της περιοχής αποτελεί και την απάντηση μας στο ερώτημα ‘τι κάνουμε με τα τείχη της ιστορικής πόλης’.
Η προσέγγιση της περιοχής μελέτης και οι αρχές του σχεδιασμού της
-Η ανάκτηση του δημόσιου χώρου ως ένα ενιαίο «σύστημα πραγματικών ανοιχτών χώρων» -Η συνολική και μερική ανάδειξη του μνημειακού συγκροτήματος (κάστρο – τείχη) και η αξιο-ποίηση ταυτόχρονα του προσφερόμενου αρχαιολογικού χώρου και των ευρημάτων του. -Η ανασύσταση του συνδετικού ιστού μεταξύ του συγκροτήματος των τειχών και των Ο.Τ. με την λειτουργική ένταξη νέων χρήσεων που θα συμβάλουν στην συνολική αναβάθμιση της περιοχής μελέτης. -Η αποκατάσταση της διαπερατότητας μεταξύ των εισόδων της περιοχής μελέτης. -Η διόρθωση των οπτικών αποκλίσεων του «αστικού σκηνικού» και της πολυπλοκότητας της αστικής εικονογραφίας της περιοχής που βρίσκεται σε πραγματική αποσύνθεση. -Η προβολή της κοινωνικής στρωματογραφίας και των αντιθέσεων που χαρακτηρίζεται ακόμη από το σημερινό ιδιοκτησιακό καθεστώς στο έδαφος.
Τι αλλάζει στην ρυμοτομία Η είσοδος εντός των τειχών: Ο άξονας της οδού Παπαρέσκα, Ο άξονας της οδού Επταπυργίου και ο ποδηλατόδρομος. Η διαμόρφωση των τμημάτων των οδών από Μποσνάκη και Σπάρτακου, μέχρι την Σητείας και Ψαρρών και μεταξύ Σητείας και Γρηγ. Αναχωρητού.
Προτεινομενες διαδρομές και χαράξεις Σκοπός της μελέτης είναι: ο επισκέπτης που θα ακολουθήσει οποιαδήποτε διαδρομή ή θα συμμετέχει με οποιονδήποτε ρόλο στις δράσεις και στα συμβάντα που προτείνονται για όλο το σύστημα των τειχών (κενά και πλήρη) και των κατασκευών που τα υποστηρίζουν, να είναι σε θέση να κατανοήσει την ξεχωριστή σημασία και την ιδιαιτερότητα τους χωρίς την παρουσία άλλων, αλλά με τα ίδια τα τεχνικά χαρακτηριστικά των υλικών των κατασκευών και επεμβάσεων.
Οι προτεινόμενες διαδρομές: 1η «ο δρόμος του Ορμίσδα» – η αρχαιολογική και ιστορική διαδρομή «εκ του σύνεγγυς» 2η «ο δρόμος του θεάτρου» – η πολιτιστική διαδρομή των αμφιθεατρικών χώρων, των ‘ήχων’ και «ο δρόμος του ρεμπέτικου». Το μνημειακό σύνολο ως ενιαίος χώρος παραστάσεων. 3η «ο δρόμος της απόδρασης» – Η άσκηση της ψυχής μέσω του σώματος.
«Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΟΡΜΙΣΔΑ» «Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΑΡΡΟΥ» «Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΡΑΣΗΣ»
Επταπύργιο: Δύο διαφορετικές εικόνες – Δύο όψεις δυο προσεγγίσεις Οι κύριες όψεις του Επταπυργίου είναι αυτές που διαμορφώνουν την κεντρική ιδέα της πρότασης της μελέτης και καθορίζουν το σύνολο των προτάσεων για τις διαδρομές, τις λειτουργίες και τις κατασκευές του προγράμματος της μελέτης.
1η Η όψη από την πόλη και τη θάλασσα. Η όψη της μνήμης του Γεντί Κουλέ έως πρόσφατα.
Η περιοχή εντός των τειχών (intra mura)
ΠΕΡΙΟΧΗ 1 -ΚΑΤΟΨΗ 1
ΠΕΡΙΟΧΗ 2 -ΚΑΤΟΨΗ 2
α) Το κάστρο ως συγκρότημα φυλακών – ως κάτεργο (έως το 1989). Ο ορθολογισμός και η κανονικότητα οργάνωση των όψεων των κυρίως κτιρίων είναι κύριο στοιχείο αναφοράς της μελέτης. Τα προτεινόμενα συστατικά στοιχεία του χώρου 1:
– Η μουσειακή είσοδος και η ανάδειξη των κινστερνών εκατέρωθεν της οδού Δ. Υπάτρου. – Η Πλατεία Επταπυργίου. – Το κτίριο φυλακής ως «οθόνη και αντίστιξη του τείχους». – Ο αρχαιολογικός χώρος και η μεγάλη κινστέρνα ως «όρια εντός των ορίου» των τειχών – Ο αμφιθεατρικός χώρος ανάμεσα στα νέα όρια του αρχαιολογικού χώρου και της κινστέρνας και η
αναφορά στην γεωμετρία της ιστορικής πόλης. – Ο χορός και το τραγούδι ως δρώμενα «εντός ορίων» – Η μουσική σκηνή και ο δρόμος του ρεμπέτικου – Τα μουσικά κελιά – Οι πράσινοι τοίχοι ως όρια τους. – Η αξιοποίηση της θέας: – Οι εξέδρες και οι βεράντες «εντός και εκτός» του ορίου – Η γέφυρα και τα θεωρεία – Η πασαρέλα ως ανοικτός εκθεσιακός χώρος. – Η ανάδειξη της κρήνης και τα στοιχεία νερού. – Η διατήρηση και η ανάδειξη των υφιστάμενων αναλημματιικών τείχων από λιθοδομή. – Ο περίβολος των αρχαιολογικών χώρων ως «φυσικό απαγορευτικό εμπόδιο”.
Άλλες προτεινόμενες υποστηρικτικές λειτουργίες:
– Χώρος στάθμευσης στην οδό Αγ. Αναργύρων – Ένας χώρος bazar (εναλλακτικά ως χώρος στάθμευσης) – Οι βοηθητικοί χώροι.
– Το νέο οικοδομικό τετράγωνο Παπαρέσκα – πεζόδρομου Προτείνεται η πιλοτική και ενιαία μορφολογική και τυπολογική αντιμετώπιση του με μια υπό-θεση ενοποίησης των ακαλύπτων χώρων. Επιπλέον: η υποχρεωτική διάσπαση των όγκων, η απαγόρευση των εξωστών, η δυνατότητα χρήσης εγκιβωτισμένης στέγης (αναφορά στα τείχη), η χρήση συνεχούς erker στην όψη των επιμέρους κτιριακών όγκων, η χρήση ισόγειων ακαλύπτων χώρων – αυλών – ως χώρων εκτόνωσης και η υποχρεωτική κατασκευή αυλόγυρων.
«ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ ΚΑΙ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ»
«Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΟ ΑΝΘΕΩΝ»
«ΚΙΝΣΤΕΡΝΕΣ»
«ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ – Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΔΡΑ»
«Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΠΤΑΠΥΡΓΙΟΥ» «ΜΕΤΑΞΥ ΚΑΣΤΡΟΥ- ΠΡΟΤΕΙΧΙΣΜΑΤΟΣ»
«ΤΟ ΥΔΑΤΙΝΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΩΣ ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ» «ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΜΕΣΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ»
«ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΕΞΕΔΡΑΣ» «Ο.Τ. ΠΑΠΑΡΕΣΚΑ – ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΥ»
2η Η όψη από το δάσος η περιοχή εκτός των τειχών (extra mura) – ΤΟ ΓΥΜΝΟ ΤΟΠΙO
ΠΕΡΙΟΧΗ 3 – ΚΑΤΟΨΗ 3
Από τη μελέτη διατηρούνται όλα τα χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας του «γυμνού τοπίου» και το genius loci (πνεύμα του τόπου).
Τα προτεινόμενα συστατικά στοιχεία του χώρου 2
– Η παράλληλη σχέση των δύο ορίων κάστρου και προτειχίσματος, και ο ενδιάμεσος χώρος, αναδεικνύονται με την εισαγωγή στοιχείου νερού ως νέο ενδιάμεσο όριο (recinto) – Η είσοδος από την συμβολή -κόμβο -των οδών Ελ. Βενιζέλου, Επταπυργίου και Ανθέων – Ο χώρος στάθμευσης και οι βοηθητικοί χώροι. – Οι εξέδρες θέασης. – Το «γυμνό» θέατρο. – Ο χώρος αναρρίχησης. – Το πάρκο «λαβύρινθος» – Οι «κενοί τόποι»
«Η ΔΥΤΙΚΗ ΕΙΣΟΔΟΣ – ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ»
«ΤΟ ΓΥΜΝΟ ΘΕΑΤΡΟ» «ΟΙ ΚΕΝΟΙ ΤΟΠΟΙ»
Αρχιτεκτονική μελέτη: Δημήτρης Σιμώνης, υπεύθυνος ομάδας μελέτης Βασιλική Ευταξα, Νιόβη Καραμήτρου, Στέφανος Σκαρλακίδης, Γεωργία Κίσσα, Νίκος Καμαριανός Η/Μ μελέτη: Δημήτρης Δημητρίου, Μάρθα Χαλκιά Φυτοτεχνική μελέτη: Σταυρούλα Κατσογιάννη, Αικατερίνη Δουδούμη
