Μακαρθισμός σε νέα έκδοση: Ποια βιβλία έχουν απαγορευτεί από τα σχολεία της Αμερικής

Τι κοινό έχουν το Κουρδιστό Πορτοκάλι του Anthony Burgess, το The Perks of Being a Wallflower του Stephen Chbosky, το Forever της Judy Blume και το Wicked του Gregory Maguire; Και τα τέσσερα, βρίσκονται στη λίστα με τα βιβλία που απαγορεύτηκαν την περασμένη χρονιά στα σχολεία της Αμερικής.

Ναι, το ίδιο Κουρδιστό Πορτοκάλι που το περιοδικό Time είχε συμπεριλάβει στα 100 καλύτερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα από το 1923. Η ίδια αγαπημένη παιδική συγγραφέας, Judy Blume, που έγραψε το Are You There God? It’s Me, Margaret. Και το ίδιο Wicked, που φαντάστηκε την ιστορία πίσω από την κακιά μάγισσα του Οζ από το μυθιστόρημα του 1900 του L. Frank Baum Ο Μάγος του Οζ, το οποίο είδαμε πρόσφατα στη μεγάλη οθόνη, με πρωταγωνίστριες τη Σίνθια Ερίβο και την Αριάνα Γκράντε.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της PEN America, που αγωνίζεται για την προστασία του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης, ο Stephen King είναι ο πιο απαγορευμένος συγγραφέας στα σχολεία των ΗΠΑ.

Με την επιστροφή του Trump στην εξουσία, ένα νέο κύμα λογοκρισίας σαρώνει την Αμερική, δημιουργώντας ένα περιβάλλον στο οποίο ο φόβος και η πολιτική πίεση απειλούν την ελεύθερη έκφραση των ιδεών. Αυτό θυμίζει τρομακτικά την εποχή του Μακαρθισμού, όταν η καχυποψία για τον κομμουνισμό οδήγησε σε μαύρες λίστες εναντίον ηθοποιών, συγγραφέων και διανοουμένων, καταστρέφοντας καριέρες και φιμώνοντας τη διαφωνία.

Και αυτή η φίμωση σήμερα, δεν αφορά μόνο τα βιβλία. Από τότε που ο Trump αυτοδιορίστηκε πρόεδρος του Kennedy Center στην Ουάσινγκτον, DC -και αναδιάρθρωσε το διοικητικό του συμβούλιο στις αρχές του 2025-, περισσότερες από 20 παραγωγές και εκδηλώσεις έχουν ακυρωθεί ή αναβληθεί, μεταξύ αυτών το Hamilton και το παιδικό μιούζικαλ Finn.

Επιπλέον, η κυβέρνηση Trump ακύρωσε χρηματοδότηση ύψους 1,1 δισ. δολαρίων προς τον Corporation for Public Broadcasting. Η Ναυτική Ακαδημία των ΗΠΑ αφαίρεσε σχεδόν 400 βιβλία από τη βιβλιοθήκη της, ώστε να συμμορφωθεί με εκτελεστικά διατάγματα. Και πιο πρόσφατα, υπό πίεση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών (FCC), ο παρουσιαστής της late-night τηλεόρασης, Jimmy Kimmel τέθηκε προσωρινά σε αναστολή από το ABC, αφού έκανε σχόλια που υπαινίσσονταν ότι ο φερόμενος δολοφόνος του Charlie Kirk είχε σχέση με το κίνημα Maga.

Τα απαγορευμένα βιβλία για το 2025

Τέσσερα χρόνια πριν, ο τότε βουλευτής του Τέξας Matt Krause ξεκίνησε μια έρευνα για την παρουσία συγκεκριμένων βιβλίων στις σχολικές βιβλιοθήκες του Τέξας, η οποία συμπεριλάμβανε έργα διεθνώς αναγνωρισμένων συγγραφέων, που διδάσκονται ως ακαδημαϊκά κείμενα σε όλο τον κόσμο. Ο Krause δημοσίευσε μια λίστα περίπου 850 βιβλίων, ζητώντας από τα σχολεία να ενημερώσουν εάν τα έχουν στα ράφια τους, εξηγώντας πως έψαχνε για τίτλους που «θα μπορούσαν να κάνουν τους μαθητές να νιώσουν δυσφορία, ενοχή, αγωνία ή οποιαδήποτε άλλη μορφή ψυχολογικής πίεσης λόγω της φυλής ή του φύλου τους».

Στη λίστα του Krause περιλαμβανόταν το The Cider House Rules του John Irving, το Quinceañera, ένα βιβλίο για τον παραδοσιακό λατινοαμερικανικό εορτασμό που σηματοδοτεί τα 15α γενέθλια ενός κοριτσιού και τη μετάβασή της στην ενηλικίωση, αλλά και πολλοί άλλοι τίτλοι συγγραφέων που είναι άλλης φυλής, Ιθαγενείς ή που περιέχουν LGBT+ περιεχόμενο στα έργα τους.

Η βιβλιοθηκονόμος Carolyn Foote, από το Τέξας, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή το 2021, όταν οι φόβοι για απαγορεύσεις βιβλίων έγιναν εθνική είδηση. «Αρχίσαμε να ασχολούμαστε με αυτό, όταν βγήκε η λίστα του Matt Krause», λέει στην Independent. «Τότε, φυσικά, δεν φανταζόμασταν ότι θα γινόταν τόσο διαδεδομένο στην πολιτεία μας και σε ολόκληρη τη χώρα».

Και συνεχίζει: «Μια σχολική περιφέρεια στο Σαν Αντόνιο αφαίρεσε όλα τα βιβλία της λίστας του από τα ράφια. Νομίζω ότι εκείνη την περίοδο, οι σχολικές βιβλιοθήκες ήταν το καναρίνι στο ανθρακωρυχείο. Αυτό που βλέπουμε, ειδικά τον τελευταίο χρόνο, είναι το ψυκτικό αποτέλεσμα στην ακαδημαϊκή ελευθερία σε πανεπιστημιακό επίπεδο, με την πολιτεία να ηγείται, την καταστολή διαδηλώσεων στις πανεπιστημιουπόλεις… Υπάρχει μια συντονισμένη προσπάθεια από πολιτικούς να αναμορφώσουν τους δημόσιους θεσμούς σε πολιτικά εργαλεία που θα μεταφέρουν το μήνυμά τους».

Η οργάνωση PEN America έχει καταγράψει σχεδόν 23.000 απαγορεύσεις βιβλίων σε δημόσια σχολεία σε ολόκληρη τη χώρα από το 2021, έναν αριθμό που δεν έχει ξαναδεί ποτέ κανένας ζωντανός Αμερικανός στη διάρκεια της ζωής του. Αυτή η λογοκρισία κινητοποιείται από ομάδες που υποστηρίζουν συντηρητικές απόψεις – και έχει εξαπλωθεί σχεδόν σε κάθε πολιτεία – στοχεύοντας κυρίως βιβλία που αφορούν τον ρατσισμό ή βιβλία που περιλαμβάνουν έγχρωμους ή LGBTQ+ χαρακτήρες και θέματα, καθώς και βιβλία για μεγαλύτερους αναγνώστες που περιέχουν σεξουαλικές αναφορές ή συζητούν τη σεξουαλική βία.

Κατά τη σχολική χρονιά 2024-2025, η PEN America κατέγραψε 6.870 περιπτώσεις απαγορεύσεων βιβλίων, που επηρέασαν σχεδόν 4.000 διαφορετικούς τίτλους. Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, η Φλόριντα ήταν η νούμερο ένα πολιτεία σε απαγορεύσεις, με 2.304 περιπτώσεις, ενώ ακολουθεί το Τέξας με 1.781 και το Τενεσί με 1.622.

Τα πιο απαγορευμένα βιβλία για τη σχολική χρονιά 2024-2025

 A Clockwork Orange, Anthony Burgess – 23 απαγορεύσεις

Η επιδραστική δυστοπική σάτιρα του Burgess παρουσιάζει έναν κόσμο όπου ο έφηβος πρωταγωνιστής Άλεξ προκαλεί χάος, προτού υποβληθεί σε θεραπεία αποστροφής για να περιορίσει τις βίαιες τάσεις του. Ο εκδοτικός οίκος W.W. Norton το χαρακτηρίζει «έναν τρομακτικό μύθο για το καλό και το κακό και το νόημα της ανθρώπινης ελευθερίας».

(Συμπεριλαμβάνεται στα 100 καλύτερα βιβλία του τελευταίου αιώνα του περιοδικού Time)

Breathless, Jennifer Niven – 20 απαγορεύσεις

Πρόκειται για μια ιστορία ενηλικίωσης. Η Κλοντίν Χένρι παλεύει με το διαζύγιο των γονιών της και την προετοιμασία για το πανεπιστήμιο, όταν γνωρίζει έναν οδηγό μονοπατιών με μυστηριώδες παρελθόν.

(#1 μπεστ σέλερ New York Times)

 Sold, Patricia McCormick – 20 απαγορεύσεις

Η ιστορία της Λάκσμι, ενός 13χρονου κοριτσιού από το Νεπάλ, που πωλείται στην πορνεία. Ένα δυνατό και συγκινητικό μυθιστόρημα, υποψήφιο για το National Book Award, που δίνει φωνή σε ένα κορίτσι που του στέρησαν την παιδική ηλικία, αλλά παλεύει να βρει τη δύναμη να επιβιώσει.

(Best Books of the Year – Publishers Weekly & NPR)

Last Night at the Telegraph Club, Malinda Lo – 19 απαγορεύσεις

Βραβευμένο με National Book Award, το μυθιστόρημα τοποθετείται στο 1954, στην κορύφωση του «Κόκκινου Τρόμου», όπου η 17χρονη Λίλι Χου επισκέπτεται ένα λεσβιακό μπαρ στο Σαν Φρανσίσκο.

(NYT bestseller – Stonewall Book Award winner)

A Court of Mist and Fury, Sarah J. Maas – 18 απαγορεύσεις

Το δεύτερο βιβλίο της σειράς Court of Thorns and Roses προσφέρει ρομαντισμό, φαντασία, μαγεία και πολιτική ίντριγκα. Η Sarah J. Maas ήταν η τρίτη πιο συχνά απαγορευμένη συγγραφέας της χρονιάς.

(#1 bestseller – Goodreads Choice Award winner)

Crank, Ellen Hopkins – 17 απαγορεύσεις

Η Κριστίνα Σνόου είναι η τέλεια κόρη… μέχρι που γνωρίζει το «τέρας» – την κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη (crank). Ένα ταξίδι που ξεκινά με ευφορία και καταλήγει σε μια κόλαση για το μυαλό και την ψυχή της.

(#1 NYT bestseller)

Forever…, Judy Blume – 17 απαγορεύσεις

Το νεανικό μυθιστόρημα του 1975 στοχοποιείται από λογοκρισία εδώ και 50 χρόνια. Η Blume έχει πει ότι το έγραψε επειδή η κόρη της ήθελε να διαβάσει κάτι όπου οι έφηβοι μπορούσαν να κάνουν σεξ χωρίς να πεθαίνει κάποιος.

(Medal of National Book Foundation – NPR 100 Best-Ever Teen Novels – Time 100 Best YA Books of All Time)

The Perks of Being a Wallflower, Stephen Chbosky – 17 απαγορεύσεις

Άλλη μία ιστορία ενηλικίωσης, όπου ο «Wallflower» Τσάρλι αντιμετωπίζει την πολυπλοκότητα του λυκείου, από τον πρώτο έρωτα μέχρι την απώλεια αγαπημένων προσώπων.

(#1 NYT bestseller – Best Book for Young Adults – Μεγάλη κινηματογραφική ταινία)

Wicked: The Life and Times of the Wicked Witch of the West, Gregory Maguire – 17 απαγορεύσεις

Το μπεστ σέλερ που εστιάζει στην ιστορία της μάγισσας του Οζ ενέπνευσε ένα από τα πιο επιτυχημένα μιούζικαλ του Broadway και την πρόσφατα γνωστή κινηματογραφική παραγωγή, Wicked.

(#1 NYT bestseller – Tony Award-winning musical – Golden Globe-winning movie)

All Boys Aren’t Blue, George M. Johnson – 16 απαγορεύσεις

Μέσα από προσωπικά δοκίμια, ο δημοσιογράφος και ακτιβιστής George M. Johnson εξερευνά την παιδική του ηλικία, την εφηβεία και τα φοιτητικά του χρόνια στο Νιου Τζέρσεϊ και τη Βιρτζίνια.

(NYT bestseller – Goodreads Choice Award – Kirkus Best Books 2020)

A Court of Thorns and Roses, Sarah J. Maas – 16 απαγορεύσεις

Το πρώτο βιβλίο της σειράς: Η 19χρονη κυνηγός Feyre οδηγείται σε μια μαγική χώρα νεράιδων και ερωτεύεται τον απαγωγέα της.

(#1 NYT bestselling series)

Damsel, Elana K. Arnold – 16 απαγορεύσεις

Ένα σκοτεινό παραμύθι που αφηγείται την ιστορία μιας κοπέλας που σώζεται από έναν δράκο, από έναν πρίγκιπα και ανακαλύπτει ότι τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται.
(Michael L. Printz Honor Book)

The DUFF: Designated Ugly Fat Friend, Kody Keplinger – 16 απαγορεύσεις

Η Μπιάνκα ανακαλύπτει ότι ένας συμμαθητής της την αποκάλεσε «DUFF» (η άσχημη και χοντρή φίλη της παρέας) και μπαίνει σε μια σχέση «εχθροί-με-προνόμια».

(NYT bestseller – Μεγάλη κινηματογραφική ταινία)

Nineteen Minutes, Jodi Picoult – 16 απαγορεύσεις

Η Picoult, γνωστή για τα My Sister’s Keeper και Small Great Things, γράφει για τα λεπτά πριν και μετά από μια επίθεση σε σχολείο.

(#1 NYT bestseller – ALA Outstanding Books for the College Bound)

 Storm and Fury, Jennifer L. Armentrout – 16 απαγορεύσεις

Η 18χρονη Τρίνιτι προστατεύεται από φύλακες που μεταμορφώνονται για να την κρατήσουν ασφαλή από δαίμονες. Όταν ξεσπά ένας υπερφυσικός πόλεμος, πρέπει να εμπιστευθεί έναν ξένο με τα δικά του μυστικά.

(#1 NYT bestselling author)

Βιβλία που απαγορεύτηκαν σε 50+ σχολικές περιφέρειες (2023-2024)

• The Bluest Eye, Toni Morrison

• A Clash of Kings, George R.R. Martin

• A Court of Frost and Starlight, Sarah J. Maas

• A Court of Wings and Ruin, Sarah J. Maas

• Empire of Storms, Sarah J. Maas

• The Handmaid’s Tale, Margaret Atwood

• The Haters, Jesse Andrews

• The Hate U Give, Angie Thomas

• Identical, Ellen Hopkins

• Kingdom of Ash, Sarah J. Maas

• The Kite Runner, Khaled Hosseini

• Living Dead Girl, Elizabeth Scott

• Looking for Alaska, John Green

• Lucky, Alice Sebold

• Man o’War, Cory McCarthy

• Milk and Honey, Rupi Kaur

• Out of Darkness, Ashley Hope Pérez

• Perfect, Ellen Hopkins

• Red Hood, Elana K. Arnold

• A Stolen Life, Jaycee Dugard

• Thirteen Reasons Why, Jay Asher

• This Is Kind of an Epic Love Story, Kacen Callender

• Tilt, Ellen Hopkins

• Tower of Dawn, Sarah J. Maas

• Tricks, Ellen Hopkins

• Water for Elephants, Sara Gruen

• What Girls Are Made of, Elana K. Arnold

*Με πληροφορίες από independent & pen.org