Πόλεμος ή Ειρήνη

Το νέο βιβλίο των Κώστα Ήσυχου και Δημήτρη Καλτσώνη, “Πόλεμος ή Ειρήνη” (Εκδόσεις Τόπος) αποτελεί ένα σύγχρονο δοκίμιο για το μείζον θέμα των τεταμένων σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας που απασχολεί την επικαιρότητα.

Αυτό που αντιλαμβάνομαι διαβάζοντας παράλληλα το παρόν έργο και το “Οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Δίκαιο της θάλασσας” του Χρήστου Λ.Ροζάκη (Πόλις) είναι πως η πλειοψηφία είναι απαίδευτη και εγκλωβισμένη στην ημιμάθειά της. Κραυγάζει, απαιτεί, φοβάται, αλλά δεν κάνει τον κόπο να μελετήσει και να δημιουργήσει τη δική της άποψη για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Ήδη από τον πρόλογο κατανοούμε πως βρισκόμαστε στη σωστή κατεύθυνση. “Ενώσαμε” τις γραφές, τις φωνές μας, τις διαφορετικές εμπειρίας μας… Απευθείας ακολουθεί μία κατατοπιστική ανάλυση του γεωπολιτικού πλαισίου που έχει διαμορφωθεί σήμερα. Βήμα βήμα βαδίζουμε στους έξι θεματικούς άξονες που θα μας απασχολήσουν. Γνωρίζουμε τις ιδιαιτερότητες του Δικαίου της θάλασσας, τη διαμόρφωση του τουρκικού μωσαϊκού, τι έχει προηγηθεί ιστορικά. Η υποκριτική στάση τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, ωστόσο η απάντηση σε όλα τα ερωτήματα είναι οι ΑΝΘΡΩΠΟΙ κι η ΕΙΡΗΝΗ.

Στη διεθνή σκακιέρα έχουμε τη ραγδαία άνοδο της Κίνας (“Το κράτος στην Κίνα”-Τόπος), την αλλαγή προέδρου στην Αμερική, τη ρωσική κυριαρχία στον κυβερνοχώρο. Οι ισορροπίες λεπτές. Η πανδημία δρα σαν καταλύτης και εντείνει παγκόσμια τις ανισότητες. Ο γενεαλογικός κύκλος φτώχειας συνεχίζεται. Οι οικονομίες βυθίζονται κι η τουρκική δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο Ταγίπ Ερντογάν επιλέγει τον αντιπερισπασμό στο εσωτερικό κι επιστρατεύει τους μανδύες θρησκείας και εθνικισμού με σπασμωδικές κινήσεις. Οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθημερινό φαινόμενο. Εξαιρετική είναι η απεικόνιση της κατάστασης από την Ece Temelkuran στο βιβλίο της “Πως χάνεται μία πατρίδα” (εκδ.Διόπτρα).

Οι διεθνείς οργανισμοί σιωπούν. Η τουρκική πλευρά επιδιώκει να “γκριζάρει” το Αιγαίο με τετελεσμένα και ζητά την αποστρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου. Η διπλωματία διαδραματίζει κομβικό ρόλο. Καθημερινά ακούμε για ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα, αιγιαλίτιδα ζώνη, έξι και δώδεκα ναυτικά μίλια, αρχή της ευθιδικίας. Αν θέλουμε να συμμετέχουμε σε ένα εποικοδομητικό διάλογο πρέπει να κατανοήσουμε αυτές τις έννοιες σε βάθος. Να μελετήσουμε τη συνθήκη της Λωζάνης του 1923. Σημαντικό θεωρώ το γεγονός ότι παράλληλα η Ελλάδα απομακρύνεται από την Κύπρο. Η εκλογή του Ερσίν Τατάρ στην ΤΔΒΚ αποτελεί κακό οιωνό για την επιθυμητή λύση.

Παρά τις ιδεαλιστικές υποσχέσεις των ηγετών πρέπει να υιοθετηθεί μία κοινή εθνική στρατηγική στα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Το δικαστήριο της Χάγης αποτελεί την έσχατη λύση, καθώς τα παγκόσμια συμφέροντα εξωθούν την πατρίδα μας σε ένα διακανονισμό και διαμοιρασμό με την Τουρκία σε “συνδιαχείριση” σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας. Όσο θεωρούμαστε έρμαιο της αμερικανικής επιδιαιτησίας το μέλλον προβλέπεται δυσοίωνο, γι΄αυτό και θα πρέπει να αναζητήσουμε (και) εναλλακτικούς δρόμους. Πράγμα που κάνει η Τουρκία την ίδια χρονική περίοδο μέσα από από τους συνεχείς ελιγμούς τακτικής και τις παλινωδίες του Ερντογάν.

Αυτές τις κρίσιμες ώρες οι δύο συγγραφείς έχουν το καθαρό μυαλό και προτείνουν συγκεκριμένη χάραξη στρατηγικής και λύσεις επί χάρτου με γνώμονα την αποφυγή σύγκρουσης πάση θυσία που το πιθανότερο είναι να οδηγήσει σε εθνική ήττα, καθώς τη δεδομένη στιγμή οι συσχετισμοί σε στρατιωτικό, οικονομικό και διπλωματικό επίπεδο δεν μας ευνοούν. Κλείνουν με το σχήμα το κύκλου τονίζοντας τη σημασία της ενότητας κόντρα στο ρεύμα της εποχής που οδηγεί σε ακραία πόλωση, διχόνοια κι ένα κλίμα εμφυλίου στο εσωτερικό. Και για επίλογο αφήνουν την αναφορά στο όραμα του Ρήγα Φεραίου. “Ένα τέτοιο μέλλον δικαιούνται όλοι οι λαοί”.