Στον καιρό της Λιλιπούπολης

Η ιστορία του Τρίτου, την εποχή που επικεφαλής του ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις, αποτελεί στο βάθος του χρόνου μια από τις μυθικές ιστορίες του ελληνικού ραδιοφώνου. 

Μαζί με το Τρίτο άλλος ένας μύθος – με στοιχεία αθωότητας και παιδικότητας – αποτελεί η πρωτότυπη, παιδική ραδιοφωνική εκπομπή που παρουσιάστηκε στις αρχές της Μεταπολίτευσης, η Λιλιπούπολη. 

Τα τραγούδια της Λιλιπούπολης είναι πλέον γνωστά και διαχρονικά αφού έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές μικρών και μεγάλων παιδιών και όσοι αισθανόμαστε έστω και λίγο αυτό το παιδί μέσα μας σίγουρα τα αναγνωρίζουμε με μεγάλη χαρά. Με αυτή την ιστορία καταπιάνεται το νέο βιβλίο του Γιώργου Αλλαμανή με τίτλο Στον Καιρό της Λιλιπούπολης που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος .

 Ένα μεγάλο σε σχήμα βιβλίο με περίπου 350 σελίδες που κρύβουν μέσα τους θησαυρούς από μοναδικά ντοκουμέντα, συνεντεύξεις συντελεστών της Λιλιπούπολης και φυσικά μια υπέροχη αφήγηση που ξετυλίγει πολύτιμες λεπτομέρειες.

Για τον ραδιοφωνικό παραγωγό και ερευνητή του βιβλίου Γιώργο Αλαμανή δεν ήταν εύκολο το πως θα δέσει όλα τα στοιχεία αυτής της ιστορίας. Του πήρε πέντε χρόνια για να τα συγκεντρώσει. 

Οι θησαυροί που ανακαλύφθηκαν είναι βέβαια ανεκτίμητοι. Ανάμεσα τους ο αναγνώστης βρίσκει ανέκδοτους στίχους της Μαριανίνας Κριεζή (στίχους που δεν πρόλαβαν να γίνουν λιλιπουπολίτικα τραγούδια), 73 χαμένα επεισόδια αλλά και εκατοντάδες ντοκουμέντα (ανάμεσα τους έγγραφα, χειρόγραφα, παρτιτούρες, φωτογραφίες, ήχους, ταινίες και δημοσιεύματα) και μαζί με όλα αυτά 51 συνεντεύξεις που πήρε ο ίδιος o ερευνητής και συγγραφέας από συντελεστές της Λιλιπούπολης και του χατζιδακικού Τρίτου (συγγραφείς και στιχουργούς, ηθοποιούς, μουσικούς, ερμηνευτές, ηχολήπτες, προσωπικό της ΕΡΤ, κ.α.).

Ο συγγραφέας διαμορφώνει, αναλύει και συνδέει όλα τα στοιχεία του ουσιαστικά σε ένα ντοκιμαντέρ με μορφή βιβλίου με πολύ ζωντανές εικόνες και αφηγήσεις της κρίσιμης πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου στην Ελληνική Ραδιοφωνία. 

Έτσι ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία μέσα από το βιβλίο να διαβάσει για τις διαρκείς ζυμώσεις που γέννησαν τα υπέροχα διαχρονικά τραγούδια αλλά και τις ιστορίες της Λιλιπούπολης, όπως επίσης τις ατέλειωτες κρίσεις και συγκρούσεις του Μάνου Χατζιδάκι και της ομάδας του Τρίτου με το πολιτικό συντηρητικό κατεστημένο της εποχής διαμορφώνοντας τις διαφορετικές φάσεις της δημιουργίας του Τρίτου και της δημιουργικής εκπομπής του (που για τον συγγραφέα χωρίζονται σε 4 διαφορετικές χρονικές φάσεις στο δεύτερο μισό της θητείας της κυβέρνησης Καραμανλή και τις πρώτες μέρες της Αλλαγής του ΠΑΣΟΚ).

Μέσα από αυτή την έρευνα και το νοερό ταξίδι στο χρόνο που επιχειρεί ο Αλλαμανής βλέπουμε ίσως για πρώτη φορά τόσο ξεκάθαρα πως η Λιλιπούπολη όσο και το Τρίτο του Χατζιδάκι αποτέλεσαν χαρακτηριστικά σημεία στα πρώτα χρόνια της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. 

Είναι μια εποχή που η χώρα έχει αποτινάξει από πάνω της το σκοτάδι της Χούντας των Συνταγματαρχών. Αυτή την ίδια εποχή η ελληνική κοινωνία ψάχνει και διεκδικεί ψηφίδες απόλυτης υπέρβασης και ελεύθερης έκφρασης χωρίς λογοκριτικούς φραγμούς και αυτό συμβαίνει παραδόξως μέσα σε μια κρατική ραδιοφωνία που φιλτράρεται και πατρονάρεται από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία. 

Το Τρίτο και η Λιλιπούπολη συνδέθηκαν με αυτή την προσδοκία ελευθερίας όπως δημιουργήθηκε ευφορικά μετά το 1974 και με την απόλυτη πίστη ότι το μέλλον θα είναι μόνο καλύτερο. Με την απόσταση του χρόνου να βοηθάει στην αξιολόγηση και στην κρίση όσων συνέβησαν τότε, η Λιλιπούπολη αποτέλεσε επιπλέον μέρος μιας νέας παιδαγωγικής αντίληψης πιο παιδοκεντρικής δίνοντας περισσότερη προσοχή στα παιδιά ενώ δεν έλειψαν οι στιγμές που λειτούργησε και σαν μια προσωμοίωση της τρέχουσας πολιτικής και κοινωνικής επικαιρότητας παρουσιάζοντας σε μικρούς και μεγάλους την πραγματικότητα με αρκετό χιούμορ και σατιρική διάθεση.

Τι άλλο ήταν η Λιλιπούπολη και το χατζιδακικό Τρίτο; Μια πηγή δημιουργίας για δεκάδες νέους συνεργάτες του χατζιδακικού Τρίτου που αποτέλεσαν την μαγιά της έντεχνης και πρωτοποριακής δημιουργίας στο ελληνικό τραγούδι στα χρόνια που ακολούθησαν. 

Από την Μαριανίνα Κριεζή, τη Ρεγγίνα Καπετανάκη, την Άννα Παναγιωτοπούλου και το Νίκο Κυπουργό μέχρι τη Λένα Πλάτωνος, τον Σπύρο Σακκά και τη Σαββίνα Γιαννάτου. Όμως πέρα από όλα αυτά το Τρίτο και η Λιλιπούπολη αποτέλεσαν για τον ίδιο τον Μάνο Χατζιδάκι (εμμέσως για τους συνεργάτες του στο Τρίτο), ένα μοναδικό βήμα ανάδειξης μιας θαυμαστής πολιτικής προσωπικότητας που αντιπαρατίθεται με τα προτάγματα ενός συντηρητικού κατεστημένου και φέρνει στο φως την ελεύθερη έκφραση, την κατάργηση της λογοκρισίας και την ανάδειξη στο δημόσιο χώρο επιτακτικά και για πρώτη φορά τον προοδευτικό (αριστερό) λόγο μέσα από την Τέχνη, την Παιδεία και την εναλλακτική Ενημέρωση που προσέφερε το Τρίτο. 

Έχει ξεχωριστή αξία βέβαια να πούμε εδώ ότι αυτή η πολιτική στάση δεν θα αλλάξει σε τίποτα για τον πολίτη Χατζιδάκι ούτε αργότερα, όταν στην εξουσία θα ανέλθει το σοσιαλιστικό ΠΑΣΟΚ και ο λαϊκιστικός Αυριανισμός.

Αξίζει ένα μεγάλο μπράβο στον Γιώργο Αλλαμανή για το αποτέλεσμα αυτής της έρευνας που γέννησε την απολαυστική για τον αναγνώστη βιογραφία μιας ραδιοφωνικής εκπομπής αλλά ενός ραδιοφωνικού σταθμού που σχεδόν μισό αιώνα μετά αποτελούν μοναδικό σημείο αναφοράς στα ελληνικά μιντιακά και πολιτιστικά πράγματα.

Το βιβλίο Στον Καιρό της Λιλιπούπολης του Γιώργου Αλλαμανή κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις Εκδόσεις Τόπος