Ένας «Καθρέφτης» και ένας λαβύρινθος σε μία παράσταση στη Θεσσαλονίκη που μοιάζει με όνειρο

Χαρακτηριστικό στοιχείο για κείμενα του Michael Ende είναι η φαντασία του, που δεν γνώρισε όρια και κατόρθωσε να επηρεάσει πολλές γενιές μέσα από αυτήν. Τα έργα του, είναι βιβλία που διαβάζει κανείς με χαρά, είτε είναι παιδί είτε (μεγάλο) παιδί, αφήνοντας στο τέλος τον χώρο για να δημιουργήσει ο αναγνώστης τη δική του ιστορία με τα υλικά που έχει πια.

Το βιβλίο του Ende «Ο Καθρέφτης Μέσα Στον Καθρέφτη: ένας λαβύρινθος» [“Der Spiegel im Spiegel: ein Labyrinth”] αποτελεί μια συλλογή σύντομων ιστοριών, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους μέσω θεματικών μοτίβων, αντικειμένων, αρχετύπων ή ακόμα και χρωμάτων, με έντονο το στοιχείο του σουρεαλισμού. Ο λαβύρινθος του Ende, με Μινωικές ρίζες και προεκτάσεις στην ψυχολογία του Jung, αποτελεί μεταφορά για μια ενδοσκοπική προσωπική πορεία προς την αναζήτηση του κέντρου, μια διαδρομή που για τον κάθε αναγνώστη είναι διαφορετική.

Κάπως έτσι, η ομάδα Die Wolke art group, γνωστή στο κοινό της Θεσσαλονίκης από έργα που συζητούνται ακόμα, όπως τα PoeticsofSpace, Τρικυμία, και το πρόφατο AcrossTime στο Επταπύργιο τον περασμένο Αύγουστο, παρουσιάζει τη νέα της δουλειά με τίτλο «Καθρέφτης» που ξεκίνησε το ταξίδι της την περασμένη εβδομάδα και θα συνεχίσει κάθε Παρασκευή και Σάββατο με ένα οδοιπορικό στον χώρο του Goethe-Institut Thessaloniki, στον χρόνο του συγγραφέα όπως τον παρουσιάζει στο βιβλίο του «Καθρέφτης μέσα στον καθρέφτη» και στην προσωπική εξερεύνηση του καθενός που βρίσκεται σε αυτή την μαγική παράσταση που μπλέκει αριστοτεχνικά τον χορό, το θέατρο, τα εικαστικά και την φαντασία του γερμανού συγγραφέα με καλλιτεχνική αφυΐα όπως πάντα κάνουν οι καλλιτέχνες της Die Wolke art group, πηγαίνοντας ωστόσο αυτή τη φορά ένα βήμα πιο μπροστά.

Η «επαφή» μου με τη νέα παράσταση της ομάδας Die Wolke art group ήταν πέρα από αυτό που είχα στο μυαλό μου ως μία επόμενη παράσταση γι’ αυτούς και ως μία παράσταση χοροθεατρική με εικαστικές προθήκες. Ήταν μία υποδοχή του ονείρου, άλλες φορές του δικού τους, άλλες του Michael Ende και άλλες, του δικού μου χωρίς απαραίτητα να είναι εύκολο σε όλες τις περιπτώσεις να διακριθεί η κυριότητα αυτού που βίωσα.

Δεν είναι τυχαίο πως βγάζοντας εισιτήριο, το απόκομμα που δίνεται στον θεατή γράφει: «Αγαπημένε ονειρευόμενε […] Υπάρχουν κενά που πρέπει να συμπληρώσετε. Θα έχετε βοήθεια στην πλοήγηση. Σας προσκαλούμε να ακολουθήσετε» προετοιμάζοντας τον επισκέπτη – θεατή για μία κατάσταση που δεν είναι απλή παράσταση αλλά είναι ένα όνειρο στον χώρο και τον χρόνο της ζωής, όπως το φαντάστηκε ο Ende, όπως το ζωντάνεψαν οι Die Wolke art group και όπως το ζει ο κάθε θεατής – διαφορετικά συνήθως καθώς υπάρχει η ελευθερία να κινηθεί όπως εκείνος θέλει στις αίθουσες που διαδραματίζεται η παράσταση αφού δεν υπάρχει η στενή συνθήκη των καθισμάτων και της σκηνής αλλά ένας κοινός τόπος που όσα γίνονται είναι τόσο κοντά στον θεατή και τόσο ζωντανά που συντελούν μία προσωπική εμπειρία για τον καθένα, μέσα από νοήματα, μουσικές, κινήσεις, κορμιά και σκιές που αλλάζουν κάθε στιγμή τον χώρο. Χαρακτηριστική είναι και η φόρμα για εντυπώσεις της παράστασης, στον πίνακα στην έξοδο. Η διεύθυνση είναι tinyurl.com/mirror-echo

Ένας άνθρωπος που ζει πάνω σε ένα τραπέζι, που είναι επίσης και πλανήτης. Ένας ταξιδιώτης που, για να βρει αυτό που ψάχνει, ξεκινά να ταξιδεύει προς τα μέσα. Ένας κλόουν που δεν πιστεύει πως υπάρχει. Ένας προορισμός που ποτέ δεν μπορεί κανείς να φτάσει, μια διαδρομή που δεν μπορεί να καλυφθεί. Ένας λαβύρινθος και ένα πλάσμα που τρέφεται από το συλλογικό ασυνείδητο των ονειρευόμενων που έχουν χαθεί μέσα του.

Το έργο παίρνει τη μορφή της περιπατητικής εμπειρίας, της performance σύγχρονου χορού, αλλά και της διαμεσικής έκθεσης για εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό θεατών. Τυχερών θεατών θα έλεγα που θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν μία διαφορετική εμπειρία στη Θεσσαλονίκη, σε μία διαχρονική ανάγκη και απαίτηση μας να εμπλακούμε πια στο διαφορετικό, στο εμπνευσμένο και στο ονειρικό της τέχνης. Όταν λοιπόν αυτό εντοπίζεται, δε γίνεται να μην το επικοινωνήσουμε σε ένα κοινό που αποζητά την εμπειρία στην τέχνη.

Ο Dani Joss της ομάδας Die Wolke art group μιλάει στην Parallaxi για την επιλογή αυτού του βιβλίου και τις πρώτες μέρες της παράστασης με κοινό εξηγώντας τους λόγους που ένας λαβύρινθος, δεν είναι πάντα απαραίτητο να έχει άκρες, αλλά να αξίζει περισσότερο… το κέντρο!

Πώς έγινε η επιλογή του βιβλίου;

Καταρχήν το βιβλίο το ήξερε η Δροσιά. Το είχε διαβάσει μικρή, της είχε κάνει εντύπωση και το είχαμε πάντα στη λίστα μας με αυτά που θα μας ενδιέφεραν να το κάνουμε κάτι κάποτε. Και όταν προχώρησε η συνεργασία με τον Goethe-Institut και μας κάλεσαν να κάνουμε κάτι στον χώρο ήταν ιδανικό γιατί και λόγω  του συγγραφέα του το έργο, έχει σχέση με την Γερμανία. Είπαμε λοιπόν ότι έχουμε ένα ωραίο έργο και το προχωρήσαμε έτσι.

Τι είναι αυτό που σας «μάγεψε» στο βιβλίο;

Η απάντηση μπορεί να είναι διαφορετική για τον καθένα. Εγώ, στην αρχή πίστευα ότι έχει σχέση με όνειρα και ότι είναι επηρεασμένο από σουρεαλιστικές τεχνικές. Και νόμιζα ότι είναι πολύ τολμηρό το να πει κάποιος ότι το βιβλίο είναι όντως λαβύρινθος. Και τελικά, ειδικά μετά τη μέση του βιβλίου, άρχισα να καταλαβαίνω ότι είναι έτσι. Σταματούσα την ανάγνωση πολλές φορές για να καταλάβω τι διάβασα. Δηλαδή το βιβλίο σαν να μου άλλαξε τους χρόνους που ήθελα να επικοινωνήσω μαζί του. Πολύ σπάνιο για μένα. Και βρήκα μέσα  πράγματα που σκεφτόμουν πάντα και κάποια από αυτά κατέληξαν και στην παράσταση. Στο βιβλίο το θέμα είναι το να βρεις το κέντρο, όχι την άκρη στον λαβύρινθο. Στην παράσταση, είναι όλοι περαστικοί. Όλοι είναι κάπου και πηγαίνουν κάπου αλλού, κανένας στην πραγματικότητα δεν βρίσκει το κέντρο. Και στο τέλος του βιβλίου υπάρχει μια συζήτηση στην οποία ακόμα νομίζω δεν έχω αποφασίσει τι σημαίνει. Το τι θα γίνει αν βρεις το κέντρο. Αλλά νομίζω είναι τελείως προσωπική ερμηνεία γιατι ο λαβύρινθος είναι η διαδρομή σου μέσα από όνειρο σε όνειρο, από ιδέα σε ιδέα. Οι σχέσεις και οι πράξεις μας πώς διαμορφώνουν τη συνέχεια μας και το χαρακτήρα μας και την πορεία μας. Νομίζω ότι είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό το γεγονός οτι δεν μπορώ να το εξηγήσω και αυτό είναι που το κάνει πάρα πολύ καλό για παράσταση χορού. Μπορείς να μεταδώσεις μερικές φορές αυτό το συναίσθημα και να περάσει με διαισθητικό τρόπο, να περάσει σαν ατμόσφαιρα. Αυτό διαλέξαμε να το κάνουμε έτσι. Λέγαμε ότι σε αυτή την παράσταση θα ήταν λάθος να υπήρχε σκηνή και ξεχωριστό κοινό. Όλες οι εικόνες από το βιβλίο είναι ταξιδιώτες που βρίσκονται και ξαναχωρίζουν. Και λέγαμε ότι η παράσταση θα πρέπει να είναι διαδρομή. Πρέπει να μοιραζόμαστε τον ίδιο χώρο με το κοινό. Γι’ αυτό και βάλαμε και στο εισιτηριάκι ως πρώτες λέξεις «αγαπητέ ονειρευόμενε». Γιατι ο θεατής είναι ένας από εμάς και πάμε μαζί. Γίνονται όλα τόσο δίπλα του, τόσο κοντά του. Θέλαμε να είναι έτσι.

Αυτό έχει δυσκολίες;

Μέχρι και την τελευταία πρόβα δεν ξέραμε πώς θα γίνει αυτό, γιατί δεν ξέραμε τι θα κάνει το κοινό. Κάναμε δοκιμές και λέγαμε αν περπατάνε συνέχεια πώς θα γίνει η παράσταση. Στις πιο πολλές περιπτώσεις όλοι κάθονται γύρω-γύρω, αλλά δεν είναι αναγκαστικό ότι πρέπει να συμβεί αυτό. Στην τελευταία ας πούμε χτες, ήταν πολύς ο κόσμος και γινόταν όλα πιο πολύ ανάμεσά τους παρά στο κέντρο του χώρου. Οπότε εξαρτάται. Κάθε παράσταση είναι και λίγο διαφορετική.

Τι θέλατε να δώσετε με αυτό το έργο;

Μας ενδιαφέρει πάρα πολύ η καλλιτεχνική επικοινωνία. Δεν θέλαμε να πούμε τι καταλάβαμε εμείς από το βιβλίο. Θέλαμε να μπορεί κάποιος να σκεφτεί γιατί του άρεσε η παράσταση, αν του άρεσε. Και για να το κάνουμε αυτό προσπαθήσαμε να φυτέψουμε πολλούς σπόρους. Κάποια πράγματα μπορεί να φαίνονται ακατανοήτα στο τέλος. Αυτό δεν πειράζει. Νομίζω ότι από τα 30 κεφάλαια του βιβλίου, τα τρία δεν κατάλαβα καν γιατί ήταν εκεί ούτε εγώ. Ο καθένας αντιλαμβάνεται διαφορετικά τα πράγματα και έχει ενδιαφέρον πολύ αυτό.

Τι διαφορετικό βρίσκεις να έχει η παράσταση από τις προηγούμενες σας;

Νομίζω αυτό το ότι δεν υπάρχει καθόλου αυτό το φράγμα με τη σκηνή και τις καρέκλες που είπαμε νωρίτερα. Που ζητάμε από τον κόσμο να περπατήσει μαζί μας, να σταθεί μαζί μας ή να κάνει τη διαδρομή σαν να είναι ένας από τους ερμηνευτές. Το άλλο είναι ότι κάθε παράσταση είναι διαφορετική μετά.

Η παράσταση δανείζεται το θεματικό περιεχόμενο του βιβλίου, όπως και στοιχεία χαρακτήρων, τοποθεσιών και αφηγήσεων, προς μια πρωτότυπη δημιουργία, φτιαγμένη ειδικά για τους χώρους του Goethe-Institut Thessaloniki. Μέσα σε ατμόσφαιρα εμβύθισης, το κοινό θα ακολουθήσει μια διαδρομή 40’ όπου θα μοιραστεί το χώρο με τους ερμηνευτές και θα ανακαλύψει οπτικές γωνίες παρατήρησης, συνδέσεις, και νοηματικές ακολουθίες που υποστηρίζονται τόσο από το παραστατικό, οπτικό, και ακουστικό περιεχόμενο, όσο και από την ατομική εμπειρία, τη μνήμη και την προσωπικότητα του καθενός.

Τις προβολές και το mapping έχει επιμεληθεί ο Dani Joss, πάνω σε υλικό του φωτογράφου Ηλία Γεωργιάδη, μέσω μιας δημιουργικής διαδικασίας εμπνευσμένης από το βιβλίο. Η Δροσιά Τριαντάκη χορογραφεί ένα καστ πέντε χορευτών, συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας, ενώ ο Ιωάννης Περισοράτης έχει αναλάβει τα σκηνικά και τις ηλεκτρονικές κατασκευές. Ο πολυκάναλος ηχητικός σχεδιασμός και η μουσική είναι έργο του Dani Joss και του Γιώργου Χωλόπουλου. Η παραγωγή αυτή είναι η δεύτερη συνεργασία της Die Wolke με το Goethe-Institut, μετά την παρουσίαση του διαδραστικού έργου Δtopia στην έκθεση Metalogues το 2022, στα πλαίσια της έκθεσης ψηφιακής τεχνολογίας & καινοτομίας Beyond Expo. Αποτελεί για την ομάδα τη συνέχεια μιας δημιουργικής αναζήτησης διαμεσικών παραστατικών μεθόδων και έκφρασης.

*Οι παραστάσεις της επόμενης εβδομάδας είναι Παρασκευή 14 (21:15, 22:15) και Σάββατο 15 (19:00, 20:00, 21:00) | Πληροφορίες / εισιτήρια: die-wolke.org/mirror

Συντελεστές: Χορογραφία: Δροσιά Τριαντάκη | Performance: Δανάη Χριστακάκου, Γιώργης Πανόπουλος, Ελευθερία Σκουλάκη Λαζού, Βασιάνα Σκοπετέα, Δροσιά Τριαντάκη | Μουσική: Dani Joss, Γιώργος Χωλόπουλος | Visuals, mapping, σκηνοθετική επιμέλεια: Dani Joss | Φωτογραφία: Ηλίας Γεωργιάδης | Σκηνικά, ηλεκτρονικά: Ιωάννης Περισοράτης | Κατασκευές: Ιωάννης Περισοράτης, Baptiste van Pinxteren | Ηχογράφησαν οι μουσικοί: Ιω Le Moller, Αλέξανδρος Λουλούδης