Ο μοναχικός θρίαμβος της Τατιάνας

Η γενιά μου στη Θεσσαλονίκη βαφτίστηκε στη μαγεία του χορού από τον Ντανιέλ Λομέλ, όταν ανέλαβε το Χοροθέατρο του ΚΘΒΕ και για 9 χρόνια, από το 80 μέχρι το 89 με την αμέριστη συμπαράσταση της Μελίνας και άνοιξε στην πόλη τον ορίζοντα του σύγχρονου χορού. Στη συνέχεια σπουδαία δουλειά έκανε ο Κωνσταντίνος Ρήγος που συνέχισε στο ίδιο θέατρο μια παράδοση που ήδη είχε χτιστεί. Παράλληλα άνθρωποι σαν την Κατερίνα Κερβανίδου, τον Κωνσταντίνο Γεράρδο και την Έλενα Τοπαλίδου, έφτιαξαν ομάδες και δουλειές που ζέσταναν το ενδιαφέρον του κοινού για το είδος.

Όπως όμως τα περισσότερα είδη τέχνης, έτσι και ο χορός στην πόλη ζόρισε πολύ, μαράζωσε, έδιωξε τους ανθρώπους ή τους ανάγκασε να σταματήσουν. Οι βοήθειες διακόπηκαν, το Χοροθέατρο του ΚΘΒΕ σταμάτησε, σκηνές δεν υπήρχαν ούτε φυσικά στήριξη από το κράτος.

Μέσα σε ένα τέτοιο δυστοπικό τοπίο τριάντα χρόνια πριν η Τατιάνα Παπαδοπούλου, με σπουδές εξαιρετικές στη Βασιλική Ακαδημία Χορού του Λονδίνου, BA Dance Education και MA in Choreography and Performance, όπου μπήκε με υποτροφία στα 16 της, δημιουργεί τους Χορευτές του Βορρά.

Στις 3 αυτές δεκαετίες φρόντισε να ακολουθήσει έναν συνεπή και απόλυτα προσηλωμένο στην τέχνη της δρόμο. Επειδή τυχαίνει να τη γνωρίζω όλα αυτά τα χρόνια θα προσθέσω άνετα και τη λέξη δύσκολο, σκληρό, μοναχικό. Χωρίς ιδιαίτερες βοήθειες και με πάμπολα εμπόδια.

Και όμως ο δρόμος ήταν πολύ γόνιμος. Σταθμοί όπως To Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι, Ρωμαίος και Ιουλιέτα και Όνειρο Θερινής Νυκτός που πραγματοποιήθηκαν σε συμπαραγωγή με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης καθώς και τη σύνθεση του Dmitri Shostakovich Chamber Symphony in c minor op. 110a, σε συνεργασία με την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης. Επίσης, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Δάσους του Κ.Θ.Β.Ε., και σε σύμπραξη με την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και το Κέντρο Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, χορογράφησε σε παγκόσμια πρεμιέρα το λαϊκό μπαλέτο του Νίκου Σκαλκώτα Η Θάλασσα και πολλά άλλα σπουδαία και τρανά.

Φέτος ήταν η στιγμή της να καταπιαστεί με ένα εμβληματικό έργο του παγκόσμιου θεατρικού σύμπαντος: Το Κουκλόσπιτο του Ίψεν. Γραμμένο το 1879 παραμένει ένα αψεγάδιαστο διαμάντι που θέτει αιώνια ερωτήματα για τη θέση της γυναίκας σε ένα κόσμο που ανδροκρατείται. Ακόμα…

Ο Ίψεν ισχυρίζονταν διηγούμενος την ιστορία της Νόρας, ότι «μια γυναίκα δεν μπορεί να είναι ο εαυτός της στη σύγχρονη κοινωνία», δεδομένου ότι είναι «μια αποκλειστικά ανδρική κοινωνία, με νόμους από άνδρες και με εισαγγελείς και δικαστές που αξιολογούν τη γυναικεία συμπεριφορά από αρσενική άποψη». Οι σκέψεις του γίνονται ένα παγκόσμιο μανιφέστο που στα εκατοντάδες ανεβάσματα του έργου θα γίνουν η αφορμή για αλλεπάλληλα κοινωνικά σχόλια ανά τους καιρούς.

Η Τατιάνα πιάνει το κουβάρι της ιστορίας και φέρνει με μεγάλη μαεστρία τα ερωτήματα του κορυφαίου Νορβηγού δραματουργού στο σήμερα και στις παθογένειες των σύγχρονων κοινωνιών και των ανθρώπινων σχέσεων.

Όλα όσα κουβαλάμε ως ανεκπλήρωτες επιθυμίες, ως ερωτηματικά που δεν απαντήθηκαν, ως σιωπές ή κραυγές πίσω από κλειστές εξώπορτες σπιτιών.

Στις δέκα υπέροχες αλλά και βασανιστικές εικόνες της παράστασης, που ονομάζει έξυπνα Αυστηρά εντός πλαισίου, Ασκήσεις κομφορμισμού, Αιφνίδια εισβολή, Παιχνίδια εξουσίας, Κοινό μυστικό, Εκβιασμός, Εφιάλτης, Μεταμόρφωση, Ύστατη απόπειρα, Δεν θα κοιτάξω πίσω, στήνει τις ξόβεργες των αδυναμιών της ανθρώπινης ύπαρξης.

Μεταμορφώνει τους χορευτές της σε μαριονέτες, μόνο που ο μαριονετίστας ανά περίσταση αλλάζει. Όλοι μας περνάμε άλλωστε ακούσια ή εκούσια από το ρόλο της μαριονέτας και του χειριστή της.

Σε ένα λιτό αλλά αποκαλυπτικό σκηνικό εμπνευσμένο από τις εικόνες του Ίψεν παίζει με τη μεταμόρφωση, το φως, τα σύμβολα και καθηλώνει.

Με την πραγματικά εμπνευσμένη πρωτότυπη μουσική του Μανώλη Φάμελλου που ποτίζει κάθε στιγμή της παράστασης υποβάλλει την ανάγκη επαναπροσδιορισμού του εαυτού στη συνθήκη της ζωής.

Η Τατιάνα Παπαδοπούλου θριαμβεύει εδώ και ο μοναχικός της θρίαμβος σε αυτή την πόλη που εξορίζει τα ταλέντα της μας αφορά όλους. Μπράβο.

Είναι τόσο δύσκολο να κάνεις πια χορό σε μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη (όπως και θέατρο και μουσική), που κάθε τέτοιο μεγάλο βήμα οφείλει να χειροκροτείται θερμά. Όπως και συνέβη στο Μέγαρο Μουσικής.