Χθες στο θέατρο γίναμε όλοι μια (ποδοσφαιρική) ομάδα

Μέσα σε όσα συμβαίνουν στην πόλη που πολλές φορές είναι αρκετά για να μας κάνουν να δυσανασχετούμε, να αναρωτιόμαστε πού οδεύει το πράμα στη Θεσσαλονίκη, αν θα μπορέσουμε να νικήσουμε τα σκοτάδια της και τη στασιμότητά της, υπάρχουν μικρά, αλλά ισχυρά συμβάντα, γεγονότα, πρωτοβουλίες, μεράκι και όρεξη ορισμένων ανθρώπων που δείχνουν τελικά πως μπορούν όλα τα παραπάνω να ξεχαστούν έστω για λίγο και να μπουν οι βάσεις, να ανοίξει το βλέμμα προς κάτι καλύτερο και φωτεινότερο από τα χέρια και τα μυαλά νέων ανθρώπων.

Το ταξί χώνεται στα στενά της Ευζώνων στη γειτονιά του Γαλλικού Ινστιτούτου και σταματά μπροστά στο Θέατρο Αμαλία. Κόσμος περιμένει απ’ έξω συζητώντας με διάθεση παρά το κρύο. Άλλο ένα ταξί σταματάει στο στενό δρόμο. Οι άνθρωποι σφίγγουν τα παλτό τους. Ένα αγόρι κι ένα κορίτσι προσπαθούν να κερδίσουν τη μάχη του στριφτού τους ανάμεσα στα παγωμένα τους δάχτυλα και τον κρύο αέρα κάτω από την κόκκινου χρώματος επιγραφή ”θέατρο”, που φωτίζει το πεζοδρόμιο.

Μια άλλη παρέα κάθεται μέσα στο φουαγιέ-σαλονάκι του Αμαλία μπροστά στην εξαιρετική και γλυκιά βιβλιοθήκη με σπάνια κι εξαντλημένα βιβλία, που πραγματικά ζήλεψα. Όλο και περισσότερος κόσμος άνοιγε την πόρτα και περίμενε να βγάλει το εισιτήριο του. Ήρθαμε να δούμε και να ακούσουμε για το ποδοσφαίρο, Football δεν είναι σάμπως ο τίτλος της παράστασης; Σκέφτομαι αμέσως πως μοιάζουμε με οπαδούς στημένους με τα κασκόλ τυλιγμένα στο λαιμό μπροστά στο γκισέ του γηπέδου λίγο πριν την αγώνα.

https://www.facebook.com/theatroamalia/videos/423896449470507

Μπαίνουμε σιγά-σιγά μέσα και η Αλεξάνδρα Σταμούλη έχει ξεκινήσει ήδη ζέσταμα, πριν καν ακόμα σβήσουν τα φώτα. Απερίσπαστη από την είσοδο και προσηλωμένη στην μεγάλη αγάπη της Φ., την μπάλα, τη ρημάδα. Το πάθος και την κάψα τόσων και τόσων ανθρώπων. Η παράσταση ξεκινάει πολύ πριν καν ξεκινήσει. Η Αλεξάνδρα έχει πάρει το βλέμμα του όχι απλά αφοσιωμένου, αλλά του πορωμένου, του τρελαίνομαι για την μπάλα. Το βλέμμα και τις κινήσεις εκείνων, των παιδιών που μπορούν να περάσουν όλη τους τη μέρα με μια μπάλα στα πόδια, νιώθοντας φανερά ζωντανή, βρίσκοντας παρηγοριά και διέξοδο μόνον εκεί. Είναι η άτιμη η μπάλα λυτρωτική παρηγοριά και παρηγορητική λύτρωση, φλεγόμενο ξέσπασμα και φλόγα που ξεσπά, καψουρεμένη καθημερινότητα και καθημερινή κάψα. Η Αλεξάνδρα μετέδωσε το ποδόσφαιρο ως θρησκεία.

Με ένα μονόλογο που φυτεύτηκε ώστε να γίνει διάλογος η ηθοποιός Αλεξάνδρα Σταμούλη, μας καλωσόρισε όχι μόνο στην παράσταση, αλλά στον κόσμο του θυμικού και των αναμνήσεων που εγείρονται με την εγκεφαλική επεξεργασία στο άκουσμα της λέξης ποδόσφαιρο. Με μια πηγαία αίσθηση χιούμορ που σε κάνει να το διακρίνεις και στην κάτω από τη σκηνή Αλεξάνδρα έκανε αστεία για το πάρκινγκ που δυσκολεύτηκε να βρει για να έρθει στο θέατρο, είχε έτοιμες ατάκες στις απαντήσεις του κόσμου στην ερώτησή της ”τι ομάδα είστε;” σπάζοντας για τα καλά τον πάγο, που είναι λογικό να υπάρχει σε μια παράσταση one wo-man show, ένα μονόλογο στον οποίο ένα κορίτσι μιλά σε κόσμο για ένα (κακώς) (θεωρούμενο) ανδροκρατούμενο άθλημα.

Ό,τι μας είπε το έγραφε το κείμενο. Κάτι που μας θύμιζε συχνά η Αλεξάνδρα και το βρίσκω ένα έξυπνο σχόλιο γύρω από τον κόσμο της λογοτεχνίας και του θεάτρου που βρισκόταν σε γλυκιά αντίφαση με το γενικότερο ψυχισμό του έργου. Κάποια στιγμή πρέπει να μην υποκρινόμαστε τη ροπή προς το ψηλό επίπεδο, την χαρακτηρισμένη ως απροσπέλαστη κουλτούρα, αλλά να αφήνουμε τον λυσσασμένο εαυτό μας να μιλήσει ο ίδιος, χωρίς κόσκινα ή αναχώματα στη συμπεριφορά που χτυπάει από μέσα το στήθος και τα σπλάχνα μας, στην ορμή που μουδιάζει το πόδι να κλωτσήσει. Θα μας τα έβγαζε στην πορεία όλα αυτά με τον πιο ηχηρό τρόπο η ερμηνεία και τα λόγια της Αλεξάνδρας, θα αποκαθήλωνε τον Μπέκετ μέσα σε ένα θέατρο, αλλά θα δόξαζε ταυτόχρονα τον Μπέκετ με την ανά τακτά χρονικά διαστήματα υπενθύμιση πως ό,τι λέει το γράφει το κείμενο, με την σημαντική πιστότητα στο έργο.

Η παράσταση κινείται με μια γραμμική εξέλιξη πάνω στις αφηγηματικές ράγες αυτού που θέλει να πει, να καταδείξει. Ξεκινά από σύγχρονους ποδοσφαιριστές και εικόνες, ομάδες και γκολ, σχόλια πάνω στην μπίζνα του ποδοσφαίρου και στην άπειρη πληροφορία για την επιφανειακή του πια προσέγγιση, για να φτάσει αργότερα στη βαθύτερη σχέση ενός αγώνα με τον κόσμο, με τους φιλάθλους και τους οπαδούς, οπότε και θα έλεγα πως μπορούμε στο ποδόσφαιρο να κάνουμε λόγο μόνο για οπαδούς, όχι κάποιας ομάδας, αλλά της ίδιας της μπάλας. Η Αλεξάνδρα οργώνοντας τη σκηνή, άλλες φορές κάνοντας τσιλικάκια/μυτιλίκια με την μπάλα δείχνοντας μια τρομερή σχέση μαζί της κι άλλες φορές τρέχοντας κυριολεκτικά όλο το θέατρο έκανε την ιστορική και ανά τόπους αναδρομή του ποδοσφαίρου περισσότερο ως μιας ψυχο-κοινωνιολογικής κατάστασης παρά ως αθλήματος, καταλήγοντας στο μεγάλο συμπέρασμα.

Λέει το σημείωμα της παράστασης Η αλήθεια είναι έξω… Κάποιοι άναβαν τους πυρσούς µε τη φλόγα απ’ την καρδιά τους και έπαιζαν ποδόσφαιρο. Κάποιοι άλλοι για να προχωρήσουν ένα βήµα δεν είχαν άλλη επιλογή παρά µόνο να κλωτσήσουν µια µπάλα. Γι’ αυτό, όµως, πηγαίνουµε στο γήπεδο: µήπως η µπάλα έρθει σε εµάς και καταφέρουµε να προχωρήσουµε ένα βήµα. Ίσως και να ενωθούµε! – Πάτε στο γήπεδο και θα δείτε.

Το συμπέρασμα αφορά τη φύση των δεσμών του κόσμου με το ποδόσφαιρο. Οι θεατές δεν πάνε στο γήπεδο, για να κοιτούν δεξιά και αριστερά με άξονα το κέντρο του αγωνιστικού χώρου. Έχουν τη βαθιά επιθυμία, νιώθουν μιαν απίστευτη έλξη προς το κλωτσούμενο, έχουν ονείρωξη να τους έρθει τυχαία στα χέρια χτυπώντας τους κατά τύχη το κεφάλι από ένα κάκιστο σουτ και ονειρεύονται να την κλωτσήσουν οι ίδιοι. Η μπάλα είναι πόλος. Αλλά γιατί υπάρχει αυτή η φωλιασμένη μανία για κλωτσιές;

Αν συνδέσουμε την ένταση με την οποία λατρεύεται το ποδόσφαιρο, που το κάνει να μοιάζει με θρησκεία, με πίστη, εκείνη δηλαδή τη συναισθηματική δάδα που κάνει τους ανθρώπους να επιθυμούν να συνεχίζουν, να πορεύονται να ζουν με τις κλωτσιές που αρέσκονται να ρίχνουν θα μπορούσαμε να πούμε πως οι άνθρωποι πιστεύουν στο να κλωτσούν αβέρτα, ειδικά όταν τους δίνετε η ευκαιρία να το κάνουν.

Όλη αυτή η κλιμακωτή ροή της αφήγησης περιτυλίγεται σπουδαία με τη ζωντανή μουσική του Νείλου Καραγιάννη που κάνει και την αντίστοιχη επιμέλεια βάζοντας μας για τα καλά στο κλίμα και τον ψυχισμό της εκάστοτε ποδοσφαιρικής ιστορίας-περιόδου-στιγμής, κάτι το οποίο κορυφωνόταν με τη θαρραλέα και πρωτοποριακή θεατρικά σκηνοθετική επιλογή της Όλιας Πανίδου να στήσει την Αλεξάνδρα Σταμούλη στη βούλα του πέναλντι έτοιμη να εκτελέσει προς το κοινό, καλλιεργώντας μια πιο στενή-ισχυρή σχέση με το κοινό μέσω της ετοιμότητας που δημιουργούσε ο ”φόβος” να είναι ο οποιοσδήποτε στόχος της μπάλας. Όλοι κρεμόμασταν από τα πόδια της Αλεξάνδρας κατά κάποιο τρόπο, κερδίζοντας η τελευταία το στοίχημα της προσοχής που ενέχει ένας μονόλογος στο θέατρο. Βέβαια η ζωντάνια, το ”ακούραστο”, η αφοσίωση της Αλεξάνδρας Σταμούλη στο ρόλο της Φ. η τρομερή εναλλαγή διαθέσεων, που αποτυπώνονταν συγκλονιστικά στο βλέμμα και τις κινήσεις της δεν θα μπορούσε να έχει διαφορετικό αποτέλεσμα.

Έχοντας, λοιπόν, καλλιεργήσει αυτό το δέσιμο και ακολουθώντας την εξέλιξη του έργου κατευθυνόμενη προς την κορύφωση, η Αλεξάνδρα κάθισε να μας πει μια ιστορία. Όπως λένε: Δεν θα σας πούμε για τον Μέσι και τον Κριστιάνο – ή για τον Μαραντόνα και τον Πελέ. Αυτά τα ξέρετε όλοι – κι όσοι δεν τα ξέρετε, ανοίγετε το Ίντερνετ και διαβάζετε σεντόνια αφιερώματα. Για τα γκολ τους, για τις γκόμενές τους, για τις κοκαΐνες τους, για τα γκολ που έβαλαν με το χέρι… Εμείς θα σας μιλήσουμε για πράγματα κάπως πιο παλιά και κάπως πιο βαθιά… Από τα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι κλωτσάνε μια μπάλα. Στη λάσπη. Και στ’ αλήθεια, ξέρετε, το πιο μεγάλο ματς δεν το κέρδισε ούτε ο Πελέ, ούτε ο Μαραντόνα ούτε ο Μέσι που φεύγει σαν το νερό που κυλάει. Το κέρδισε κάποιος Αντόνιο Χοσέ Ποδέθες. Μην ψάχνετε στην μνήμη σας κανένας δεν τον ξέρει. Ξέρετε τον Μέσι που κάνει τα μη μου άπτου κουταλάκια και δεν ξέρετε τον παίκτη που τρύπησε τα δίχτυα της Ιστορίας… Για να το πούμε ωμά: τον παίκτη που γκάστρωσε την ιστορία με το σπέρμα του… Τέτοιοι είμαστε οι άνθρωποι αχάριστα σκυλιά που θυμόμαστε τους λάθος ανθρώπους.

Αυτή την ιστορία μας διηγήθηκε. Την εισβολή του Ερνάν Κορτές στο Μεξικό και το ξεκλήρισμα χιλιάδων Ατζέκων με 500 μόλις στρατιώτες. Μέσα σε αυτό το απέραντο σφαγείο, μέσα στο αίμα και τις ανοιγμένες κοιλιές είναι γραμμένη με καθαρά και συνάμα βρώμικα γράμματα η ιστορία του κόσμου, όπως θα μπορούσε να γίνει νοητή μέσα από την ιστορία του ποδοσφαίρου. Δεν ξέρω αν πρέπει να το πω, αλλά δεν πιστεύω στα spoilers, αλλά το ποδόσφαιρο ξεκίνησε από ένα έμβρυο που βγήκε από την κατακρεουργημένη κοιλιά μιας Ατζέκας, το οποίο όποιος δεν κλωτσούσε σφαζόταν, άλλωστε τι έκαναν οι άνθρωποι με το άψυχο κουφάρι του Καντάφι;

Στον κόσμο μας τα πάντα ξεκινάνε ή τουλάχιστον κρύβουν μέσα τους τη βαρβαρότητα. Είμαστε ένα είδος που για χιλιάδες χρόνια ζούσε τρώγοντας μπανάνες και σφάζοντας. Ποιο είναι το όριο που θα μπορούσαμε να πούμε ότι σταμάτησε αυτή η βαρβαρότητα, οι κτηνωδίες, το αίμα του ανθρώπινου και όχι μόνο είδους, αν βέβαια μπορούμε να πούμε ότι σταμάτησε.

Είναι το νοιάξιμο ρε φίλε, να μην παραβλέπουμε τη κακιά λύσσα που μπόλιασε στα πράγματα, αλλά να πλάθουμε εκ νέου ιστορίες, αφηγήσεις δικές μας λυτρωτικές για όσα μας κέρδισαν και θέλουμε να κρατήσουμε στη ζωή μας. Το νοιάξιμο είναι εκείνο το χαρακτηριστικό γνώρισμα των ανθρώπων που μπορεί να στιγματίσει αλλιώτικα, θετικά την πορεία μας πάνω σε αυτόν τον κόσμο. Να δείτε πώς ξεκίνησε το ποδόσφαιρο και πώς κατόρθωσε να φτάσει στο σημείο να λατρεύεται με τέτοια γλύκα, με τέτοιο πάθος από τους ανθρώπους.

Μια τέτοια ιστορία, ως αναλογικό παράδειγμα, μας διηγήθηκε ξαπλωμένη επί σκηνής με το κεφάλι της να στηρίζεται σε μια μπάλα ποδοσφαίρου με όνομα, με σπασμένη τη φωνή, με την κομμένη ανάσα και τους χτύπους ταχύτερους της η Αλεξάνδρα Σταμούλη, σε μια παράσταση που δείχνει τη διαφορετική τροπή που μπορεί να λάβει η ιστορία από το σκληρό ξεκίνημά της, αρκεί να πλάσουμε μιαν άλλη ιστορία μπολιασμένη με την ανθρωπιά.

*Η παράσταση ανέβηκε στο Θέατρο Αμαλία τη Δευτέρα 7 και την Τρίτη 8 Δεκμβρίου 2021, όμως λόγω μεγάλης επιτυχίας έχουμε την ευκαιρία να τη δούμε ξανά στις 13 και 14 Δεκεμβρίου!

Η παράσταση είναι αφιερωμένη σε όλους εμάς που κοιμόμασταν ενώ οι άλλοι υπέφεραν. Με την ευχή να πούμε όλη την αλήθεια στα παιδιά μας.

Συντελεστές: Σκηνοθεσία: Όλια Πανίδου Συνεργάτις δραματουργός: Δέσπω Πύρτσιου Μουσική επιμέλεια-ηχητικός σχεδιασμός: Νείλος Καραγιάννης Σκηνογραφική-ενδυματολογική επιμέλεια: Ζενεβιέβ Αθανασοπούλου Φωτισμοί: Ινώ Πικιώνη Αφίσα/Πρόγραμμα: Χριστίνα Ελευθεριάδου Φωτογραφίες: Μοσχος Γκουτζιούδης, Αναστασία Καρίκη Trailer: Αναστασία Καρίκη, Στον ρόλο της Φ.: Αλεξάνδρα Σταμούλη                                                                               Μουσική (live): Νείλος Καραγιάννης

Διαβάστε επίσης: