Οι εικόνες του Ντενίς Νταρζάκ
Ο 55χρονος σήμερα γάλλος φωτογράφος Ντενίς Νταρζάκ βρέθηκε στην πόλη μας επ΄ευκαιρία της έκθεσης Faces. Το πορτρέτο στην ευρωπαϊκή φωτογραφία μετά το 1990 που φιλοξενείται στο Μουσείο Φωτογραφίας για ένα πολύ ενδιαφέρον workshop και μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις του για τη φωτογραφία.
Ο 55χρονος σήμερα γάλλος φωτογράφος Ντενίς Νταρζάκ βρέθηκε στην πόλη μας επ΄ευκαιρία της έκθεσης “Faces. Το πορτρέτο στην ευρωπαϊκή φωτογραφία μετά το 1990″ που φιλοξενείται στο Μουσείο Φωτογραφίας για ένα πολύ ενδιαφέρον workshop και μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις του για τη φωτογραφία. Ο Νταρζάκ αποφοίτησε από το National School of Decorative Arts το 1986 (ENSAD) και ξεκίνησε την καριέρα του ως φωτογράφος ακολουθώντας τη γαλλική ροκ σκηνή, ενώ στη συνέχεια φωτογράφιζε στιγμιότυπα σε διάφορες ταινίες μυθοπλασίας. Από το 1989, συνεργάζεται τακτικά με την εφημερίδα “Libération”, αλλά και γενικότερα με τον εθνικό Τύπο της Γαλλίας. Το 1997 έγινε μέλος του φωτογραφικού πρακτορείου “VU”. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ασχολείται συστηματικά και με τη σκηνοθετημένη φωτογραφία θεωρώντας πως με αυτόν τον τρόπο μπορεί με μεγαλύτερη οξυδέρκεια να φέρει στο προσκήνιο κοινωνικά ζητήματα. Από το 2003 το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς του περιστρέφεται γύρω από την έννοια της «ανατροπής» [disruption], ώστε ο τρόπος που σκηνοθετούνται οι φωτογραφιζόμενοι να αντιπαραβάλλεται με αυτό που θεωρείται ως τάξη. Ήταν ένας από τους 32 φωτογράφους που έλαβαν μέρος με 200 έργα στην έκθεση που κάνει το γύρο της Ευρώπης. Ο Ντενίς Νταρζάκ συμμετείχε με φωτογραφίες από τη σειρά του, Act που αποτελείται από πορτρέτα που προέκυψαν από την εργασία του φωτογράφου πάνω σε ανθρώπους με νοητική υστέρηση. Στη σειρά εμφανίζονται επίσης ηθοποιοί, χορευτές και αθλητές, όμως ο φωτογράφος δεν κάνει διάκριση μεταξύ τους παράγοντας θερμά και ανθρώπινα πορτρέτα, τα οποία εκπέμπουν ταυτοχρόνως μια κάποια απόλαυση. Δίνοντας στα θέματά του την ελευθερία να σχετιστούν μεταξύ τους και με τον χώρο γύρω τους, ο Νταρζάκ κατόρθωσε να παρουσιάσει κάτω από ένα νέο φως την κλασική σχέση φωτογράφου και μοντέλου. Επίσης παρουσιάστηκαν φωτογραφίες από τη σειρά Casques de Thouars (2007), που προσφέρει έναν άλλο τρόπο θέασης των προσώπων: κρυμμένα και προστατευμένα και συνάμα ανώνυμα πίσω από το σύμβολο της ταχύτητας, αντανακλούν εν πολλοίς την σύγχρονη κουλτούρα. Η σειρά Casques de Thouars είναι ένα σχόλιο του πώς νέοι άνθρωποι των προαστείων –όπου δεν υπάρχει τίποτα να κάνουν, όπου αισθάνονται παγιδευμένοι στην αδράνεια –περνούν τον καιρό τους. Υπογραμμίζει την ανάγκη για μια αίθηση του ανήκειν, μια προσωρινή ψευδαίσθηση αυτεπιβεβαίωσης η οποία, ασφαλώς, συνεχίζεται και πέρα από την περίπλοκη και μεταβατική φάση της εφηβείας.
- Πώς επιλέξατε να γίνετε φωτογράφος; Ήταν ένα όνειρο ζωής;
Άρχισα να ασχολούμαι με τη φωτογραφία παρακολουθώντας τη γαλλική ροκ σκηνή της δεκαετίας του ’80, μετά εργάστηκα για την εφημερίδα Libération, την εφημερίδα της αντικουλτούρας των δεκαετιών ’60 και ’70. Το όνειρο που έγινε πραγματικότητα ήταν να γίνω καλλιτέχνης και ελεύθερος. Έχω κάνει τις εικόνες που θέλω από τη στιγμή που τις φαντάζομαι μέχρι τον τρόπο που τις δείχνω και το καδράρισμα. Είμαι υπεύθυνος για το σύνολο της αλυσίδας παραγωγής των εικόνων μου. Κι αυτό αφορά σε πολλή δουλειά παρά σε όνειρο.
2. Έχετε διακόψει τη σχέση σας με τη φωτογραφια του ρεπορτάζ και την αξία της σαν μαρτυρία για να υιοθετήσετε μια πιο αναλυτική προσέγγιση πραγματοποιώντας σειρές εικόνων. Πιστεύετε ότι μια κατασκευασμένη εικόνα θα μπορούσε να εξυπηρετήσει την κοινωνική της ανάλυση πιο αποτελεσματικά;
Φυσικά! Η μέθοδος μου συνίσταται στο να αντιπαρατεθούν στο ίδιο πλαίσιο δύο παράδοξες πραγματικότητες (π.χ. μια ήρεμη νεολαία στην επαρχία και κράνη απ΄τα StarWars). Προχώρησα με τον ίδιο τρόπο και στη σειρά NU, Hyper et la Chute. Προσπαθώ να δω πώς δύο πραγματικότητες δημιουργούν σαν τάση και σαν αίσθηση. Αυτές οι εικόνες επιτρέπουν, νομίζω, να αναρωτηθούμε για την κοινωνία μας και την εποχή μας.
Act: Μια έκθεση με πορτρέτα ατόμων με σωματική ή διανοητική υστέρηση, που φωτογραφίσατε μεταξύ της Γαλλίας και της Μ. Βρετανίας. Πώς προσδιορίσατε με τις εικόνες σας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένα άτομο με ειδικές ανάγκες; Και γιατί χρησιμοποιήσατε τη λέξη act (δρω) για αυτή τη σειρά φωτογραφιών;
Δεν ήθελα να προσδιορίσω τα προβλήματα των ατόμων με αναπηρία. Τα βιώνουν κι αυτό είναι ήση αρκετό. Αντίθετα ήθελα να τους φωτογραφίσω μέσα στους τόπους που συνηθίζουν να χρησιμοποιούν αλλά αυτήν τη φορά να τους προσφέρω την απόλαυση: Είσαι πολύ κουρασμένος για να στέκεσαι όρθιος σε ένα μουσείο; Λοιπόν απομακρύνσου. Η δουλειά μου σχετικά με την αναπηρία σχετίζεται με ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον που έχω σχετικά με τους πληθυσμούς που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας. Μειονότητες εθνικές και κοινωνικές στην έκθεση μου: Hyper et la Chute, σεξουαλικές μειονότητες στην έκθεση Only Heaven και υπάρχει και η μειονότητα η φυσική και η ψυχική. Η δημοκρατία μας απαιτεί να λάβουμε υπόψη μας όλα τα άτομα που συνθέτουν την κοινωνία και με τον τρόπο αυτό να τα κάνουμε ορατά. Η φυσική και ψυχική αναπηρία είναι κατά τη γνώμη μου το μεγάλο θέμα των επόμενων χρόνων. Πρόκειται για τις τελευταίες μειονότητες τις οποίες πραγματικά δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει οι καλλιτέχνες και οι δημιουργοί Act για την δράση, act για των δρώντα, act για τον ακτιβισμό.
4. Συμμετέχετε σε μια έκθεση όπου Ευρωπαίοι φωτογράφοι επιλέγουν τα καλύτερα πορτρέτα τους με σκοπό να δείξουν τις διαφορετικότητες που συνθέτουν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Αυτή η σύνθεση είναι που θεωρείται άμεσος κίνδυνος για την Ευρώπη. Υπάρχουν τρόποι να αλλάξει αυτή η επικίνδυνη τροπή; Μέσω της τέχνης ίσως;
Δεν πρόκειται για καλλιτέχνες που επιλέγουν τα καλύτερα πορτρέτα τους. Είναι οι επιμελητές της έκθεσης που επέλεξαν τους καλλιτέχνες με βάση την οπτική τους πάνω στο πορτρέτο μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Υπάρχει λοιπόν ένας τρόπος ευρωπαϊκός να κάνεις πορτρέτα; Αυτό είναι το ερώτημα. Η Τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα αλλά μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε τα προβλήματα και τις τάσεις στις κοινωνίες μας. Έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στην Ευρώπη επειδή δεν έχουμε άλλη επιλογή ώστε να συνεχίσουμε να υπάρχουμε και να μετράμε. Διανύουμε μια μεγάλη κρίση εφηβείας αλλά ελπίζω ότι θα την ξεπεράσουμε. Ανταλλάσοντας και κοινοποιώντας τις απόψεις μας όπως κάναμε με το συγκεκριμένο εργαστήριο* στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης βοηθά στο να γνωριστούμε καλύτερα και να αποκτήσουμε σεβασμό ο ένας για τον άλλο.
*O Denis Darzacq, ο φωτογράφος των σειρών “Casques de Thouars” (Ηelmets) και “Act” που παρουσιάζονται στην έκθεση «Faces: To πορτρέτο στην ευρωπαϊκή φωτογραφία μετά το 1990» πραγματοποίησε ένα τετραήμερο εργαστήριο στις 22, 23, 24 και 25 Ιανουαρίου με θέμα “Open your mind/eyes” στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Το εργαστήριο απευθυνόταν σε φωτογράφους που ενδιαφέρονται να εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο τους. Ήταν θεωρητικό και πρακτικό, καθώς οι συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να βγουν στην πόλη μαζί με το φωτογράφο και να αντιμετωπίσουν και μέσα από άλλες οπτικές τη δική τους δουλειά. **11/09/15-28/02/16, Faces. Το πορτρέτο στην ευρωπαϊκή φωτογραφία μετά το 1990. Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α’, 1ος όροφος, Λιμάνι) & 2. παράρτημα ΜΦΘ-κτίριο πρώην Αποθηκών Στρατού (Α’ Προβλήτα, Λιμάνι)
