Οι εννιά για το όσκαρ που δεν μιλάει αγγλικά

Τα ξενόγλωσσα Όσκαρ απονέμονται λίγο μετά τον πόλεμο (1947) με εκλεκτούς των Αμερικανών τους Φελίνι (με 4 Όσκαρ), Μπέργκμαν (τρία), Ντε Σίκα (4 βραβεία). Στις ξενόγλωσσες βραβεύσεις παίζει πολύ η Γαλλία και η Ιταλία, ενώ η Ελλάδα δεν κατάφερε μέχρι στιγμής να αποσπάσει χρυσό αγαλματίδιο, αλλά είχε υποψηφιότητες. Η Ιταλία κέρδισε συνολικά 13 Όσκαρ με υποψηφιότητες, με 27 προτάσεις (ποσοστό περίπου 50%), η Γαλλία κέρδισε 12 και 34 προτάσεις. Ο δικός μας Κώστας Γαβράς κέρδισε με τη γαλλική του ταινία Ζ το ξενόγλωσσο Όσκαρ, και με την αμερικανική Ο αγνοούμενος το Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου. Για ξενόγλωσσο Όσκαρ προτάθηκε δυο φορές ο Κακογιάννης (Ηλέκτρα και Ιφιγένεια), ο Αλέξης Γεωργιάδης (Τα κόκκινα φανάρια, Το χώμα βάφτηκε κόκκινο) και ο Γιώργος Λάνθιμος με τον Κυνόδοντα.

Φέτος οι επίσημες συμμετοχές των χωρών προς την Ακαδημία, είχαν ξεπεράσει τον αριθμό των 80 υποψηφιοτήτων. Την Ελλάδα φέτος εκπροσωπούσε η ταινία του Πάνου Χ. Κούτρα, «Xenia» (έξι Βραβεία από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου με σημαντικότερο αυτό της Καλύτερης Ταινίας της Χρονιάς, ήταν φυσικό να αποτελέσει την πρώτη επιλογή της αρμόδιας επιτροπής του Υπουργείου Πολιτισμού). Από τις 18 Δεκεμβρίου η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου έχει καταλήξει στις 9 (από τις 81 υποψήφιες) ταινίες που θα διεκδικήσουν το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης. Στις 14 Ιανουαρίου, ημέρα ανακοίνωσης των υποψηφιοτήτων, πέντε από αυτές θα διεκδικήσουν επισήμως το αγαλματάκι στην 88η Απονομή που θα πραγματοποιηθεί τα ξημερώματα της Κυριακής 28 Φεβρουαρίου.

Από τις πέντε ταινίες που είναι υποψήφιες για τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, οι τέσσερις («Ο Γιος του Σαούλ», «Ατίθασες/ Mustang»,«The Fencer», «Τhe Brand New Testament») είναι μέσα στις εννέα της λίστας που ξεχώρισε. Η μόνη απούσα, είναι το αργεντίνικο «The Club» του Πάμπλο Λοράιν. Απούσες επίσης είναι μερικές ταινίες που θεωρούνταν φαβορί όπως το «Τhe Assassin» του Χσου Χσιάο Χεν της Ταιβάν, το σουηδικό «A Pigeon Sat on a Branch Reflecting on Existence» του Ρόι Άντερσον ή το «Goodnight Mommy» των Veronika Franz και Severin Fiala από την Αυστρία. Η λίστα παρατίθεται κατά σειρά φαβορί για την πεντάδα.

1. Son of Saul του Λαζλο Νέμες – Ουγγαρία

“Ο γιος του Σαούλ” του πρωτοεμφανιζόμενου (αλλά όχι άπειρου) Ούγγρου σκηνοθέτη Λάζλο Νέμες, τείνει να θεωρηθεί μια από τις σημαντικότερες ταινίες της δεκαετίας. Ο 38χρονος Νέμες δούλεψε επί σειρά ετών ως βοηθός δίπλα στον Μπέλα Ταρ και οι επιρροές της γραφής του μεγάλου σκηνοθέτη είναι φανερές. Τη στιγμή που θα αναγνωρίζαμε όλοι ότι το θέμα έχει κορεστεί κινηματογραφικά, ο ταλαντούχος σκηνοθέτης έρχεται να διηγηθεί μια ιστορία με θέμα το Ολοκαύτωμα, που έκανε πάταγο στις Κάννες και τιμήθηκε στο τελευταίο Φεστιβάλ Κανών με το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής και το Βραβείο Fipresci.

2. The Brand New Testament του Ζακό Βαν Ντορμέλ – Βέλγιο

Από την πρώτη κι όλας ταινία του, «Τοτό ο Ήρωας», ο Βέλγος Ζακό Βαν Ντορμέλ μπήκε δικαίως στη λίστα παρακολούθησης του έργου του από τους απανταχού κριτικούς. Στο «Brand New Testament» αποδεικνύει την ιδιαίτερη μαεστρία του να διαχειρίζεται τα θέματά του με συναίσθημα και χιούμορ. Στην ταινία του ο Μπενουά Πελβούρντ υποδύεται τον Θεό φορώντας το σαρκίο ενός μικρόψυχου μικροαστού που απολαμβάνει να ταλαιπωρεί τους ανθρώπους με μικρή η μεγαλύτερα βάσανα και εξτριμ κανόνες προς την οικογένεια του που κανένα σκοπό δεν υπηρετούν. Η κόρη του Εα, απηυδισμένη από την τυραννική συμπεριφορά του, θα το σκάσει σε αναζήτηση των δικών της αποστόλων και με φιλοδοξία να γράψει μια ακόμη πιο νέα Καινή Διαθήκη από εκείνη του ήδη φευγάτου (και ήδη εκκλιπόντος αδελφού της Ιησού). Μεγάλο ατού το μαύρο χιούμορ που καταφέρνει να σβήσει τη ρετσινιά του ιερόσυλου στην ταινία.

3. Α War του Τομπάιας Λίντχολμ – Δανία

Το βραβείο Σεναρίου κέρδισαν ο Τόμας Βίντερμπεργκ και ο Τομπάιας Λίντχολμ για την εξαιρετική δουλειά τους στο «Κυνήγι» στα ευρωπαϊκά βραβεία του 2013. Ένα ζευγάρι αντιμετωπίζει την δικιά του σκληρή καθημερινότητα, ο μεν στο αφγανικό μέτω, η δε στην Δανία με τα τρία παιδιά τους. Μέχρι που ο μακρινός πόλεμος θα επηρεάσει τη ζωή της οικογένειας στην πολιτισμένη Δανία.

4. Mustang της Ντενίζ Γκαμζέ Εργκιουβέν – Γαλλία

Το εξαιρετικό ντεμπούτο της Τουρκάλας Ντενίζ Γιαμζέ Εργουβέν, “Ατίθασες /Mustang” (συμπαραγωγή: Γαλλία, Γερμανία, Τουρκία, Κατάρ) που κέρδισε το Europa Cinemas Label Award στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κανών αφού ξεκίνησε την πορεία του απ’ το Crossroards του 53^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και επικεντρώνει μέσα από την ιστορία τριών αδελφών κοριτσιών στα ασφυκτικά ήθη που θέλουν τη γυναίκα υποταγμένη σ’ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Το είδαμε φέτος στο δικό μας φεστιβάλ και εξακολουθούμε να πιστέυουμε ότι η Γαλλία θα είχε μεγαλύτερες πιθανότητες με ταινίες όπως το «Dheepan» του Ζακ Οντιάρ (ο Χρυσός Φοίνικας του 68ου Φεστιβάλ Καννών) ή το «Ο Νόμος της Αγοράς» (La Loi du Marché) του Στέφαν Μπριζέ (Ειδική Μνεία και Βραβείο Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας, για τον Βενσάν Λεντόν στο Φεστιβάλ Καννών), που παραγκωνίστηκαν για χάρη της στην διαδικασία επιλογής της επίσημης συμμετοχής της χώρας τους.

5. Labyrinth of Lies του Τζιούλιο Ριτσιαρέλι – Γερμανία

Δεύτερη ταινία στην εννιάδα για το Άουσβτς. Αυτή τη φορά από τη χώρα που προσπαθεί να διαχειριστεί τις ενοχές της εδώ και δεκαετίες. Το Ολοκαύτωμα δεν είναι το πρώτο ιστορικό γεγονός που αποσιωπούνταν για χρόνια στη Γερμανία μετά το τέλος του Μεγάλου Πολέμου. Μετά τη Δίκη της Νυρεμβέργης ο γερμανικός λαός εξακολουθούσε να πιστεύει πως μόνο ελάχιστοι ήταν οι Γερμανοί που διέπραξαν εγκλήματα πολέμου. Μια γενναία ταινία που κοιτά κατάματα ένα θέμα που ακόμη προσπαθεί να αποτινάξει τη ρετσινιά του ταμπού σε μια χώρα που απέφυγε για δεκαετίες να διαχειριστεί την συνολική ενοχή της. Ένας νεαρός δικηγόρος ανακαλύπτει πως το ναζιστικό παρελθόν της χώρας του περιλαμβάνει και τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας και αποφασίζει να τους οδηγήσει στη δικαιοσύνη κόντρα στη γερμανική κοινωνία που απλώς θέλει να ξεχάσει και να συνεχίσει να ζει. Η τριετής προσπάθεια του νεαρού εισαγγελέα που οδήγησε στην τελική δίκη του Άουσβιτς το 1961 είναι το επίκεντρο της ταινίας.

6. Theeb του Νατζί Αμπού Νογουάρ (Ιορδανία)

Το outsider της εννιάδας φτάνει φορτωμένο βραβεία για το νεαρό σκηνοθέτη (μεταξύ αυτών αυτό του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ Βενετίας) και μας συστήνει ένα άγνωστο σινεμά (πρώτη συμμετοχη σε προοσκαρική λίστα μιας ταινίας από την Ιορδανία) διηγούμενο την ιστορία ενός μικρού Βεδουίνου που στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου γίνεται ο οδηγός ενός Βρετανού αξιωματικού σε ένα ταξίδι ενηλικίωσης.

7. The Fencer/O Ξιφομάχος του Κλάους Χάρο – Φινλανδία

Από τη ρωσική μυστική αστυνομία σε ένα δημοτικό σχολείο στην Εσθονία η απόσταση είναι μεγάλη. Αλλά το παρελθόν σπανίως πάυει να σε καταδιώκει όσο κι αν το επιθυμείς. Από το 2003 ο σκηνοθέτης έκανε μεγάλη εντύπωση στις Κάννες με την «Ελίνα» για να συνεχίσει το 2009 με τα «Γράμματα στον Πατέρα Γιακόμπ». Ο 44χρονος σκηνοθέτης χαίρει μεγάλης εκτίμησης στα διεθνή φεστιβάλ.

8. Embrace of the Serpent του Σίρο Γκουέρα – Κολομβία

Το μεγάλο βραβείο του «Δεκαπενθημέρου των Σκηνοθετών» κέρδισε το «Embrace of the Serpent» του Σίρο Γκουέρα που αφηγείται τη σχέση ενός σαμάνου του Αμαζόνιου (τελευταίου της φυλής του) και δύο επιστημόνων που αναζητούν εδώ και 40 χρόνια ένα θεραπευτικό φυτό μέσα στη ζούγκλα. Βασισμένη στα ημερολόγια των πρώτων εξερευνητών του κολομβιανού Αμαζόνιου

9. Viva του Πάντι Μπρίθνατς – Ιρλανδία

Παρόλο που το θέμα, η γλώσσα και ο τόπος καμιά σχέση δεν έχουν με την Ιρλανδία, η ταινία προτάθηκε ως η επίσημη επιλογή της χώρας. Τοποθετημένο στην Κούβα, μιλά Ισπανικά και διηγείται την ιστορία ενός νεαρού Κουβανέζου που ονειρεύεται να τραγουδήσει. Η εθνικότητα του σκηνοθέτη έφτασε για να του δοθεί η ταυτότητα του ιρλανδέζικου φιλμ. Το ίδιο είχε γίνει και πέρυσι εξάλλου με την υποψηφιότητα της Αυστρίας να είναι το «Amour» του οποίου η μόνη σχέση με την Αυστρία ήταν ο Χάνεκε.

Οι χώρες που αγαπάει η Ακαδημία:

Γαλλία: 36 Υποψηφιότητες – 9 νίκες Ιταλία: 26 Υποψηφιότητες –  10 νίκες Ισπανία: 19 Υποψηφιότητες –  4 νίκες Γερμανία: 16 Υποψηφιότητες –  3 νίκες Σουηδία: 14 Υποψηφιότητες –  3 νίκες Ρωσία: 14 Υποψηφιότητες – 4νίκες Ιαπωνία: 12 Υποψηφιότητες – 1 νίκη Ισραήλ: 9 Υποψηφιότητες Τσεχία: 8 Υποψηφιότητες –  3 νίκες Δανία: 8 Υποψηφιότητες – 3 νίκες Ουγγαρία: 8 Υποψηφιότητες – 1 νίκη Πολωνία: 8 Υποψηφιότητες Μεξικό: 8 Υποψηφιότητες Ολλανδία: 7 Υποψηφιότητες – 3 νίκες Αργεντινή: 6 Υποψηφιότητες –  2 νίκες Γιουγκοσλαβία (πρώην): 5 Υποψηφιότητες Ελβετία: 5 Υποψηφιότητες –  2 νίκες Καναδάς: 5 Υποψηφιότητες – 1 νίκη Ελλάδα: 5 Υποψηφιότητες Βέλγιο: 5 Υποψηφιότητες Νορβηγία: 5 Υποψηφιότητες Χόνγκ Κόνγκ: 5 Υποψηφιότητες