Λόγος VI: Το τηλεγράφημα (24/4-30/9)

Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού φιλοξενεί την έκθεση Λόγος VI: Το τηλεγράφημα, με έργα από τη συλλογή του Μουσείου Τηλεπικοινωνιών ΟΤΕ – Δωρεά Μιχάλη Τσιπίδη / Φωτογραφική αποστολή Σπύρου Στάβερη.

Η έκθεση πραγματοποιείται με αφορμή τη δωρεά της συλλογής αυθεντικών (vintage) τηλεγραφημάτων του Μιχάλη Τσιπίδη στο Μουσείο Τηλεπικοινωνιών του ΟΤΕ.

Παρουσιάζονται περίπου 70 πρωτότυπα τηλεγραφήματα, κυρίως εμπορικού χαρακτήρα, από τις διαφορετικές τηλεγραφικές υπηρεσίες με έδρα τη Θεσσαλονίκη από το 1870 μέχρι το 1956 (η Οθωμανική Αυτοκρατορική Τηλεγραφική Υπηρεσία, η Βουλγαρική, η Σερβική, η Αγγλική Eastern Telegraph Company και η μετεξέλιξή της, η Cable and Wireless, η Αγγλική Cable Telegraph Company, η Eλληνική Ταχυδρομική Τηλεγραφική Τηλεφωνική Υπηρεσία και ο ΟΤΕ).

Ο επισκέπτης παρακολουθεί έτσι ένα κομμάτι της ιστορίας της Θεσσαλονίκης να ξετυλίγεται μέσα από ελάχιστες λέξεις, από συναλλαγές, ακόμη και από τα λογοκριμένα τηλεγραφήματα.


Αυτά συνδέονται αντιστικτικά με φωτογραφίες του σήμερα από τον Σπύρο Στάβερη, κατόπιν ανάθεσης από το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Οι εικόνες βασίζονται στα μηνύματα επιλεγμένων τηλεγραφημάτων από το φωτογράφο, φέρνοντας με αυτόν τον τρόπο σε διάλογο λέξεις και εικόνα: λέξεις του παρελθόντος τροφοδοτούν εικόνες του σήμερα, έχοντας πάντοτε το ίδιο σκηνικό, την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Η παρούσα συλλογή του Μιχάλη Τσιπίδη περιλαμβάνει περισσότερα από 300 πρωτότυπα τηλεγραφήματα και το 2012 δωρήθηκε στο Μουσείο Τηλεπικοινωνιών ΟΤΕ.

Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης ένα φιλμ μικρού μήκους (5.30’’) με συνέντευξη του συλλέκτη Μιχάλη Τσιπίδη. Επιπλέον, παρουσιάζονται τέσσερα αντικείμενα (επιτραπέζιο χειριστήριο τηλεγραφίας, μιλλιαμπερόμετρο, επιτραπέζιος επιλογέας τηλεγραφίας, επιτραπέζιος ηλεκτρομαγνήτης) από τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου Τηλεπικοινωνιών ΟΤΕ.

ΟΙ ΤΗΛΕΓΡΑΦΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Οθωμανική Αυτοκρατορική Τηλεγραφική Υπηρεσία 1870-1912

Στη Θεσσαλονίκη λειτούργησε τηλεγραφική υπηρεσία πιθανότατα για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του 1870. Αποτελούσε το ένα τμήμα της αυτοκρατορικής κρατικής υπηρεσίας των ταχυδρομείων και του τηλέγραφου και στεγαζόταν στο ίδιο κτήριο με το ταχυδρομείο επί της οδού Εγνατίας με Συγγρού γωνία. Στις αρχές του 20ου αιώνα το γραφείο λειτουργούσε όλο το 24ωρο, δεχόταν δε και έστελνε τηλεγραφήματα τόσο στην αραβική όσο και σε δυτικές γλώσσες. Το Οθωμανικό τηλεγραφικό γραφείο έκλεισε στα τέλη Οκτωβρίου 1912.

Αγγλική Τηλεγραφική Εταιρεία Cable Telegraph Company 1880-1912

Στη Θεσσαλονίκη λειτουργούσε γραφείο της εταιρείας Cable Telegraph Company επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (τουλάχιστον από το 1885). Το γραφείο σταμάτησε τη λειτουργία του το 1912. Τα τέλη για αποστολή τηλεγραφημάτων μέσω των καλωδίων της Cable ήταν πάντοτε ακριβότερα από τα αντίστοιχα της οθωμανικής τηλεγραφικής υπηρεσίας.

Αγγλική Τηλεγραφική Εταιρεία Eastern Telegraph Company Limited 1912-1937

Το 1878 η αγγλική εταιρεία Εταιρεία Eastern Telegraph Company επέκτεινε τις δραστηριότητές της στον ελλαδικό χώρο, συνάπτοντας μακρόχρονη σύμβαση με την ελληνική κυβέρνηση, η οποία έληγε το 1916. Τελικά λόγω του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και μετά από νέες διαπραγματεύσεις η σύμβαση παρατάθηκε και έληξε οριστικά το 1956. Το 1927 η εν λόγω εταιρεία συγχωνεύθηκε με την τηλεγραφική εταιρεία Marconi Radio Telegraph Co.

Στη Θεσσαλονίκη λειτούργησε γραφείο της εταιρείας μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1912 και έως το 1937 οπότε η εταιρεία μετονομάσθηκε σε Cable and Wireless Limited.

Αγγλική Τηλεγραφική Εταιρεία Cable and Wireless Limited 1937-1956

Η εταιρεία Cable and Wireless Limited προήλθε από μετονομασία της Eastern Telegraph Company το 1937. Το 1956 η εν λόγω εταιρεία συγχωνεύθηκε στον Οργανισμό Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (Ο.Τ.Ε.) που είχε ιδρυθεί το 1949.

Βουλγαρική Τηλεγραφική Υπηρεσία 1912-1913

Κατά το διάστημα της σύντομης παρουσίας βουλγαρικού στρατού στη Θεσσαλονίκη από 9 Νοεμβρίου 1912 έως και 16 Ιουνίου λειτούργησε στην πόλη βουλγαρικό τηλεγραφικό γραφείο. Στεγαζόταν στο ισόγειο ενός επιταχθέντος βουλγαρικού ξενοδοχείου το οποίο βρισκόταν κοντά στη συνοικία του Βαρδαρίου. Η μετάδοση μηνυμάτων από και προς τη Βουλγαρία και τις άλλες Βουλγαροκρατούμενες περιοχές γινόταν μέσω των Σερρών.

Ελληνική Ταχυδρομική, Τηλεγραφική και Τηλεφωνική υπηρεσία (Τ.Τ.Τ.) 1912-1949

Το 1896 ενώθηκαν τρεις υπηρεσίες η Ταχυδρομική, η Τηλεγραφική και η Τηλεφωνική σε μία με την ονομασία Τ.Τ.Τ. Η υπηρεσία αυτή λειτούργησε στη Θεσσαλονίκη αμέσως μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1912 και έως το 1949 που ιδρύθηκε ο Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος. Το ελληνικό ταχυδρομείο και τηλεγραφείο στη Θεσσαλονίκη λειτούργησε αρχικά στο αντίστοιχο οθωμανικό οίκημα επί της Εγνατίας οδού, το οποίο κατελήφθη από την ελληνική χωροφυλακή το πρωί της 27ης Οκτωβρίου 1912. Στα τέλη Μαρτίου 1913 και οι δύο υπηρεσίες μεταφέρθηκαν σε νεόκτιστο κτήριο που βρισκόταν στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου (σημερινή οδός Κατούνη) πλησίον της παραλίας. Η κατασκευή αυτού του κτηρίου είχε ήδη τελειώσει επί Οθωμανικής Διοικήσεως και όταν η πόλη καταλήφθηκε από τον ελληνικό στρατό, έγινε η εγκατάσταση των μηχανών του τηλεγραφείου.

Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (ΟΤΕ) 1949-

Ο Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (ΟΤΕ) ιδρύθηκε με το νομοθετικό διάταγμα 1049 την 1 Σεπτεμβρίου 1949 και λειτούργησε ως ανώνυμη εταιρεία με μοναδικό μέτοχο το Κράτος. Σ’ αυτόν αργότερα συγχωνεύθηκαν όλες οι προϋπάρχουσες υπηρεσίες επικοινωνίας, όπως αυτές της τηλεφωνίας και τηλεγραφίας των Τ.Τ.Τ. και το 1956 η εταιρεία Cable and Wireless Company.

Συνδιοργάνωση: ΜΦΘ, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μουσείο Τηλεπικοινωνιών ΟΤΕ

Σύλληψη-σχεδιασμός-γενική επιμέλεια: Αλεξάνδρα Αθανασιάδου, Βαγγέλης Ιωακειμίδης

Στο πλαίσιο του εκθεσιακού κύκλου του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης «Ματιές στην πόλη». Πληροφορίες

Τοποθεσία: Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων ΜΒΠ «Ευτυχία Κουρκουτίδου-Νικολαΐδου»), Λεωφ. Στρατού 2, Θεσσαλονίκη

Ημερομηνία: Διάρκεια: 24/04-30/09/15 Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 08.00-20.00 Εγκαίνια: 24/04, 20.00

Πληροφορίες: Τηλ.: 2313306400

*24/4-30/9, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Ώρες: Καθημερινά 08.00-20.00