Μια “Αναγνώριση” μόνο για σήμερα

Μια γυναίκα περιμένει κάθε Πέμπτη απόγευμα έναν άντρα. Την ίδια μέρα, την ίδια ώρα για εφτά ολόκληρα χρόνια. Μια Πέμπτη την καλούν για «αναγνώριση». Η Γιώτα Φέστα στο σπαρακτικό μονόλογο του Άκη Δήμου, «Η Αναγνώριση», μας συστήνει μια γυναίκα που εξομολογείται τη ζωή της στα εφτά χρόνια αναμονής της, τα εφτά χρόνια συσσωρευμένου πόνου της που τερματίζει μέσα από μια «αναγνώριση» που την επαναφέρει εκεί έξω, στη ζωή, στην ελευθερία.

«… Ήθελα να γράψω αυτή την ιστορία γι’ αυτή τη γυναίκα και γι’ αυτόν τον άντρα, που είναι ανυπόφορα παρών σ’ αυτό το έργο κι ας μη μπορεί να προφέρει ούτε μια λέξη…».  Άκης Δήμου

 

Μια γυναίκα περιμένει, είναι αυτή η αναμονή ήδη μια μισή ματαίωση;

Η αναμονή μπορεί να είναι και μια ολόκληρη ματαίωση καθώς δεν προϋποθέτει το γεγονός. Προϋποθέτει την επιθυμία αλλά όχι το γεγονός.

Την καλούν σε «αναγνώριση», τι αναγνωρίζει, όμως , τελικά;

Νομίζω πως αναγνωρίζει την ίδια της τη ζωή και μέσα από αυτή την ιστορία αναγνωρίζει τον εαυτό της. Αναγνωρίζει όλα τα συναισθήματα που είχε ζήσει στο παρελθόν και μπορεί μετά από αυτήν την αναγνώριση να προχωρήσει προς ένα άλλο είδος ζωής. Είναι ένα βήμα προς την ελευθερία για αυτήν τη γυναίκα το τέλος αυτής της παράστασης, αυτού του λόγου πιο σωστά.

Όταν την καλούν για την «αναγνώριση» σοκάρεται από το χαμό αυτού του προσώπου ή τον χαμό αυτής της σχέσης;

Δεν σοκάρεται καθόλου. Δεν είναι αυτό το αίσθημα που έχει όταν πηγαίνει για την «αναγνώριση». Υπάρχει μεγάλος φόβος, πόνος και εκεί αναγνωρίζει τη φυλακή αυτών των εφτά χρόνων της ζωής της. Συνειδητοποιεί ότι έζησε εφτά χρόνια φυλακισμένη μέσα σε ένα αίσθημα το οποίο ήταν πολύ πιθανόν και αυταπάτη. Μ’ αυτήν την έννοια προχωρήσαμε στη νέα ανάγνωση του έργου. Ως μια φυλακή στην οποία έζησε εφτά χρόνια.

Ο γυναικείος έρωτας τι στάδια περνάει;

Το κυρίαρχο στάδιο που περνάει είναι ένα στάδιο πόνου. Το στάδιο του πόνου είναι ένα πολύ συγκεκριμένο στίγμα. Δεν είναι νοσταλγία, αυτή είναι πιο νατουραλιστική. Ο πόνος μπορεί να ενταχθεί σε μια κατεύθυνση και σε μια βούληση. Θα έλεγα ότι είναι εποικοδομητικός, είναι θετικός, διαθέτει κάτι το επικό που έλεγε και ο Κουνέλλης. Ο πόνος των εφτά χρόνων που έχει ζήσει. Είναι ένα στοιχείο καθαρά γυναικείο, οι άντρες απέχουν από αυτόν τον πόνο, δεν τον ξέρουν. Σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα γνωστό τους συναίσθημα.

Αυτό το παιχνίδι απουσίας και ταυτόχρονα εκκωφαντικής παρουσίας του άντρα είναι που στοιχειώνει τη γυναίκα;

Είναι ανυπόφορα παρών, όπως λέει και το κείμενο του Άκη Δήμου. Ο άντρας στην παράσταση καταφέρνει με έναν τρόπο να είναι παρών. Η απουσία του των περασμένων χρόνων είναι αυτή που στιγματίζει τη γυναίκα. Ο έρωτας πάει χέρι- χέρι με τον έρωτα. Δεν μπορεί κανείς να αγαπήσει μονότερμα. Δεν υπάρχουν απελπισμένες αγάπες που ζει κανείς μόνος, αν με αγαπάει κάποιος οφείλω να τον αγαπήσω και εγώ. Αν με ποθεί κάποιος, οφείλω να τον ποθήσω και εγώ. Αυτή η γυναίκα αγάπησε κάποιον που μάλλον δεν την ήθελε, μάλλον την εξαπάτησε.

Την ώρα που εξομολογείται κουβαλάει αυτήν την συσσωρευμένη απουσία;

Ναι, κουβαλάει αυτή την συσσωρευμένη απουσία και ακριβώς γι’ αυτό μιλάει για όλα αυτά. Είναι μια γυναίκα που πρέπει να έχει ζήσει πάρα πολλά χρόνια μέσα στη σιωπή. Φαίνεται να είναι απ’ αυτές τις γυναίκες τις σιωπηλές που δεν μιλάνε ποτέ. Πιθανόν να μην έχει φίλες, πιθανόν, να μην έχει μοιραστεί με κανέναν αυτά τα εφτά χρόνια που έζησε. Δεν είναι όλη της η ζωή. Είναι εφτά χρόνια στα οποία περίμενε κάθε Πέμπτη απόγευμα έναν άντρα. Θα έλεγα, όπως την έχω φανταστεί, με τα υλικά που προσπάθησα να την πλάσω, είναι σαν να ζει μέσα στην σιωπή. Ξαφνικά, θέλει να μιλήσει. Είναι αυτός ο ρέων λόγος και αυτά που εξομολογείται που την οδηγούν στην ελευθερία, έξω στον κόσμο δηλαδή.

Είναι τυχαίο που αποφασίζει να μιλήσει μετά την «αναγνώριση»;

Δεν είναι τυχαίο, όπως δεν είναι τυχαίο το ότι την καλούν να αναγνωρίσει, δεν πηγαίνει αυτή. Την καλούν να αναγνωρίσει γιατί βρήκαν στην τσέπη αυτού του άνδρα το τηλέφωνό της. Υπάρχει μια σχέση και από τη μεριά του άνδρα. Της δίνεται μια ευκαιρία να μιλήσει για όλα αυτά. Να μιλήσει για αυτό το απειλητικό κενό που αφήνει πίσω του ένας πόθος όταν πεθαίνει. Κατά τη διάρκεια της παράστασης, πεθαίνει αυτός ο πόθος και αρχίζει παράλληλα μια επιθυμία για ζωή.

Αυτός ο σπαρακτικός μονόλογος θυμίζει τη μαυροφορεμένη γυναίκα στη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου;

Πιθανόν, ναι να έχει κάποια στοιχεία. Νομίζω ότι ο λόγος του Άκη Δήμου σ’ αυτόν το μονόλογο είναι κοινός με το λόγο της Ντυράς. Είναι πάντα από την πλευρά των γυναικών. Στα έργα με τα οποία θέλω να καταπιαστώ με απασχολεί η θέση της γυναίκας και η ανάγκη της να υπάρξει δίπλα σε έναν άντρα. Όχι με την έννοια του να κάνει παιδιά, οικογένεια αλλά με την έννοια της αδύναμης προς ένα δυνατό, ακόμα και σήμερα.

Είναι η πρώτη φορά που αυτοσκηνοθετείστε;

Ναι, και δεν νομίζω ότι θα το ξανακάνω σε ένα μονόλογο. Αυτή τη φορά το ξαναστήνουμε εκ νέου, καθώς μετά την παράσταση στη Θεσσαλονίκη, ο μονόλογος θα παρουσιάζεται κάθε Πέμπτη, γιατί αυτή τη μέρα περιμένει τον άντρα η γυναίκα στο κείμενο, στο Από Μηχανής Θέατρο, στην Αθήνα.

Τι σας δυσκόλεψε στο να σκηνοθετείτε τον εαυτό σας;

Δεν μπορείς να έχει μια εικόνα του εαυτού σου επειδή είσαι και μόνη σου πάνω στην σκηνή. Δεν έχεις ένα βλέμμα να ακουμπήσεις πάνω του. Πολύ συχνά η σκέψη να βγω έξω από τον εαυτό μου να παρατηρήσω μου αποσπούσε την προσοχή στην αυτοσυγκέντρωσή μου. Ειδικά αυτός ο μονόλογος, αλλά φαντάζομαι και όλοι οι μονόλογοι, απαιτεί τρομακτική συγκέντρωση. Βγαίνω ένα ράκος μετά από αυτό.

Σας έχουν πει οι θεατές αν ταυτίζονται μ’ αυτή τη γυναίκα;

Δεν μου το’ χουν πει ακόμη. Φαντάζομαι ότι οι γυναίκες βρίσκουν πολλά κοινά στοιχεία. Αλλά επειδή πρόκειται για ένα μονόλογο που διαθέτει μια ιδιαιτερότητα, αυτό ο παρών-απών άντρας, δεν έχουν εκφράσει μια πλήρη ταύτιση. Αναγνωρίζουν, όμως, σ’ αυτή τη γυναίκα πολλά δικά τους πράγματα. Πρέπει να σας πω ότι και οι άντρες βρίσκουν πράγματα, γιατί η γυναίκα μιλάει για τους άντρες. Υπάρχει μια ματιά της γυναίκας απέναντι στους άντρες. Γι’ αυτό σας ανέφερα ότι η γραφή του Άκη Δήμου σ’ αυτό το μονόλογο μου θυμίζει τη Μαργκερίτ Ντυράς.

*Το έργο ανεβαίνει για μια και μοναδική παράσταση σήμερα στο πλαίσιο του φεστιβάλ μονολόγων γυναικών που πραγματιποιείται από την Κυριακή  22 Νοεμβρίου  έως  και τη Δεύτερα 30 Νοεμβρίου στο θέατρο Αριστοτέλειο, Εθνικής Αμύνης 2, τηλ. 2310 262 051

 9  μέρες,  9  γυναίκες,  9  συγκλονιστικές  ερμηνείες από τις Υρώ Μανέ, Γιώτα Φέστα, Εύα Κεχαγιά, Πωλίνα Γκιωνάκη, Τζένη Δριβάλα, Ελένη Ερήμου, Καίτη Παπανίκα, Γιασεμή Κηλαηδόνη, Μάνια Παπαδημητρίου.