Ένας διαδικτυακός χάρτης για τα θρησκευτικά και πολιτιστικά μνημεία σε Αν. Μακεδονία και Θράκη

Έναν διαδικτυακό χάρτη – οδηγό για τα θρησκευτικά και πολιτιστικά μνημεία (χριστιανικά, μουσουλμανικά και εβραϊκά), μια υπόμνηση διαθρησκειακών και διαπολιτισμικών διαδρομών σε Ανατολική Μακεδονία (Δράμα, Καβάλα) και Θράκη, ανέπτυξαν επιστήμονες στο πλαίσιο του προγράμματος Innovative Cultural Experience (ICE).

Όπως εξηγεί, μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η Αγγελική Ζιάκα, καθηγήτρια Θρησκειολογίας του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνη της Εισαγωγικής Κατεύθυνσης Μουσουλμανικών Σπουδών, πρόκειται για έναν χάρτη (google map) «προσβάσιμο στην ελληνική, την αγγλική και την τουρκική γλώσσα (βλ. ice.web.auth.gr) και μικρό παραδοτέο ενός μεγάλου έργου, του ICE, που στα ελληνικά αποδίδεται ως Ανάπτυξη Καινοτόμου Συστήματος Επαυξημένης Πραγματικότητας, με εφαρμογή στην ανάδειξη πολιτιστικής κληρονομιάς σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη».

Το έργο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους μέσω του ΕΠΑνΕΚ. Η Δράση εστίασε στο πώς η θρησκευτική και πολιτιστική, υλική και άυλη κληρονομιά μπορεί να παρουσιαστεί με τρόπο απτό και πολυμεσικό σε μικρούς και μεγάλους.

«Παραδίδουμε αρχικώς μία πλατφόρμα με πολλά και ποικίλα εκθέματα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μουσεία, σε εκθεσιακούς χώρους, ακόμα και στο σχολείο, μέσω της οποίας περιηγείται κανείς σε διάφορα μνημεία ή ακόμα και αντικείμενα διαθρησκειακού και πολιτισμικού ενδιαφέροντος, τα οποία επιλέξαμε για τις ανάγκες του έργου. Αλλά μέχρις ότου φτάσουμε σε αυτή την επιλογή και στην ανάπτυξη του καινοτόμου συστήματος, που υλοποιήθηκε από το Εργαστήριο Ηλεκτρονικής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, το Εργαστήριο ΑΕΤΜΑ του Τμήματος Πληροφορικής του ΔΙΠΑΕ και την Prisma Electronics που εδρεύσει στην Αλεξανδρούπολη, οι άλλοι φορείς που ήμασταν υπεύθυνοι για τη συλλογή της πολιτισμικής και τη διαθρησκειακής, υλικής και άυλης κληρονομιάς, δηλαδή το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, το Εργαστήριο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Ερευνών του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ και το Ερευνητικό Κέντρο MOHA στην Καβάλα, χρειάστηκε επί 36 μήνες -κι ενώ συμπέσαμε και με την πανδημία- οι ερευνητές του Έργου να χαρτογραφούν την περιοχή της Αν. Μακεδονίας και Θράκης με σκοπό τη συλλογή ενός πλουσιότατου υλικού πολιτιστικής κληρονομιάς», επισημαίνει η καθηγήτρια του ΑΠΘ.

Όπως εξηγεί η κ. Ζιάκα, στο πλαίσιο της δράσης αυτής συγκεντρώθηκε ένα τεράστιο υλικό που οδήγησε τους εμπλεκόμενους φορείς στη σκέψη ανάπτυξης και αυτού του διαθρησκειακού και διαπολιτισμού χάρτη, όπου κανείς μπορεί να βρει πολλές πληροφορίες για τα μεταβυζαντινά, κυρίως, μνημεία και εκκλησίες της περιοχής, για τα ιστορικά μουσουλμανικά τεμένη αλλά και για ό,τι έχει απομείνει από την εβραϊκή παρουσία στην περιοχή.

«Καλούμε ερευνητές σε όλη την Ελλάδα κάτι αντίστοιχο έχει γίνει, και από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και για τη βιβλιογραφία των οθωμανικών μνημείων της Ελλάδας- να μεγαλώσει αυτός ο χάρτης», σημειώνει η κ. Ζιάκα, εξηγώντας πως η Ελλάδα έχει έναν εξαιρετικό πλούτο αυτού του είδους που παραμένει αναξιοποίητος και άγνωστος.

«Βεβαίως, πέραν των θρησκευτικών μνημείων υπάρχουν και μνημεία όπως τα οθωμανικά λουτρά, που είναι πανέμορφα, οι λίγοι τεκέδες που απέμειναν, και οι πολλοί τουρμπέδες. Υπάρχει, δηλαδή, ένα πλήθος μνημείων, το οποίο μπορεί να αναδειχθεί με ποικίλους τρόπους, να το χαιρόμαστε και να περάσει στις συνειδήσεις μας ως μία κοινή πολιτιστική κληρονομιά» υπογραμμίζει.

Ένα εύχρηστο διαδικτυακό εργαλείο

Ο χάρτης είναι ένα εύχρηστο εργαλείο ανάδειξης διαθρησκειακών και διαπολιτισμικών διαδρομών, όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Ζιάκα. Φέρνει, δε, ως παράδειγμα τη διαδρομή από την Ξάνθη έως και τη Βουλγαρία, που περιλαμβάνει τις Θέρμες, εκεί όπου υπάρχουν τα εντυπωσιακά ιαματικά λουτρά της κοιλάδας του ορεινού αυτού οικισμού αλλά κι ένα οθωμανικό χαμάμ που λειτουργεί μέχρι και σήμερα στην περιοχή.

Μία άλλη διαδρομή, όπως επισημαίνει η επιστημονικά υπεύθυνη της Εισαγωγικής Κατεύθυνσης Μουσουλμανικών Σπουδών του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, είναι από την Κομοτηνή μέχρι την οροσειρά της Ροδόπης και μία άλλη από την Αλεξανδρούπολη μέχρι την άλλη πλευρά της οροσειράς της Ροδόπης. «Σε αυτή τη διαδρομή μπορεί κανείς να επισκεφθεί το Τζεμ Εβί στο Μεγάλο Δέρειο, τη Ρούσσα με τον τεκέ της, αλλά και να χαρεί κι όλα τα μοναστήρια και τις Εκκλησιές που υπάρχουν καθ’ οδόν σε όλη τη διαδρομή του Έβρου και να δει και την πόλη του Διδυμοτείχου και του Σουφλίου. Το Διδυμότειχο είναι σαν μια μικρή Δαμασκός. Έχει τόσα πολλά πολιτισμικά, διαθρησκειακά και άλλα μνημεία και ιστορικές αναφορές που μας ανοίγει το πνεύμα και χαιρόμαστε που διαβιούμε εντός αυτής της χώρας» αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Ζιάκα.

Ο χάρτης είναι διαθέσιμος στην ηλεκτρονική διεύθυνση: Υπόμνηση Διαθρησκειακών και Διαπολιτισμικών Διαδρομών ICE Project Map _ Intercultural and Interreligious Places

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Σοφία Παπαδοπούλου