Γκρίζες μέρες και μουδιασμένοι άνθρωποι σε μία πόλη που (ακόμα) θρηνεί

Η πόλη παραμένει “μουδιασμένη” από την φονική σύγκρουση των δύο τρένων το βράδυ της περασμένης Τρίτης και αυτό φαίνεται από μία βόλτα έξω, μέχρι και μερικές κουβέντες αν ανταλλάξει κάποιος με ανθρώπους που τις τελευταίες μέρες έχουν ακόμα σκυθρωπά πρόσωπα.

Το γεγονός πως η διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη είχε δεκάδες ανθρώπους που ζούσαν στην πόλη και είχαν συναναστροφές εδώ, κάνει ακόμα πιο βαρύ το κλίμα αφού είναι πολλοί εκείνοι που γνώριζαν κάποιο από τα θύματα του τραγικού δυστυχήματος ή, έστω, κάποιον που γνώριζε έναν από αυτούς.

Κάτι που παραμένει έντονο μέχρι και σήμερα, παρά το πέρασμα κάποιων ημερών και δεν ήταν άλλωστε τυχαίο ότι πολλά θεάματα και διοργανώσεις του περασμένου Σαββατοκύριακου είτε δεν πραγματοποιήθηκαν, είτε προσάρμοσαν το πρόγραμμα τους ανάλογα της περίστασης, προετοιμασμένα να υποδεχτούν ανθρώπους σε πένθος.

Ένα πένθος που είναι ξεκάθαρο σε ολόκληρη τη χώρα, αλλά στη Θεσσαλονίκη τα πράγματα φαίνεται να είναι πιο σοβαρά, με συμφοιτητές, οικογένειες, φίλους και δεσμούς που κόπηκαν απότομα, αφήνοντας στη μέση ιστορίες ανθρώπων και ένα τεράστιο “γιατί” να πλανάται μέχρι και σήμερα.

Με καθημερινές, μεγάλες συγκεντρώσεις και πορείες στο κέντρο της πόλης – και κάθε πόλης – όλα δείχνουν πως το αίτημα του κόσμου για δικαιοσύνη, είναι πολύ πιο μεγάλο από τη θλίψη που υπάρχει για όλα αυτά τα νέα παιδιά του τρένου και τις ιστορίες τους.

Τις προηγούμενες μέρες, δύο μεγάλες διοργανώσεις της Θεσσαλονίκης, προγραμμάτιζαν να υποδεχτούν το κοινό τους με τελετές έναρξης που αρμόζουν στο μέγεθος τους, αλλά λόγω του πολύνεκρου δυστυχήματος στα Τέμπη, δεν πραγματοποιήθηκαν, ανοίγοντας τις πόρτες τους για τον κόσμο σχεδόν σιωπηλά και σε ένα πένθιμο κλίμα που βιώνει ολόκληρη η πόλη.

Σε κλίμα οδύνης, το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ακύρωσε την τελετή έναρξης του που ήταν να γίνει το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, πραγματοποιώντας μόνο τις προγραμματισμένες προβολές ταινιών. “Με την ελπίδα πως το σινεμά, όπως πάντα, θα λειτουργήσει ως μια μικρή παρηγοριά στις θλιβερές στιγμές που βιώνουμε” όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση. Ωστόσο, μπορεί στην έναρξη του να μην είχε το αναμενόμενο κοινό –  επειδή ήταν αρκετά νωρίς χρονικά από τη μέρα που συνέβη το δυστύχημα – τις επόμενες μέρες των προβολών, όπου ειδικά το Σαββατοκύριακο υπήρχε και διαθέσιμος χρόνος για πολλούς, τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα με το κοινό να ανταποκρίνεται σε μία μεγάλη διοργάνωση που ξέρει να προσαρμόζεται στις συνθήκες και στην προκειμένη περίπτωση σε ένα πένθος που μία ολόκληρη πόλη προσπαθεί να διαχειριστεί.

Σύμφωνα με ανθρώπους που κάθε χρόνο τιμούν τις μέρες ντοκιμαντέρ της πόλης, η προσέλευση του κοινού μπορεί βέβαια να μην ήταν αυτή των άλλων χρόνων, ωστόσο ήταν μία ικανοποιητική ανταπόκριση του κοινού για τις πρώτες του μέρες, που από τη μία ενδεχομένως να δείχνει την ικανότητα των τεχνών που μπορούν να επουλώνουν τραύματα – όσο βαθιά κι αν είναι αυτά – και από την άλλη, την επιμονή των ανθρώπων να “παλέψουν” την γκρίζα ζωή και τον θρήνο.

Ανάλογη ήταν και η προσέλευση του κοινού σε μία ακόμα μεγάλη διοργάνωση της πόλης, την 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, όπου προέβη σε αλλαγές την περασμένη εβδομάδα, μετά από την τραγωδία στα Τέμπη.

Σε ανακοίνωση του ο Μητροπολιτικός Οργανισμός  Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης, επισήμανε ότι «υπό το βαρύ τριήμερο εθνικό πένθος και με μεγάλο σεβασμό στο κοινό αίσθημα οδύνης», τροποποιεί το πρόγραμμα που είχε καταρτιστεί για  τις 4 και  5 Μαρτίου,  με αφορμή την έναρξη της κεντρικής έκθεσης της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης με τίτλο «Being as Communion». Σε αυτό το πλαίσιο, ανέβαλε τη περφόρμανς #the head | On becoming an animal, ενώ ακύρωσε και την τελετή των επίσημων εγκαινίων το Σάββατο 4 Μαρτίου.

“Όλο ήταν μουδιασμένο, όχι όμως μηδενικό” αναφέρει η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας του MOMus Χρύσα Ζαρκαλή, στην επικοινωνία μαζί της. Όπως αναφέρει “Χωρίς εγκαίνια και πάλι ήρθε κόσμος. Σίγουρα ήταν ένα κοινό μουδιασμένο, όχι όμως μηδενικό. Το Σάββατο ανοίξαμε όλους τους χώρους και υπήρξε ανταπόκριση από τον κόσμο, ενώ στην προβολή της ταινίας «Foragers» της Jumana Manna, στο πλαίσιο του 25ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στο Ολύμπιο που έγινε στις 18.00, η αίθουσα ήταν σχεδόν γεμάτη, κάτι που είδαμε και την Κυριακή στις 12.00 στην παρουσίαση «The Host, Operator and Initiator» των Campus Novel.”

Παρόμοια ήταν και η προσέλευση του κόσμου σε άλλες εκδηλώσεις που έγιναν τις προηγούμενες μέρες, που κάποιες ίσως να περιορίστηκαν σε ένα κοινό οικείο στους συντελεστές των παραγωγών και άλλες να προσέλκυσαν ένα ικανοποιητικό αριθμό ανθρώπων, με το βέβαιο να είναι πως κανείς δεν είχε διάθεση για “διασκέδαση” και κάτι παραπάνω, όπως φάνηκε στην πόλη το περασμένο Σαββατοκύριακο που μέχρι και καταστήματα εστίασης, είδαμε να μη γεμίζουν σε αντίθεση με άλλες, προηγούμενες μέρες.

Οι αναφορές, οι φωτογραφίες, οι συνεντεύξεις, τα ονόματα που βγαίνουν στη δημοσιότητα από τους δεκάδες άτυχους ανθρώπους της μεγάλης τραγωδίας στα Τέμπη, δεν αφήνουν σίγουρα ασυγκίνητο κανέναν. Από την άλλη, στην λογική μίας κινητικότητας που έχει η καθημερινότητα, αλλά και μία απόσταση από τα πράγματα – συνειδητά ή ασυνείδητα – επιτρέπει τους ανθρώπους να συνεχίσουν τη ζωή τους, στο πλαίσιο μίας λύπης που κανείς δε γνωρίζει, στην πραγματικότητα, πότε θα φύγει.

Σε παρόμοιο κλίμα κινείται η εστίαση αλλά και η αγορά. Μια βόλτα στο κέντρο σε πείθει…