76ο Φεστιβάλ Βενετίας: Περιμένοντας τον Κώστα Γαβρά

Λέξεις: Ορέστης Ανδρεαδάκης

Η σύγχρονη ιστορία («Adults in the Room») και τα δράματα του παρελθόντος («Κατηγορώ»), μεγάλοι σταρ (o Μπραντ Πιτ από το «Ad Astra») και πολλές συγκινητικές στιγμές, ορίζουν τις πρώτες μέρες της 76^ης Μόστρα του κινηματογράφου η οποία άρχισε μέσα σ’ ένα αφόρητα ζεστό και υγρό κλίμα που κάνει τους φεστιβαλιστές να ιδρώνουν ασταμάτητα.

Ζέστη. Υγρασία. Οι δύο αυτές λέξεις ορίζουν την αποπνικτική ατμόσφαιρα της φετινής βενετσιάνικης Μόστρα. Το θερμόμετρο δείχνει σταθερά πάνω από τους 32 βαθμούς, ωστόσο η υγρασία είναι αυτή που προκαλεί την πιο αβάσταχτη αίσθηση. Η ζέστη της Βενετίας δεν έχει σχέση με τον ελληνικό καύσωνα. Είναι μια ζέστη υγρή που σε κάνει να ιδρώνεις στο λεπτό και δημιουργεί ένα βάρος το οποίο αναγκάζει τους ανθρώπους να είναι δυσκίνητοι.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, λοιπόν, όλοι περιμένουν σήμερα, Σάββατο, στις 10 μ.μ. ώρα Ιταλίας, να προβληθεί εδώ στη Μόστρα του κινηματογράφου η τελευταία ταινία του Κώστα Γαβρά, «Adults in the Room» («Ενήλικες στο δωμάτιο») η οποία, ως γνωστόν, βασίζεται στο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη, «Ανίκητοι Ηττημένοι».

Ελάχιστα έχουν διαρρεύσει σχετικά με το έργο, το ενδιαφέρον όμως των φεστιβαλιστών είναι πολύ μεγάλο, αφού το φιλμ επικεντρώνεται σε μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας: το πρώτο εξάμηνο του 2015, όταν Υπουργός Οικονομικών ήταν ο Γιάνης Βαρουφάκης.

Εκτός από τον ίδιο τον Γαβρά και τη σύζυγό του Μισέλ Ρέι Γαβράς η οποία είναι παραγωγός της ταινίας, στη Μόστρα βρίσκονται οι ηθοποιοί, Χρήστος Λούλης, Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Δημήτρης Τάρλοου και Βαλέρια Γκολίνο καθώς και ο κορυφαίος διευθυντής φωτογραφίας, Γιώργος Αρβανίτης, όπως επίσης και ο ελληνικής καταγωγής μουσικός της ταινίας, Αλεξάντρ Ντεσπλά.

Επιπλέον, ο πολυβραβευμένος έλληνας δημιουργός, θα τιμηθεί για το σύνολο της προσφοράς του με το ειδικό βραβείο, Glory to the Filmmaker, των χορηγών του φεστιβάλ, Jaeger-LeCoultre, πριν την επίσημη προβολή της ταινίας.

Στη Βενετία, όμως, αντιπροσωπεύεται και το νέο ελληνικό ρεύμα. Από την Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη, μια εξαιρετικά ταλαντούχα δημιουργό, η οποία παρουσιάζει τη μεσαίου μήκους ταινία της, «Ο Ηλεκτρικός Κύκνος». Γυρισμένο εξ ολοκλήρου στην Αργεντινή και στα ισπανικά, η ταινία είναι ένα από τα πιο πρωτότυπα και απρόσμενα κινηματογραφικά έργα των τελευταίων χρόνων.

Πρόκειται, σύμφωνα με τα λόγια της ίδιας της σκηνοθέτιδας, για μια σουρεαλιστική μικρογραφία του Μπουένος Άϊρες, όπου η αρχιτεκτονική των κτηρίων αντηχεί τον συναισθηματικό χάρτη της πόλης, οι διαφορετικές κοινωνικές τάξεις φτιάχνουν τη δική τους χωροταξία και ένας διαβρωτικός μαγικός ρεαλισμός ανοίγει ρωγμές ανάμεσα στις μεσοτοιχίες και διαπερνά τους ορόφους.

Μολονότι έχει γυρίσει μέχρι στιγμής μόνο μικρού μήκους ταινίες (αν και, απ’ ό,τι μαθαίνουμε, ετοιμάζει το μεγάλου μήκους ντεμπούτο της), αναδεικνύεται ως ένα από τα πιιο ελπιδοφόρα ταλέντα του ελληνικού σινεμά. Έχει ήδη κατακτήσει ένα προσωπικό κινηματογραφικό στυλ, διακρίνεται για την ιδιαιτερότητα της ματιάς της και δεν φοβάται να αναμετρηθεί με δύσκολα θέματα.

Για το σύνολο της προσφοράς του στον κινηματογράφο τιμήθηκε, επίσης, o Πέδρο Αλμοδόβαρ, o οποίος ανέβηκε στη σκηνή της Sala Grande και παραλαμβάνοντας τον Χρυσό Λέοντα, είπε: «Είμαι σκηνοθέτης από τη φύση μου. Όταν ήμουν πολύ μικρός, αποφάσισα ότι ο λόγος του να είμαι στον κόσμο ήταν να συναρπάζω τους ανθρώπους, να λέω ιστορίες. Ο κινηματογράφος είναι η ζωή μου και δεν μπορώ να συλλάβω ότι θα ξοδέψω τον υπόλοιπο χρόνο που μου μένει χωρίς να φτιάχνω ταινίες.» Η προβολή του θρυλικού του φιλμ, «Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης», που ακολούθησε, μας θύμισε γιατί ο 70χρονος Ισπανός δημιουργός είναι ένας από τους σημαντικότερους της ιστορίας του κινηματογράφου.

Ο μεγαλύτερος, όμως, σταρ που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Λίντο (το μικρό νησί της βενετσιάνικης λιμνοθάλασσας όπου πραγματοποιείται το φεστιβάλ), είναι βέβαια ο Μπραντ Πιτ. Έφτασε προχθές και δεν σταμάτησε να φωτογραφίζεται και να υπογράφει αυτόγραφα, ενώ η ταινία στην οποία πρωταγωνιστεί, το «Ad Astra» του Τζέιμς Γκρέι, άρεσε αρκετά και στο κοινό και στους δημοσιογράφους. Χρησιμοποιώντας τα υλικά της επιστημονικής φαντασίας ο σκηνοθέτης χτίζει ένα ενδιαφέρον εσωτερικό δράμα, μελετώντας την αρχετυπική σχέση πατέρα και γιου.

Αστροναύτης κάπου στο κοντινό μέλλον ο Μπραντ Πιτ καλείται να ταξιδέψει ως την άκρη του ηλιακού συστήματος, όπου πιθανότατα έχει εγκλωβιστεί εδώ και τριάντα χρόνια ο πατέρας του (Τόμι Λι Τζόουνς), επίσης αστροναύτης. Στην ταινία παίζουν ακόμα, η Λιβ Τάιλερ και ο Ντόναλτ Σάδερλαντ.

Μεγάλη εντύπωση έκανε και η νέα βερσιόν της σοκαριστικής ταινίας του Γκασπάρ Νοέ, «Μη αναστρέψιμος», η οποία είχε διχάσει τους σινεφίλ πριν από 17 χρόνια. Το φιλμ περιγράφει την ερωτική σχέση δυο νέων (Μόνικα Μπελούτσι, Βενσάν Κασέλ), μέχρι τη στιγμή όπου εκείνη βιάζεται και κακοποιείται άγρια και εκείνος προχωρά σε μια ακόμα αγριότερη εκδίκηση. Η μεγάλη πρωτοτυπία της ταινίας ήταν ότι είχε μονταριστεί ανάποδα, δηλαδή άρχιζε από το τέλος (από την εκδίκηση) και τελείωνε στην αρχή, στην αποκάλυψη της εγκυμοσύνης της κοπέλας. Τώρα ο Γκασπάρ Νοέ ξαναμόνταρε την ταινία του με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή από την αρχή, προσφέροντας μια διαφορετική αίσθηση καθώς η κλιμάκωση του δράματος των πρωταγωνιστών κάνει τους θεατές να ταυτιστούν καλύτερα μαζί τους.

Άλλο ένα κινηματογραφικό γεγονός της φετινής Μόστρα είναι βέβαια και το «Κατηγορώ» του Ρομάν Πολάνσκι, το οποίο αφηγείται μια απ’ τις πιο τραγικές ιστορίες της σύγχρονης Ευρώπης, την υπόθεση Ντρέιφους. Κεντρικός χαρακτήρας σ’ αυτή την εκδοχή του Πολάνσκι είναι ο συνταγματάρχης Πικάρ, ο αδιάφθορος και έντιμος αξιωματικός που αποκάλυψε τους πραγματικούς ενόχους της συνωμοσίας και τον οποίο ερμηνεύει ο βραβευμένος με Όσκαρ ηθοποιός του «The Artist», Ζαν Ντιζαρντέν. Ο ίδιος ο Ντρέιφους εμφανίζεται λίγα λεπτά στην ταινία και ολόκληρη η πλοκή χτίζεται γύρω απ’ αυτόν τον ξεχωριστό άνθρωπο.

Αυτό που κάνει την ταινία ιδιαίτερη, όμως, είναι μια ιδιόμορφη αλληγορία για κάθε δικαστική πλάνη. Είναι σίγουρο ότι ο Πολάνσκι, Εβραίος κι ο ίδιος, ταυτίζεται με τον Ντρέιφους και αφηγούμενος την αδικία εναντίον του, αφήνει υπόνοιες και για την πασίγνωστη καταδίκη για βιασμό που τον στιγματίζει εδώ και πολλές δεκαετίες.

Βέβαια, η ταινία που συγκίνησε περισσότερο το κοινό μέχρι στιγμής, είναι το «Marriage Story» του Νόα Μπόμπακ, με πρωταγωνιστές τους Άνταμ Ντράιβερ και Σκάρλετ Γιόχανσον. Πρόκειται για την γλυκόπικρη ιστορία ενός ζευγαριού, του θεατρικού σκηνοθέτη, Τσάρλι, και της ηθοποιού, Νικόλ, που αποφασίζουν να πάρουν διαζύγιο μετά από δέκα χρόνια γάμου. Ήταν, σίγουρα, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προβολές διότι στο τέλος όλοι, ακόμα και οι πιο ψυχροί, έβγαιναν από την αίθουσα κρύβοντας τα δάκρυά τους.