Η μαγική στιγμή που ανοίγουν τα θερινά σινεμά της πόλης

Διάσπαρτα ανάμεσα σε πολυκατοικίες, σε διάφορες γειτονιές της πόλης, γράφουν το χειμώνα στις αυλές «ραντεβού το καλοκαίρι» και μόλις ο ήλιος του Μαΐου “φωτίσει” τις οθόνες τους, ξεκινούν την αντίστροφη μέτρηση για τη δική τους κινηματογραφική γιορτή, για τις δικές μας γλυκές νύχτες κάτω από τις αστροφεγγιές.

8 Μαΐου, το πρώτο θερινό σινεμά της πόλης ανοίγει, και όλα μαζί μας υπόσχονται ένα ακόμη συναρπαστικό κινηματογραφικό καλοκαίρι, μέχρι τις πρώτες φθινοπωρινές μπόρες.

Ιστορικοί θερινοί της πόλης

Κινηματογράφοι που έκαναν προβολές σε ταράτσα, χειμερινοί που άνοιγαν τοίχους στο πλάι ή οροφές και γινόντουσαν θερινοί, που στις αυλές τους υπήρχαν ακατάπαυστες προβολές το καλοκαίρι.

Σύμφωνα με την “Εφημερίδα των Βαλκανίων” το 1919, λειτουργούσαν στην Θεσσαλονίκη, δύο θερινά cinema, ο ΕΔΙΣΣΩΝ, στην οδό Βασιλίσσης Όλγας 166 και το ΕΚΛΑΙΡ στην οδό Αγίου Δημητρίου 162, στα διαλείμματα σερβίρονταν γκαζόζα, σινάλκο και ούζο μεζέ. Με τον ερχομό των προσφύγων μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και τον Α’ Παγκόσμιο αλλά και την αύξηση του πληθυσμού της πόλης, ιδρύθηκαν στο κέντρο αρκετοί θερινοί κινηματογράφοι.

Πρώτης προβολής θερινά ήταν ο ΑΠΟΛΛΩΝ και το ΦΑΛΗΡΟΝ στην οδό Βασιλέως Γεωργίου, το ΖΑΠΕΙΟΝ στη λεωφόρο Στρατού, τα θερινά ΔΙΟΝΥΣΙΑ στην παραλία κοντά στην Αριστοτέλους, τα θερινά ΗΛΙΣΙΑ που ήταν και θέατρο, το ΡΙΟΝ και ΕΛΛΗΝΙΣ από την μία πλευρά και ο ΖΕΥΣ και ΖΕΦΥΡΟΣ από την άλλη.

Στις γειτονιές, στα άχτιστα οικόπεδα και στις ταράτσες των χειμερινών κινηματογράφων ΜΟΣΚΩΦ και ΚΥΒΕΛΙΑ λειτουργούσαν στις ταράτσες θερινά σινεμά, που αποτελούσαν το φθηνότερο μέσο ψυχαγωγίας του κοσμάκη. Το σινεμά ΜΟΣΚΩΦ βρισκόταν εκεί που είναι σήμερα τα παλιατζίδικα. Μόλις σουρούπωνε, ολόκληρες οικογένειες με τα μικρά, που δεν πλήρωναν εισιτήριο και τις θυγατέρες τους ξεκινούσαν για “τον σινεμά”.

Κοντά στον Βαρδάρη, υπήρχε το ΑΤΤΙΚΟΝ ήταν το τυπικό συνοικιακό σινεμά επί της Εγνατίας. Για να φθάσεις στην αίθουσα προβολής έπρεπε να περάσει από μια στοά, που στις δύο μεριές της είχε φωτογραφίες από τα έργα που έπαιζαν, «λίαν προσεχώς». Κάτι αντίστοιχο με τις σημερινές αφίσες έξω από τις αίθουσες για τις ταινίες που προβάλλονται ή επρόκειτο να προβληθούν. Τα έργα που παίζονται ήταν σε συνέχειες και το καλοκαίρι υπήρχαν προβολές στη ταράτσα. Το ΑΤΤΙΚΟΝ, δεν υπάρχει πια, αλλά η στοά του καλά κρατεί στον χρόνο. Το Πάνθεον επίσης λειτούργησε από το 1932 – 1996, ως χειμερινός αλλά και ως θερινός κινηματογράφος με προβολές στην ταράτσα. Το κτίριο του κατεδαφίστηκε. Στο κτίριο στεγαζόταν παλιά το λεγόμενο Γενί Χαμάμ. Το 1925 το χαμάμ σταμάτησε να λειτουργεί. Στη μεγάλη αίθουσα έστρωσαν ξύλινο πάτωμα, έστησαν καθίσματα, τοποθέτησαν την οθόνη και περίμεναν τον προσφυγόκοσμο να τιμήσει τον κινηματογράφο. Το καλοκαίρι στην αυλή λειτουργούσε ο θερινός κινηματογράφος.

Το ΠΑΛΑΣ, στην Λεωφόρο Νίκης, ένα πολύ μεγάλο παράπηγμα με καταπληκτική πρόσοψη. Η σάλα του ήταν μεγάλη και είχε μια σειρά θεωρεία ολόγυρα από τα καθίσματα της πλατείας. Ενώ στην ταράτσα του λειτουργούσε θερινός κινηματογράφος. Ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του΄20 και εξακολουθεί μέχρι σήμερα να υπάρχει σαν τίτλος αλλά με άλλη λειτουργία πια έχοντας αλλάξει μορφή τουλάχιστον τρεις φορές.

Ένα πρωτότυπο θερινό σινεμά ήταν το GERUSALEME. Ένα μεγάλο ιστιοφόρο που, χωρίς τα κατάρτια του, ήταν αραγμένο κοντά στο μουράγιο. Το μετέτρεψε σε θερινό κινηματογράφο ένας τετραπέρατος εβραίος επιχειρηματίας. Μία φαρδιά σανίδα με κάγκελα εκατέρωθεν, οδηγούσε από το μουράγιο στο κατάστρωμα, όπου είχαν τοποθετηθεί τα καθίσματα και η οθόνη, ένα μεγάλο λευκό καραβόπανο, που κυμάτιζε σαν σημαία στο βραδινό αεράκι, με αποτέλεσμα οι εικόνες να μην είναι τόσο καθαρές.

Κατά τη δεκαετία του 1930 η πόλη μας είχε πάνω από πενήντα θερινά σινεμά. Πολλά απ’ αυτά, για να προσελκύσουν πελατεία, καθιέρωσαν τα νούμερα. Πριν από την προβολή ή ανάμεσα στο τέλος της προτελευταίας και στην αρχή της τελευταίας προβολής, εμφανίζονταν στη σκηνή μικρά συγκροτήματα ηθοποιών, τραγουδιστών και χορευτών που παρουσίαζαν διασκεδαστικά σκετς. Αποτέλεσμα ήταν να τελειώνει η τελευταία προβολή πολύ μετά τα μεσάνυχτα. Γραφικοί τύποι ήταν οι ταξιθέτριες και οι ταξιθέτες, μ’ έναν φακό στο χέρι οδηγούσαν τους θεατές στις κενές θέσεις. Οι ίδιοι πουλούσαν και το πρόγραμμα, ένα μονόφυλλο ή δίφυλλο συνήθως χαρτί που περιείχε περιληπτικά την υπόθεση του έργου καθώς και τις ταινίες που θα παιζόταν προσεχώς στον κινηματογράφο τους.

Ένα ακόμη γνωστό θερινό σινεμά που δεν άντεξε πολύ στον χρόνο εκείνο στην παραλία της Αρετσούς, δίπλα από την θρυλική ντίσκο “Άναμπελ” στην Καλαμαριά, το ΑΚΤΑΙΟΝ.

Οι θερινοί κινηματογράφοι σήμερα στην Θεσσαλονίκη

Στο σήμερα στην Θεσσαλονίκη αυτή την στιγμή υπάρχουν 12 θερινά σινεμά. Το Σινέ Ναταλί, το Σινέ Ελληνίς, το Σινέ Απόλλων, το Σινέ Άλεξ, ο θερινός κινηματογράφος Τζένη Καρέζη, το Σινέ Αύρα, το Σινέ Πανόραμα και το Σινέ Πυλαία, το Σινέ Άλσος, το Σινέ Παράδεισος, ο Δημοτικός Κινηματογράφος Ευόσμου, το Village Summer και το One Cineplexx summer Cinema.

Ποια είναι όμως η διαδικασία της προετοιμασίας των θερινών σινεμά πριν ανοίξουν; 

Ο Γιάννης Ζαφειρίου ιδιοκτήτης του Σινέ Ελληνίς περιγράφει την διαδικασία προετοιμασίας των θερινών κινηματογράφων:

“H συντήρηση ενός θερινού κινηματογράφου είναι δύσκολη τον χειμώνα. Την χειμερινή περίοδο τα πράγματα των σινεμά είναι εκτεθειμένα, στον αέρα, τον ήλιο και την βροχή. Κάθε τέλος καλοκαιριού μαζεύουμε τα αντικείμενα των θερινών με σωστό τρόπο ώστε να έχουμε όσο το δυνατόν πιο συντηρημένα τα πράγματα μας. Οι χώροι μένουν εκτεθειμένοι και καταστρέφονται. Κάθε φορά η διαδικασία της προετοιμασίας χρειάζεται από έναν έως δύο μήνες. Είναι πολλής χρόνος. Όταν ανοίγουμε ο κόσμος βλέπει κάτι που του φαίνεται πολύ απλό αλλά αυτό το απλό έχει μέσα δουλειά, ενός με δύο μήνες τουλάχιστον, αν δεν συντηρήσεις τον χώρο όλη την διάρκεια του χειμώνα, μπορεί να ρίξεις την τετραπλάσια δουλειά. Αυτή την στιγμή καθαρίζουμε και ξαναφτιάχνουμε τα καθίσματα, κάθε χρόνο βάφουμε τον χώρο γιατί καταστρέφονται όλα, συντηρούμε τα ψυγεία στα κυλικεία, φροντίζουμε τα κηπουρικά, συντηρούμε το κτίριο, τις μονώσεις, είναι σαν να ξανανοίγεις τον χρόνο από την αρχή.”

Η κ. Ιωάννα Ράππου ιδιοκτήτρια του Σινέ Ναταλί και του Σινέ Απόλλων εξηγεί τι συμβαίνει στους 2 μήνες της προετοιμασίας:

“Τον χειμώνα κάνουμε κάποιες μικροδουλειές από μικροπροβλήματα που προκύπτουν λόγω των καιρικών συνθηκών. Οι δουλειές αρχίζουν από τον Μάρτιο περίπου. Αρχικά ξαναφτιάχνουμε το χαλίκι και ξεχορταριαζουμε, μετά “απλώνουμε” τις καρέκλες, τις βάφουμε και τις ξύνουμε, περνάμε τα πανιά τους και μετά ξεκινάμε το βάψιμο του χώρου και τις μικροανακαινίσεις. Το θερινό σινεμά για μένα είναι ζωή και έρωτας, η ζωή μου ξεκινάνε όταν ξεκινά η προετοιμασία για τα θερινά, είναι η αγαπημένη μου. Στην προετοιμασία είμαστε περίπου όλη μέρα στον χώρο γιατί τον αγαπάμε.”

Όπως λέει ο κ. Ζαφειρίου φαίνεται να είναι ένα καλό καλοκαίρι:

“Υπάρχουν αρκετές ταινίες οι οποίες πιστεύω πως θα φέρουν αρκετά εισιτήρια φέτος το καλοκαίρι. Το θερινό σινεμά, έχει ξεπεράσει την παλιά του φιλοσοφία που ζούσε μέσα από το γεγονός του ότι είναι ένας χώρος κλασικός που πρέπει να διατηρηθεί, είναι πλέον συνυφασμένος με καλοκαιρινή έξοδο, αυτό είναι το πιο σημαντικό. Το θερινό σινεμά πλέον αποτελεί εμπειρία, δεν είναι όπως παλιά που η λογική του ήταν ρομαντική. Επίσης για τους καπνιστές έχουν μία παραπάνω ελευθερία. Φέτος θα δούμε καλό ευρωπαϊκό κινηματογράφο και δυνατά μπλοκμπάστερς. Σχεδόν κάθε βδομάδα φέτος από τις εταιρίες διανομής, βγαίνουν 3 με 4 ταινίες, αυτό θα είναι ένα πρόβλημα, γιατί μία ταινία θα μπορεί να εμφανίζεται ή να εξαφανίζεται μέσα σε μία ή δύο εβδομάδες. Γενικά στην Ελλάδα κοβόντουσαν 10 με 15 εκατομμύρια εισιτήρια τον χρόνο, φέτος θα φτάσουμε κοντά στα 7 εκατομμύρια, είναι πολύ λίγα. Είμαστε από τις χώρες που δεν έχουμε τόσο καλή κουλτούρα στο σινεμά. Είναι αρκετά χαμηλά τα νούμερα στην Ελλάδα.”

Το καλοκαίρι για την κ. Ράππου φαίνεται να έχει αρκετό ενδιαφέρον: “Στο Σινέ Απόλλων ξεκινάμε με “τα Μπάσταρδα”, περιμένουμε μία καλή ταινία του West Anderson, στο Ναταλί θα παίξουμε το “Mission Impossible” που μάλλον θα είναι η ταινία του καλοκαιριού και κάποιες γαλλικές κομωδίες. Κάθε μέρα κόβουμε περίπου 200 εισιτήρια.”

Στα τόσα χρόνια ο κ. Ζαφειρίου έχει να θυμάται αρκετές συγκινητικές στιγμές: “Πολλές φορές βλέπεις ζευγάρια σε αισθηματικές ταινίες που ενώ ξεκινά να βρέχει εκείνοι ανοίγουν τις ομπρέλες και δεν φεύγουν από την προβολή, κατά την διάρκεια της βροχής μένουν αγκαλιασμένοι κάτω από το θερινό σινεμά, ωραία εικόνα. Το συγκινητικό των καιρών είναι πως οι θεατές μας είναι κατ’ εξοχήν νέοι. Αυτό έχει ενδιαφέρον. Παλιότερα είχαμε μεγάλο κόσμο. Το νέο κοινό αγκαλιάζει το θερινό σινεμά κι αυτό είναι πολύ ευχάριστο.”

Η κ. Ράππου από την πλευρά της εξιστορεί τις δικές της αναμνήσεις από τα θερινά: “Μία χρονιά προβάλαμε το “Σινεμά Παράδεισος” γεμίσαμε, είχαν καθίσει στα χαλίκια. Στα Φθηνά Τσιγάρα είχε έρθει ο κ. Χαραλαμπίδης και ενώ έβρεχε ο κόσμος έμεινε να δει την ταινία, όλες αυτές οι στιγμές είναι συγκινητικές. Έρχονται στα θερινά και είναι χαρούμενοι. Προτιμώ το θερινό σινεμά, ο κόσμος έχει άλλη διάθεση, είσαι έξω στην ύπαιθρο, οι μυρωδιές του καλοκαιριού, η παγωμένη μπύρα είναι εμπειρία.”