Στα μουσεία του σινεμά

Λέξεις: Λίνα Μυλωνάκη

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων, στάσεις σε τρία από τα πιο ενδιαφέροντα κινηματογραφικά μουσεία στην Ευρώπη.

Εθνικό Μουσείο Κινηματογράφου (Τορίνο, Ιταλία) Museo Nazionale del Cinema www.museocinema.it

Στεγασμένο σε ένα κτίριο σήμα-κατατεθέν για το Τορίνο, τον πενταόροφο πύργο Mole Antonelliana, που στο παρελθόν λειτουργούσε ως Συναγωγή, το Εθνικό Μουσείο Κινηματογράφου της Ιταλίας χρωστά την ύπαρξή του σε μια αφοσιωμένη συλλέκτρια και ιστορικό του ιταλικού σινεμά, την Maria Adriana Prolo. Η επονομαζόμενη «κυρία του ιταλικού σινεμά» αφιέρωσε τη ζωή της στο όραμα για τη δημιουργία ενός κινηματογραφικού μουσείου, το οποίο σήμερα διαχειρίζεται το ίδρυμα που φέρει το όνομά της. Όλα ξεκίνησαν το 1953, όταν η Prolo θεσμοθέτησε το Μουσείο Κινηματογράφου, με σκοπό τη «συλλογή, διατήρηση και έκθεση υλικού τεκμηρίωσης για την καλλιτεχνική, πολιτισμική, τεχνική και βιομηχανική αξία του κινηματογράφου και της φωτογραφίας».

Διάσημο διεθνώς για τις εκπαιδευτικές και επιστημονικές δράσεις του, το Εθνικό Μουσείο Κινηματογράφου στο Τορίνο θεωρείται μοναδικό και ως αρχιτεκτόνημα, που αξιοποιήθηκε ιδανικά για να στεγάσει τις συλλογές του. Ο πύργος Mole Antonelliana αναδεικνύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της πόλης του Τορίνο στην ιταλική κινηματογραφική βιομηχανία αλλά και διεθνώς, καθώς, μεταξύ άλλων, φιλοξενεί εργαστήρια του διάσημου Torino Film Lab και του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορίνο.

Με πανοραμική θέα στις Άλπεις και στην πόλη, ο πύργος Mole Antonelliana, ύψους 167 μέτρων – το πιο ψηλό κτίριο από τούβλα σε όλη την Ευρώπη στην εποχή του (χτίστηκε το 1863)- έχει σήμερα μετατραπεί σε έναν «ναό του σινεμά», που υψώνεται σε διαφορετικά επίπεδα, όπου εκτίθενται πρωτότυπες κινηματογραφικές συλλογές, δημιουργώντας ξεχωριστή δυναμική για τους επισκέπτες. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζουν παλιές κινηματογραφικές μηχανές, μια μοναδική συλλογή από κινηματογραφικές αφίσες, καθώς και διάφορα αντικείμενα (props) από διάσημες ταινίες, όπου ξεχωριστή θέση κατέχουν το πελώριο άγαλμα του θεού Μολώχ από το σκηνικό της ιταλικής βωβής ταινίας Cabiria (1914), το φέρετρο του Bella Lugosi στον κλασικό Δράκουλα (1931) και τα ρούχα του Peter O’Toole στο Λώρενς της Αραβίας. Το ανακαινισμένο lift προσφέρει πρόσβαση στην πανοραμική ταράτσα του πύργου, όμως υπάρχει και μια εναλλακτική ξενάγηση στο μουσείο με τα πόδια, που προσφέρει μια διαφορετική, χιτσκοκικής αισθητικής, οπτική στις αίθουσες και στα εκθέματα, μέσα από τους δαιδαλώδεις διαδρόμους και τις σκάλες του κτιρίου.

Γαλλική Ταινιοθήκη (Παρίσι, Γαλλία) Cinémathèque Française www.cinematheque.fr

Ένα από τα πιο μεγάλα και πιο διάσημα κινηματογραφικά αρχεία της Ευρώπης, με εξίσου καθοριστική διαδρομή για την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού και του παγκόσμιου σινεμά. Δημιούργημα τριών εξεχουσών φυσιογνωμιών του γαλλικού κινηματογράφου, του κινηματογραφιστή Georges Franju, του θεωρητικού κινηματογράφου, κριτικού και σκηνοθέτη Jean Mitry και του αρχειονόμου Henri Langlois, η Cinémathèque Française είναι συνώνυμη της κινηματογραφικής παράδοσης που γέννησε μεγάλα κινηματογραφικά ρεύματα. Με μια αξεπέραστη κληρονομιά από πρωτοποριακά αφιερώματα και προβολές σε σπουδαίους δημιουργούς, η Γαλλική Ταινιοθήκη δημιούργησε σχολές κινηματογραφιστών –ανάμεσά τους τους πρωτοποριακούς σκηνοθέτες της γαλλικής Nouvelle Vague, τα «παιδιά της Ταινιοθήκης», όπως χαρακτηριστικά αποκαλούνται.

Η Cinémathèque Française ανοίγει αύριο, 19 Μαΐου 2021, ξανά τις αίθουσές της και τα πολιτιστικά της προγράμματα, μετά από παρατεταμένο κλείσιμο εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, με μια σειρά από μεγάλα κινηματογραφικά αφιερώματα. Ξεχωρίζει το Μουσείο Μελιές, μια μεγάλη έκθεση που αφιερώνεται στη «Μαγεία του σινεμά» και τον Γάλλο πρωτοπόρο κινηματογραφιστή Georges Méliès, ο οποίος πρώτος οραματίστηκε, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, τη «δύναμη της εξαπάτησης», που προσφέρει η κινηματογραφική εικόνα.

Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (Λονδίνο, Μεγάλη Βρετανία) British Film Institute www.bfi.org.uk

Συνώνυμο της κινηματογραφικής εκπαίδευσης και της σινεφιλίας σε παγκόσμιο επίπεδο, το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (British Film Institute) είναι πολλά περισσότερα από ένας πολιτιστικός οργανισμός. Με συλλογές, προγράμματα και αφιερώματα που διαρκώς εμπλουτίζονται, με υποδειγματικά εγχειρίδια κινηματογραφικού γραμματισμού και δράσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης για τα οπτικοακουστικά σε Μεγάλη Βρετανία, το BFI, όπως είναι ευρύτερα γνωστό, είναι ένας από τους πιο επιδραστικούς θεσμούς στην ευρωπαϊκή κινηματογραφική βιομηχανία.

Εκτός από τις πολιτιστικές, εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές του δράσεις, το BFI φροντίζει μια από τις μεγαλύτερες διεθνώς και πιο σημαντικές συλλογές αρχειακού οπτικοακουστικού υλικού, τηλεοπτικού και κινηματογραφικού, το Εθνικό Κινηματογραφικό Αρχείο (BFI National Archive). Το αρχείο περιλαμβάνει περισσότερες από 12.000 ταινίες, που καλύπτουν την κινηματογραφική οπτικοακουστική κληρονομιά της Μ.Βρετανίας τα τελευταία 120 χρόνια.

Μετά από πολύμηνη απουσία λόγω πανδημίας, οι τέσσερις κινηματογραφικές οθόνες στη νότια όχθη του Τάμεση, στο BFI Southbank στο Λονδίνο, βρίσκονται και πάλι σε λειτουργία, προσφέροντας ένα πλούσιο πρόγραμμα με κλασικές και σύγχρονες ταινίες, νέες εκδόσεις, επανακυκλοφορίες και αφιερώματα σε κινήματα και δημιουργούς.

Τελευταίος σταθμός το «δικό μας» μουσείο του σινεμά

Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης www.cinemuseum.gr

To πρώτο –και μοναδικό- κρατικό Μουσείο Κινηματογράφου στην Ελλάδα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Διαθέτει μια από τις πιο ωραίες βιβλιοθήκες της πόλης, με ατμοσφαιρική θέα στο γοητευτικό σκηνικό του Λιμανιού, που αποτελείο σημείο αναφοράς για κάθε επισκέπτη. Το Μουσείο Κινηματογράφου, στην Αποθήκη Α΄στο Λιμάνι, στεγάζει επίσης την Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ενώ παράλληλα φιλοξενεί πολλές εκπαιδευτικές δράσεις για μικρούς και μεγάλους.

Το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι αφιερωμένο στην ιστορική διαδρομή του ελληνικού σινεμά, με αφετηρία τις πρώτες προσπάθειες εκκίνησης του μέσου, στις αρχές του 20ού αιώνα, μέχρι σήμερα. Ο μουσειολογικός σχεδιασμός προβλέπει το ξετύλιγμα της ιστορίας σε καρέ, που αποκαλύπτονται στις διαδοχικές αίθουσες του Μουσείου, με χαμηλωμένα φώτα, που προσομοιάζουν την εμπειρία της κινηματογραφικής θέασης. Εδώ και λίγα χρόνια, το Μουσείο Κινηματογράφου μοιράζεται και ψηφιακά τον κινηματογραφικό του πλούτο, προσφέροντας διαδικτυακή πρόσβαση σε επιλεγμένο υλικό από το αρχείο του (αφίσες, φωτογραφίες, έντυπα, περιοδικά, βιβλία, καταλόγους), μέσα από την ιστοσελίδα myfestival.gr

* Η Λίνα Μυλωνάκη είναι δημοσιογράφος, ιστορικός κινηματογράφου και Δρ. Κινηματογραφικών Σπουδών ΑΠΘ

Διαβάστε επίσης