Οι ταινίες που αγάπησα το 2016

του Ορέστη Ανδρεαδάκη

Το ετήσιο κινηματογραφικό TOP-10 είναι η αγαπημένη σπαζοκεφαλιά κάθε ερασιτέχνη ή επαγγελματία σινεφίλ που σέβεται τον εαυτό του. Πόσες ταινίες χωράνε σε αυτή την δεκάδα; Ποιες ταινίες που μας ενθουσίασαν όταν τις είδαμε πρώτη φορά εξαφανίζονται τώρα και πόσες αναδύονται ξαφνικά καθώς ο χρόνος τους δίνει τις πραγματικές τους διαστάσεις;

Ιδού λοιπόν η δική μου φετινή δεκάδα των ξένων ταινιών που βγήκαν στις ελληνικές αίθουσες τους τελευταίους δώδεκα μήνες.

1. Η καρδιά του σκύλου / Heart of a dog της Λόρι Άντερσον

Η ροκ αντι-σταρ και αβάν γκαρντ καλλιτέχνης Λόρι Άντερσον καταθέτει ένα αταξινόμητο multi media κομψοτέχνημα με θέμα το αγαπημένο της τεριέ που πέθανε. Το υπέροχο αυτό έργο- που είναι φτιαγμένο με home movies, κινούμενα σχέδια, φωτογραφίες, κείμενα, μουσικές και δικά της τραγούδια- καταργεί την παραδοσιακή αφήγηση και υπογραμμίζει την φιλοσοφία των συναισθημάτων, μιλώντας τρυφερά για  την θνητότητα, την απώλεια και την μνήμη. Κάπου στο τέλος, υπάρχει βέβαια και ο σύζυγος της Άντερσον Λου Ριντ.

2 Νοσταλγώντας το φως / Nostalgia de la Luz του Πατρίσιο Γκουσμάν

Ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ όλων των εποχών φέρει την υπογραφή του Χιλιανού μάστορα  Πατρίσιο Γκουσμάν. Στην έρημο Ατακάμα αστρονόμοι αναζητούν τις απαρχές του σύμπαντος στα άστρα, αρχαιολόγοι μελετούν αρχαίους πολιτισμούς στα ίχνη που έχουν αφήσει και ηλικιωμένες γυναίκες ψάχνουν τα οστά των συγγενών τους, θυμάτων της δικτατορίας του Πινοσέτ, στο άνυδρο χώμα. Πολιτική, ιστορία και φιλοσοφία με ανορθόδοξη πλοκή, ποιητική πνοή και συγκλονιστικό τρόπο. «Όσοι έχουν μνήμη μπορούν να ζήσουν στον εύθραυστο παρόντα χρόνο. Όσοι δεν έχουν μνήμη δεν ζουν πουθενά.»

3 Toni Erdman της Μάρεν Άντε

Η πιο εναλλακτική «οικογενειακή ταινία» της δεκαετίας, είναι ένας σπαρακτικός ύμνος κινηματογραφημένος με τρόπο σουρεαλιστικά ξεκαρδιστικό από την Γερμανίδα Μάρεν Άντε. Ένας πατέρας κάνει τα πάντα για να κερδίσει την εμπιστοσύνη της κόρης του, βουτά μόνος του σε ένα ωκεανό λεπτεπίλεπτης συγκίνησης και αλιεύει, για χάρη της, την χαμένη- και πάντα απρόσμενη – γενναιοδωρία της ζωής.

 

4 Άφεριμ του Ράντου Ζούντε

 

Στα χωριά της Μολδοβλαχίας του 1835 ένας αστυνομικός με τον γιο του αναζητούν έναν καταζητούμενο για κλοπή τσιγγάνο και ο Ρουμάνος Ράντου Ζούντε σκηνοθετεί την καταδίωξη σαν κλασικό γουέστερν με μοντέρνα τρέλα. Ήταν σίγουρα η έκπληξη της χρονιάς: μια ασπρόμαυρη εκπληκτική λαϊκή κωμωδία που συναντά την πολιτική σάτιρα και εξυψώνει το φολκλόρ σε εργαλείο ευφάνταστης κοινωνικής κριτικής. Τα Βαλκάνια της ταινίας είναι τα δικά μας Βαλκάνια.

5 La La Land του Ντεμιάν Σαζέλ

Εκεί που τα χολιγουντιανά κλισέ αυτοαναιρούνται και θριαμβεύουν ταυτόχρονα, ο Ντεμιάν Σαζέλ χρησιμοποιεί την τζαζ για ξαναζωντανέψει το μιούζικαλ σε ένα εκθαμβωτικό ύμνο για τον έρωτα. Ο Ράιαν Γκόσλινγκ και η Έμα Στόουν χορεύουν ή πετάνε;

6 Οι μισητοί οκτώ / Hateful Eight

Σε ένα από τα πιο δύσκολα στοιχήματα της καριέρας του, ο Κουέντιν Ταραντίνο πέτυχε κάτι εξαιρετικά δύσκολο: ένα τρίωρο πολιτικό γουέστερν, το οποίο μεταφέρει τη δράση από τους ανοιχτούς ορίζοντες στους τέσσερις τοίχους μιας καλύβας.

Οκτώ άνθρωποι μαζεύονται εκεί, φοβούνται ο ένας τον άλλο και μιλάνε σχεδόν φιλοσοφικά. Και μέσα σε αυτή τη συνεχή ομοβροντία φιλοσοφικών σκέψεων, οι οποίες κρύβονται κάτω από ξεκαρδιστικές συζητήσεις, αποκαλύπτονται οι έννοιες της δικαιοσύνης, της εκδίκησης και της τιμωρίας και, εν τέλει, οι δομές ολόκληρου του αμερικανικού πολιτικού συστήματος.

7 Η κόκκινη χελώνα / La tortue rouge του Μίκαελ Ντούντοκ ντε Βιτ

Ο Ολλανδός Μίκαελ Ντούντοκ ντε Βιτ έχει  σκηνοθετεί ένα από καλύτερα κινούμενα σχέδια της ιστορίας, αποδεικνύοντας ότι από το «ελάχιστο φτάνεις πιο σύντομα οπουδήποτε». Πρόκειται για ένα φιλοσοφικό παραμύθι χωρίς καθόλου διαλόγους- μόνο με ονειρικές εικόνες, μουσική και ποίηση. Και κυρίως με πολλά εξαίσια μυστικά τα οποία θα μας απασχολούν για πολύ καιρό.

 8 Βικτόρια του Σεμπάστιαν Σίπερ

Επί 138 λεπτά ο Γερμανός  Σεμπάστιαν Σίπερ ακολουθεί την ομότιτλη ηρωίδα του χωρίς κανένα cut. Μέσα σε αυτά τα λεπτά η Βικτόρια θα προλάβει να συναντήσει μια μικροσυμμορία, να μιλήσει για το παρελθόν της, να ονειρευτεί το μέλλον της, να ζήσει ένα φευγαλέο έρωτα και να συμμετάσχει σε μια απελπισμένη και απίστευτα βίαιη ληστεία η οποία θα καταλήξει ένα ακόμη πιο απελπισμένο και βίαιο φινάλε.

Θα μπορούσε να ήταν (και κατηγορήθηκε γι αυτό) μια απλή βιρτουοζιτέ, όμως το «Βικτόρια» είναι κάτι σημαντικότερο: τα «εν κινήσει» πορτραίτα μιας ολόκληρης, απελπισμένης και λούμπεν γενιάς.

 

9 Gimme Danger του Τζιμ Τζάρμους

Το μουσικό ντοκιμαντέρ για τους Stooges και τον Ίγκυ Ποπ: Ειλικρινές, εκκωφαντικό, σφιχτοδεμένο, μυώδες, διασκεδαστικό, ποπ, ρομαντικό, πολυδιάστατο, συγκινητικό, αισθησιακό, χαμογελαστό, θλιβερό, πλήρες, ώριμο, πολιτικό, κοινωνικό, πανέξυπνο. Φυσικά μόνο ο Τζιμ Τζάρμους θα μπορούσε να το είχε σκηνοθετήσει έτσι.

10 Άφιξη / Arrival του Ντενί Βιλνέβ

 

Δώδεκα εξωγήινα διαστημόπλοια φτάνουν ξαφνικά σε διάφορα σημεία της Γης και μια γλωσσολόγος καλείται να επικοινωνήσει με τους επιβάτες τους. Ο Καναδός Ντενί Βιλνέβ θραύει τους τύπους της επιστημονικής φαντασίας και σχεδιάζει μια ουμανιστική αλληγορία παίζοντας με την σχετικότητα της γλώσσας και την ανθρώπινη αλαζονεία. Ένα εντυπωσιακά ιδιοφυές και λεπτοδουλεμένο φιλμ που χλευάζει τις ευκολίες του θεάματος και μεταφέρει τον φόβο για τον άγνωστο που βρίσκεται «εκεί έξω» στον άγνωστο που είναι πάντα μέσα μας.