Έτσι οι νέοι ακούνε πάλι παραδοσιακή μουσική με νέο τρόπο

Για τους περισσότερους από εμάς, η παραδοσιακή μουσική ήταν πάντα συνδεδεμένη με κάποιους γάμους της ζωής μας και μερικά καλοκαιρινά, συνήθως, πανηγύρια.

Ειδικά σε παλιότερες εποχές, περάσαμε και περιόδους όπου η μουσικές της παράδοσης είχαν «αποκλειστεί» από τα ραδιόφωνα, τις τηλεοπτικές εκπομπές και ίσως, και από τις ζωές μας, που μέχρι και οι γάμοι είχαν αρχίσει να τις περιορίζουν ως κάτι παλιό.

Κύριοι «εκφραστές» του παραδοσιακού τραγουδιού είναι τα μεγάλα ονόματα –τοπικά συνήθως ή ανά την επικράτεια- των πανηγυριών που κοσμούν κάθε καλοκαίρι κολώνες της επαρχίας μέχρι και σήμερα, χαρίζοντας μία διαφορετική νότα στις περιοχές αλλά και στα ατέλειωτα καλοκαίρια μας.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που μάθαμε καλλιτέχνες έτσι, που ακούσαμε (και ξανακούσαμε) τραγούδια που μέχρι τότε δε γνωρίζαμε και ανατρέξαμε στις λαϊκές παραδόσεις για να ανακαλύψουμε μουσικές που για χρόνια αγνοούσαμε.

Με την είσοδο των social media και ειδικά του YouTube, η δυνατότητα νέων ανθρώπων – είτε μεμονωμένα, είτε μέσα από τις μπάντες τους – να διαδώσουν τη μουσική τους και την αγάπη τους για την παράδοση, έγινε πιο εύκολο για όλους. Πλέον, δεν ήταν απαραίτητο να πας σε ένα πανηγύρι για να ακούσεις παραδοσιακή μουσική, αφού με το πάτημα ενός κουμπιού, την είχες στο σπίτι σου, στο αμάξι και στα ακουστικά σου, στην ένταση και τη συχνότητα που εσύ θέλεις.

Δύο από τις πιο χαρακτηριστικές μπάντες που κατάφεραν να γνωρίσουν την παραδοσιακή μουσική σε ένα ευρύτερο χώρο και μάλιστα, να προσελκύσουν και ένα μεγάλο, νεανικό κοινό σε κάθε εμφάνιση τους, είτε στους δρόμους, είτε σε κάποιον κλειστό ή ανοιχτό χώρο ενός φεστιβάλ, είτε σε κάποιο πανηγύρι, είναι οι Γκιντίκι και οι Banda Entopica από την Θεσσαλονίκη που μιλάνε στην Parallaxi για αυτή την αγάπη του κόσμου στην παραδοσιακή μουσική και τη δική τους απόφαση να παίξουν και να συστήσουν τις μουσικές, με τρόπους που, ίσως, δεν είχαμε ακούσει ποτέ ξανά.

Η Banda Entopica δημιουργήθηκε το 2018, «Η ιστορία και η σχέση του καθενός από μας με την παραδοσιακή μουσική είναι διαφορετική αλλά το πρωτεύον είναι οτι γνωριστήκαμε και ταιριάξαμε σαν χαρακτήρες. Έπειτα από εκεί, όλοι βάζουμε το μουσικό λιθαράκι μας. Είδαμε σε αυτήν την μουσική έναν ανεξάντλητο πλούτο που ταυτόχρονα αποτελεί ένα πεδίο έκφρασης και πειραματισμού», αναφέρουν στη συζήτηση μας, ενώ αναφέρουν και την περίοδο που ξεκίνησαν και έπαιζαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, καθώς και αργότερα…: “Μας βοήθησε πολύ εκείνη η περίοδος, αλλά όχι μόνο αυτό, γιατί αλλιώς παίζεις στο δρόμο, αλλιώς σε ένα φεστιβάλ, αλλιώς σε έναν γάμο. Όλη αυτή η τριβή σε όλες αυτές τις διαφορετικές καταστάσεις είναι αυτή που σε κάνει να τον “βρεις” τον άλλον, να πιάσεις τον παλμό. Εμείς κινούμαστε πρώτα με γνώμονα τι μας αρέσει εμάς να παίζουμε και μετά τι θέλει να ακούει ο κόσμος και αυτό πιστεύουμε οτι εκτιμάται, γιατί ασχολούμαστε και με κομμάτια που δεν είναι “πρώτης γραμμής”. Αν σου δίνει κάτι ο δρόμος είναι να δοκιμαστείς ακριβώς σε αυτό καθώς δεν υπάρχει καμια πραγματική απαίτηση και κανένας πάνω από το κεφάλι σου.»

Την ίδια άποψη όμως, έχει και ο Κωνσταντής Παπακωνσταντίνου, μέλος των Γκιντίκι που μετράνε ήδη δέκα χρόνια ζωής ως μπάντα «Αρχικά το Γκιντίκι ξεκίνησε το 2012 σαν σχήμα που έπαιζε κατά βάση ρεμπέτικα. Είχε διαφορετική σύνθεση τότε. Σιγά σιγά άρχισαν να μπαίνουν στο πρόγραμμα κάποια παραδοσιακά τραγούδια και αρχίσαμε να αποκτούμε επαφή με την δημοτική μουσική που πολύ γρήγορα μας κατέκτησε. Σε ένα χρόνο περίπου χωρίς να το καταλάβουμε το σχήμα είχε γίνει αμιγώς παραδοσιακό. Για εμάς ήταν σαν να ανακαλύψαμε έναν νέο κόσμο που μας συνεπήρε. Τα μαγαζιά, τα φεστιβάλ και τα πανηγύρια μας προσφέρουν μια εντελώς διαφορετική εμπειρία. Στα μαγαζιά βλέπεις τον κόσμο στα μάτια, βλέπεις όλη την διαδικασία που ακολουθείται, από την αρχή του live, που όλοι είναι κάπως χαλαροί και βγήκαν να περάσουν μια ωραία βραδιά (χωρίς απαραίτητα να έχουν κάποιες προσδοκίες για αυτή), μέχρι το τέλος της βραδιάς που συνήθως είμαστε όλοι ένα, γεμάτοι χαμόγελα λες και γνωριζόμαστε καιρό. Στα φεστιβάλ ο κόσμος έρχεται με διάθεση να τα δώσει όλα. Δεν έχεις τόσο την αίσθηση της μονάδας στο κοινό, γιατί δεν έχεις άμεση επαφή με τον καθένα αλλά αντιλαμβάνεσαι ένα vibe πολύ πιο μαζικό και ενωμένο. Και ο κόσμος εκεί δεν αισθάνεται το ίδιο εκτεθειμένος όποτε νομίζω εκφράζεται πιο ελεύθερα.»

Η ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΙΣ ΡΙΖΕΣ

Τι έγινε και επιστρέφει το κοινό στην παραδοσιακή μουσική; Οι Banda Entopica δίνουν τη δική τους εξήγηση, λέγοντας πως «Η αλήθεια είναι οτι υπάρχει πολύς κόσμος στην επαρχία που δεν την άφησε ποτέ αυτή τη μουσική, τα πανηγύρια κτλ. Παρατηρείται όμως όντως μια τεράστια στροφή κυρίως σε πιο νέες γενιές, κυρίως στα αστικά κέντρα και εκεί βρισκόμαστε και εμείς. 

Πρόκειται για μια μουσική την οποία βιάστηκε κάποιος κόσμος να την απορρίψει για πολλούς και διάφορους λόγους. Η μουσική αυτή κρύβει τεράστιο πλούτο και το πιο βασικό: βάζει το συλλογικό πάνω από το “εγώ”, τόσο στο παικτικό όσο και στη διασκέδαση. Είναι μια μουσική από όλους για όλους και είναι φορέας ιδεών και πολιτισμού που χάθηκαν και παλεύουν να επανακαλυφθούν. Όσον αφορά τώρα τους φυσικούς ήχους, είναι λογικό να αρχίζουν να βγαίνουν από την αφάνεια όργανα όπως γκάιντες, λαούτα, καβάλια κτλ πάνω στην ίδια αυτή την αναζήτηση και την επαναπροσέγγιση του ζητήματος. Χωρίς αυτό να σημαίνει οτι πρέπει να είμαστε φοβικοί απέναντι στα νέα όργανα και τις καινοτομίες που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια. 

Το όλο ζήτημα είναι αισθητικό και έχει αποδειχθεί ότι είτε με πλήκτρα, είτε με ακορντεόν μπορεί κανείς να παράξει σπουδαία μουσική», ενώ για το ίδιο θέμα, το Γκιντίκι, αναφέρει: «Νομίζω ότι απλά ο κόσμος διεκδίκησε αυτό που δεν θα έπρεπε ποτέ να έχει χάσει. Την επαφή με τις ρίζες του. Υπάρχουν διάφοροι κοινωνικοπολιτικοί λόγοι που απομακρυνθήκαμε από αυτές αλλά ήρθαν δυναμικά να δώσουν το παρόν χωρίς να αποτελούν ταμπού πλέον. Βλέπουμε σε πολλές χώρες τον Βαλκανίων ότι δεν υπήρξε ποτέ αυτή η αποχή από την παραδοσιακή τους μουσική, απλά αυτή εξελίχθηκε φυσικά και συνυπάρχει με την σύγχρονη δημιουργία. Πιστεύω ότι και εμείς είμαστε σε αυτή την στιγμή.»

Με την προοπτική των μεγάλων πανηγυριών, που μετά από δύο δύσκολα χρόνια πανδημίας, φαίνεται να επιστρέφουν σε όλη την Ελλάδα, «Μόνο χαρούμενοι» μπορούν να δηλώνουν και στις δύο μπάντες, «Μας είχε λείψει πολύ η αλληλεπίδραση με τον κόσμο, τα ταξίδια και τα γλέντια. Ζούμε για αυτές τις εμπειρίες. Ελπίζουμε να πάν όλα καλά και να μην βιώσουμε πάλι τα ίδια τον χειμώνα» συμπληρώνουν.

Μιλώντας με τον Κωνσταντή Παπακωνσταντίνου, εντοπίζουμε τις διαφορές και τα κοινά που ανακαλύπτει στις παραδόσεις διαφορετικών περιοχών της Ελλάδας, λέγοντας μας πως «Η βασική ομοιότητα είναι η θεματολογία των τραγουδιών. Λίγο πολύ σε όλες τις περιοχές μιλάνε για τον θάνατο, την ξενιτιά, τον έρωτα. Διαφορές υπάρχουν πολλές. Στη γλώσσα, στους ρυθμούς, στα όργανα, στους χορούς και αυτό είναι πολύ όμορφο. Να βλέπεις πως η ιστορία και το φυσικό τοπίο έχει επηρεάσει τόσο πολύ και διαφορετικά περιοχές που βρίσκονται αρκετά κοντά η μια στην άλλη.»

Στα σχέδια τους, και οι δύο μπάντες μας αποκαλύπτουν πως ετοιμάζουν καινούριο δίσκο, δεύτερο για τους Banda Entopica και πρώτο για το Γκιντίκι, ενώ δηλώνουν έτοιμοι για πολλούς χορούς και εμφανίσεις αυτό το καλοκαίρι.

Όπου τους πετύχετε, τραγουδήστε και χορέψτε μαζί τους. Κι έναν χορό και για εμάς…