Γιατί το να ακούς Παντελίδη σε AI είναι πιο επικίνδυνο απ’ όσο φαίνεται

To 1996 έφυγε από τη ζωή ο Kwang-Seok, ένας πολύ δημοφιλής τραγουδιστής στη χώρα του, την Κορέα. Το 2002 ο Kim Bum-soo ερμήνευσε το τραγούδι “I miss you”. Σχεδόν 20 χρόνια μετά, χρησιμοποιώντας Τεχνητή Νοημοσύνη, οι άνθρωποι της Supertone “ηχογράφησαν” το “I miss you” με τη φωνή του εκλιπόντος Kwang-Seok. Ήταν η πρώτη φορά που ακούσαμε για Τεχνητή Νοημοσύνη στην μουσική. Μάλιστα το τραγούδι παρουσιάστηκε σε τηλεοπτικό πρόγραμμα και ο CEO της Supertone, είχε δηλώσει τότε ότι “όταν είδαμε τις αντιδράσεις των ανθρώπων, βεβαιωθήκαμε ότι αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε κι ότι αυτό είναι το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης”.

Μόλις χθες, «βολτάροντας» στο TikTok, έπεσα πάνω σε «ηχογράφηση» του Παντελή Παντελίδη στο τραγούδι «Νοικιάστηκε» που έκανε επιτυχία η Κατερίνα Λιόλιου πριν λίγους μήνες. Ο τραγουδιστής που πέθανε στις 18 Φεβρουαρίου του 2016 μπορεί να άφησε, σύμφωνα με το οικογενειακό και φιλικό του περιβάλλον, πολλά αδημοσίευτα τραγούδια και, ενδεχομένως, και ηχογραφήσεις, ωστόσο το «Νοικιάστηκε» είναι ένα τραγούδι που έγραψε ο Δήμος Αναστασιάδης και η Ελένη Γιαννατσούλια (δηλαδή όχι ο Παντελίδης που κυρίως τραγουδούσε δικά του κομμάτια) και γράφτηκε πολύ μετά από τον θάνατο του.

Οπότε, εδώ έχουμε ακόμα ένα αποτέλεσμα της Τεχνητής Νοημοσύνης, που έκανε έναν τραγουδιστή – ιδιαίτερα δημοφιλή ακόμα και οκτώ χρόνια μετά τον θάνατο του – να «τραγουδήσει» ένα σουξέ της εποχής, με απόλυτη μάλιστα επιτυχία στο αποτέλεσμα, κάνοντας μάλιστα πολλούς χρήστες της πλατφόρμας να αναρωτιούνται αν είναι παλιά ηχογράφηση που τώρα δημοσιοποιήθηκε. Άλλοι βέβαια, που εντόπισαν πως πρόκειται για αποτέλεσμα AI, γράφουν πόσο πολύ του πάει το τραγούδι και πόσο πιο ωραίο θα ήταν αν το είχε τραγουδήσει ο Παντελίδης.

Το θέμα είναι βέβαια, πως… μόλις το τραγούδησε, έστω και με τρόπο που δεν έχει να κάνει με μία πραγματική ερμηνεία ή με συγκατάθεση (ή μη) του καλλιτέχνη να βάλουν στα «χείλη» του ένα τραγούδι, αλλά με το πόσο επικίνδυνη γίνεται πλέον η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης, όχι ιδιαίτερα τη στιγμή που παρουσιάζει ένα τέτοιο αποτέλεσμα, όσο για το μακρινό μέλλον και την πραγματική ιστορία της μουσικής σε μελλοντικές γενιές.

Κι αυτό, όπως φαίνεται, είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την ιστορία των καλλιτεχνών και των τραγουδιών. Σκεφτείτε μετά από 100 χρόνια, πόσα από αυτά τα «φτιαχτά» τραγούδια θα έχουν  μείνει και θα έχουν αποδοθεί – λόγω άγνοιας ασφαλώς – σε καλλιτέχνες που δεν τα είπαν ποτέ. Αυτό βέβαια, δεν είναι πρόβλημα μόνο για τη μουσική, αλλά και για άλλες τέχνες που μετά από χρόνια θα είναι εξαιρετικά δύσκολη η έρευνα για την πραγματικότητα και τον μύθο της τεχνητής νοημοσύνης.

Στο TikTok πάντως, δεν είναι η περίπτωση «Νοικιάστηκε» το μοναδικό ελληνικό «πείραγμα» αφού αναζητώντας παρόμοια αποτελέσματα, πέσαμε πάνω στην Έφη Θώδη που… «ερμηνεύει» το «Europapa», την φετινή ολλανδική συμμετοχή στην Eurovision αλλά και to «Smells Like Teen Spirit» των Nirvana, αλλά και την Lana Del Rey να τραγουδάει το «Να την χαίρεσαι» της Δέσποινας Βανδή και τον Weeknd στο «Φιλί φιλί με λυτρώνεις»!. Κι όσο αν κάποια από αυτά είναι καθαρά για ψυχαγωγικούς και troll λόγους (για την πλάκα βρε αδερφέ), περιπτώσεις όπως του Παντελίδη είναι πολύ πιο σοβαρές, τόσο γιατί πρόκειται για περίπτωση που σε αρκετά χρόνια από τώρα, θα μπορούσε να προκαλέσει σύγχυση, όσο και επειδή δεν υπάρχει κάποιου είδους συγκατάθεση για κάτι τέτοιο.

Το 2023, στο Νο1 στο chart των ψηφιακών πωλήσεων βρέθηκαν οι Beatles, 50 χρόνια μετά τη διάλυσή τους. Αυτό, έγινε πρώτη είδηση σε όλα τα μουσικά μέσα παγκοσμίως. Το κομμάτι που βρέθηκε στην κορυφή του Digital Song Sales chart ήταν αποτέλεσμα Τεχνητής Νοημοσύνης και εδώ που τα λέμε, δεν πρόσθεσε τίποτα ουσιαστικό στην μουσική κληρονομιά του θρυλικού συγκροτήματος, παρά μόνο έδωσε μία ικανοποίηση στους θαυμαστές τους που ήθελαν να ακούσουν κάτι «καινούριο» από εκείνους. Ακόμα κι αν αυτό, στην πραγματικότητα δεν είναι μία δική τους ηχογράφηση αλλά μία AI κατασκευή.

Σκεφτείτε λοιπόν φωτογραφίες, μουσικές, βιβλία, άρθρα, ποιήματα που θα αντέξουν στον χρόνο, πόση θα είναι η πρόσθετη έρευνα που θα χρειάζεται για να ανακαλύψει ο αποδέκτης την πραγματικότητα τους. Κι αν αυτό σήμερα μοιάζει απολαυστικό ή και ικανοποιεί σε κάποιες περιπτώσεις και μία αθώα, ίσως, περιέργεια κάποιων που θέλουν να δουν και να ακούσουν τα πράγματα με άλλον τρόπο από αυτόν που γνωρίζουν, ο κίνδυνος που εγκυμονεί είναι τεράστιος.

Σύμφωνα με έρευνα της GEMA (γερμανική εταιρεία διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων), το 71% των συνολικά 15.000 ερωτηθέντων δημιουργών μουσικής, ανησυχεί για πιθανές οικονομικές απώλειες πολλών δισεκατομμυρίων από την τεχνητή νοημοσύνη μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.

Στη Γαλλία η Warner Music πειραματίζεται με τη φωνή της Εντίθ Πιάφ. Παράλληλα, στο γερμανικό Πανεπιστήμιο Βίρτσμπουργκ, μια ερευνητική ομάδα αναπτύσσει νέες μεθόδους μουσικής ανάλυσης με τη βοήθεια εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Πρόσφατα η πανεπιστημιακή ερευνητική ομάδα διασφάλισε χρηματοδότηση αρκετών εκατομμυρίων από τα γερμανικά δημόσια ταμεία.

Η μουσική έχει περάσει ήδη σε άλλο στάδιο και όπως όλα δείχνουν, όσο κι αν δεν ανησυχούν όπως λένε οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές, η εισβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης στη μουσική – όπως και σε άλλους τομείς – οδηγεί τα πράγματα σε μία άλλη εποχή που αν κάνει καλό ή κακό θα φανεί μετά από πολλά χρόνια. Όσο και αν πιστεύω εγώ πως περιπτώσεις «παραποίησης» τραγουδιών και φωνών μόνο κακό μπορεί να κάνει στο μέλλον.