Η Eurovision έξω από τα συνηθισμένα: Γλώσσες και διάλεκτοι που δεν ακούς συχνά σε τραγούδια
Πόσες γλώσσες χωράνε σε 3 λεπτά ενός ευρωπαϊκού διαγωνισμού ;
Η Eurovision, πέρα από ένα μουσικό πάρτι είναι και ένας διαγωνισμός που υποδέχεται διαφορετικές χώρες μαζί με τις δικές τους ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά.
Από την πρώτη χρονιά που διεξήχθη , δεν υπήρχε περιορισμός στις γλώσσες που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν στα τραγούδια τους οι χώρες. Αυτό το 1966 έγινε επίσημος κανονισμός και δεν υπήρχε εναλλακτική, κάθε χώρα θα ερμηνεύει τραγούδια στη δική της γλώσσα ή σε επίσημες διαλέκτους της, εάν υπάρχουν.
Αυτό τελειώνει το 1973 και η ελευθερία επιλογής γλώσσας ξαναδίνεται στους συμμετέχοντες.
Οι κανονισμοί άλλαξαν άλλη μια φορά το 1978 και για τα επόμενα 20 χρόνια, με τις μουσικές συμμετοχές να γίνονται δεκτές αυστηρά με τραγούδια στην επίσημη γλώσσα του κράτους τους. Ενώ από αρχές του 2000 κάτι τέτοιο δεν ισχύει και μπορεί να συμμετάσχει ο καθένας με όποια γλώσσα θέλει ή και έχει φτιάξει…
Η σημερινή λίστα, όπως φαίνεται θα αναφέρεται σε χώρες που είχαν συμμετάσχει στη Εurovision με κάποια γλώσσα ή κάποια διάλεκτο πιο ιδιαίτερη.
Ξεκινάμε με το Βέλγιο το 2003, και τις Urban Trad, οι οποίες τόλμησαν και ερμήνευσαν το τραγούδι «Sanomi», ένα τραγούδι εξολοκλήρου φτιαχτό σε μια επινοημένη γλώσσα που μάλιστα ενθουσίασε το κοινό και κατέκτησε την δεύτερη θέση εκείνη την χρονιά. Οι στίχοι μπορεί να μην είχαν νόημα, αλλά είχε συναισθηματική πειθώ και οι θεατές το αποθέωσαν.
Μεταφερόμαστε στο πιο κοντινό 2019 και τους Keiino και το Νορβηγική συμμετοχή με το «Spirit in the night». Μπορεί το συγκεκριμένο συγκρότημα να τραγουδάει στα αγγλικά, αλλά ένα μέρος του τραγουδιού και συγκεκριμένα το ρεφρέν περιέχει ήχους της διαλέκτου Davvisámegiella που αποτελεί γλώσσα της Σάμι και έχει περίπου 15.000 – 25.000 ενεργούς ομιλητές σε τμήματα της Σουηδίας, της Νορβηγίας και της Φινλανδίας.
Το ρεφρέν μοιάζει περισσότερο με λαρυγγικούς ήχους, παρά με λέξεις κάποιας γλώσσας, ωστόσο η συμμετοχή έστησε το όλο σκηνικό και την εμφάνισή τους με επιρροές από φυλές της Σκανδιναβικής χερσονήσου κάτι που έδωσε μια παραπάνω ώθηση στο τραγούδι με τους eurofans να το στέλνουν στην 6η θέση.
Περνάμε στην Ουκρανία και την Jamala η οποία το 2016, με ένα τραγούδι φόρο τιμής στην απέλαση των Τατάρων της Κριμαίας το 1940, από τον Στάλιν. Η ερμηνεύτρια είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με το τραγούδι μιας και το έγραψε με ερεθίσματα και ιστορίες προσφυγιάς από την ίδια της την προγιαγιά η οποία έχασε ένα παιδί λόγω των διωγμών και είδε την οικογένειά της να διαλύεται και να φεύγει προς διαφορετικά μέρη για να σωθεί.
Το τραγούδι είναι γραμμένο στα Ουκρανικά, αλλά το ρεφρέν είναι στην Ταταρική γλώσσα και μάλιστα είναι λέξεις από ένα παλιό ταταρικό τραγούδι που της έλεγε η προγιαγιά της όταν ήταν μικρή. Από ότι φαίνεται κέρδισε τις καρδιές της eurovision το 2016 και κατάφερε το τραγούδι αυτό που μοιάζει πολύ με μοιρολόι να της δώσει την νίκη και να στείλει την επόμενη χρονιά την διοργάνωση στο Κίεβο.
Το 2017, η Ρουμανία ήρθε στον διαγωνισμό με μια συμμετοχή που προκάλεσε έκπληξη στους θεατές ή καλύτερα στα αυτιά των θεατών.
Η ρουμανική συμμετοχή ήταν μια μίξη ποπ, παραδοσιακών και ροκ στοιχείων με την ιδιαιτερότητα να βρίσκεται στο ρεφρέν του τραγουδιού που αναπάντεχα ακούμε Yodel ήχους. Το Yodel, ήταν ένας φωνητικό κυρίως τρόπος επικοινωνίας των αλπικών λαών, αλλά και γενικότερα ορεινών περιοχών.
Αυτοί οι ήχοι- καλέσματα συχνά αναμειγνύονται με συλλαβές χωρίς νόημα απαραίτητα, αλλά βοηθούσαν στην επικοινωνία και θεωρείται ένα μικρότερο είδος διαλέκτου. Δεν είναι πολλοί οι άνθρωποι στον κόσμο που μπορούν να χρησιμοποιούν το yodel…βέβαια αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση της Ρουμανίας όπως είδαμε. Αν και αρκετά μακριά από την κουλτούρα των Άλπεων η συμμετοχή αυτή ήταν πρωτότυπη και χαρακτηριστική.
Το 2011, ακούστηκε στη σκηνή του διαγωνισμού μια διάλεκτος που δεν περίμενε ποτέ κανείς να ακουστεί σε έναν ευρωπαικό διαγωνισμό τραγουδιού. Ο λόγος για την συμμετοχή της Νορβηγίας εκείνη τη χρονιά και το τραγούδι «haba haba» της Stella Mwangi.
Το συγκεκριμένο τραγούδι είχε ρεφρέν στα σουαχίλι…η εκπρόσωπος είχε ελευθερία να εντάξει μια τέτοια ιδιαίτερη διάλεκτο στο τραγούδι και να τιμήσει την καταγωγή της από Κένυα και να χαρίσει μια ιδιαίτερη ερμηνεία, μιας και δεν ακούμε συχνά αφρικανικές διαλέκτους στον διαγωνισμό.
Για το τέλος κρατήσαμε μια συμμετοχή πιο συγκινητική. Το 2017, ο Joci Papai με το «Origo» έρχεται να δώσει μια πιο μελαγχολική χροιά στον διαγωνισμό και να δώσει στην Ουγγαρία τελικά την 8η θέση, μια από τις καλύτερες που έχει φέρει συνολικά η χώρα στον διαγωνισμό.
Ο Ούγγρος τραγουδιστής με ρίζες ρομά, ερμήνευσε μια μπαλάντα με ραπ στοιχεία το ρεφρέν της οποίας ήταν στη ρομά διάλεκτο και έμοιαζε με προσευχή. Την όλη παρουσία συμπλήρωνε η παραδοσιακή φορεσιά του Joci, αλλά και της επίσης ρομά χορεύτριας. Δεν είναι πολλές οι φορές που στον διαγωνισμό ακούγονται τέτοιες μειονοτικές γλώσσες.
Σε έναν διαγωνισμό όπου όλα μοιάζουν να χωρούν, η γλώσσα παραμένει η πιο προσωπική πράξη έκφρασης των καλλιτεχνών. Κάθε σπάνια λέξη, κάθε άγνωστη διάλεκτος, φέρνει μαζί της μια ιστορία. Και η Eurovision – όταν της το επιτρέπουν ξέρει να τις αφουγκράζεται.
