Η μάσκα της μεταμόρφωσης: Tiger Lillies

Ομολογώ πως είμαι ακροατής για ελάχιστο χρονικό διάστημα της μουσικής του συγκροτήματος. Επομένως, μου ήταν κάπως δύσκολο να κατανοήσω τον τρόπο που γίνεται η σύνδεση της ανάγκης που χρήζει η Θεσσαλονίκη για μεταμόρφωση με αυτό που θα βλέπαμε εκείνο το βράδυ επι σκηνής.

Έτος Κάφκα φέτος και κεντρικό άξονα των Δημητρίων αποτελεί η συμβολική «μεταμόρφωση», μόνο που στην προκειμένη περίπτωση λειτουργεί με αντίστροφο τρόπο. Οι Tiger Lillies είναι ένα συγκρότημα που, μέσα από το θεατρικό τους στυλ και την ιδιαίτερη αισθητική τους, καταφέρνουν να εξερευνούν σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης και κοινωνίας. Η μουσική τους συχνά παραπέμπει σε σκοτεινό καμπαρέ, ενώ τα θέματα που θίγουν περιλαμβάνουν το περιθώριο, τον πόνο και την παρακμή, με έντονα στοιχεία σάτιρας και γκροτέσκου.

Όπως ο Κάφκα στην «Μεταμόρφωση» χρησιμοποίησε την κατσαρίδα ως σύμβολο αποξένωσης, περιθωριοποίησης, οι Tiger Lillies μέσω της δικής τους αισθητικής απογυμνώνουν τη σύγχρονη κοινωνία από τις «μάσκες» της ευπρέπειας, αποκαλύπτοντας σκοτεινές αλήθειες για τον ανθρώπινο ψυχισμό και την κοινωνική πραγματικότητα.

Η Θεσσαλονίκη με την σειρά της χρήζει της δικής της καφκικής μεταμόρφωσης, η οποία δεν μπορεί να προέλθει μόνο από εξωτερικούς παράγοντες, αλλά πρωτίστως από τους ίδιους τους ανθρώπους που την κατοικούν. Η ευθύνη του να είσαι κάτοικος μιας πόλης, φαντάζομαι πως, συνεπάγεται την ενεργή συμμετοχή και φροντίδα για το κοινό καλό, με την επίγνωση ότι μόνο τότε μπορείς να την αποκαλείς «πόλη μου» με πλήρη συνείδηση της σημασίας της αντωνυμίας “μου”.

Όπως η μουσική των Tiger Lillies μπορεί να σοκάρει και να αφυπνίσει, έτσι και η πόλη πρέπει να αποδεχθεί τις αδυναμίες της, όχι προτού εξελιχθεί, μα για να εξελιχθεί. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση.

Μερικές φορές, η αποδοχή της ασχήμιας και των προβλημάτων που μας περιβάλλουν μπορεί να είναι τόσο δυσβάσταχτα, που αναρωτιόμαστε αν είναι προτιμότερο να ζούμε με μια ατελείωτη πίκρα ή να επιλέξουμε ένα πικρό τέλος. Στην περίπτωση των Tiger Lillies, η μάσκα λειτουργεί ως ένα σύμβολο αυτού του διλήμματος. Κρύβει και ταυτόχρονα αποκαλύπτει. Με την εκκεντρική τους εμφάνιση και το σκοτεινό στυλ, το συγκρότημα παρουσιάζει αλήθειες που θα ήταν αφόρητες να εκφραστούν γυμνές. Η μάσκα τους επιτρέπει να πουν ό,τι δεν θα τολμούσε κανείς χωρίς αυτήν, καθιστώντας την ένα μέσο που διαμεσολαβεί μεταξύ της πικρής πραγματικότητας και της ανάγκης μας να την αντιμετωπίσουμε.

Η μεταμόρφωση της πόλης, όπως και η προσωπική, δεν έρχεται μέσα από την απλή αποδοχή της πίκρας, αλλά μέσα από τη συνειδητή προσπάθεια να αλλάξουν όσα άθλια την καταδυναστεύουν. Η μάσκα μπορεί να διευκολύνει την αποκάλυψη αυτών των αληθειών, αλλά η ουσιαστική αλλαγή προϋποθέτει δράση και συνειδητή επιλογή – είτε να επιλέξουμε την ατελείωτη πίκρα είτε να δεχτούμε το πικρό τέλος που θα οδηγήσει όμως σε μια νέα αρχή.

Ο στίχος από το “Crack of Doom” που λέει:

“And so your  future’s looking bright

And you’ve reached the giddy heights

Don’t worry it will soon end

It is all shallow and pretend”

Αποκρυσταλλώνει με έντονη ειρωνεία την ψευδαίσθηση της επιτυχίας και της ευημερίας. Οι Tiger Lillies κάνουν μια κυνική υπενθύμιση ότι η αίσθηση ασφάλειας και προόδου είναι επιφανειακή και πρόσκαιρη.

Είναι λες και αναφέρεται σε μια αναπόφευκτη κατάρρευση.

Ο επαναλαμβανόμενος στίχος “The crack of doom is coming soon“ λειτουργεί ως μια υπενθύμιση της επερχόμενης κρίσης, μια διάρρηξη της ψεύτικης αίσθησης σταθερότητας. Στην περίπτωση της πόλης, αυτή η κρίση έρχεται όταν η κοινωνία αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει τα βαθύτερα προβλήματα που την ταλανίζουν, μένοντας κολλημένη σε “ψεύτικες” ή απλά ρυχές λύσεις.

Αργά το απόγευμα του Σαββάτου έφτασα στο Ολύμπιον, η ατμόσφαιρα έμοιαζε να επιβεβαιώνει ότι ο νέος, ανακαινισμένος χώρος θα ήταν κατάμεστος. Και οι συζητήσεις του κόσμου που είχαν ήδη αρχίσει να γεμίζουν το φουαγιέ.

Σειρά 14, θέση 9 στην πλατεία.

Τα πουλιά που κελαηδούσαν από τα μεγάφωνα καθώς έμπαινα στην αίθουσα έμοιαζαν σαν μια ειρωνική προαναγγελία αυτού που θα ακολουθούσε. Δεν γνωρίζω αν αυτή η ηχητική επένδυση είναι κάτι που θα συνεχίσει να συμβαίνει ή αν προοριζόταν μόνο για τη συγκεκριμένη συναυλία, αλλά η σύνδεση που ένιωσα ήταν άμεση και έντονη όταν αργότερα στη σκηνή ακούστηκε το “Birds are Singing in Ukraine“.

Καθισμένος αναπαυτικά, συνειδητοποίησα ότι η αρχική εντύπωση της κατάμεστης αίθουσας δεν ήταν ακριβώς αληθινή – στα πίσω διαζώματα υπήρχαν αρκετά άδεια καθίσματα. Η “λαμπερή προσέλευση” φαινόταν τελικά λιγότερο εντυπωσιακή από ό,τι υπολόγιζα Είχα χρόνο να παρατηρήσω τη σκηνή: στο κέντρο ένα πιάνο, στα δεξιά ένα drum set, και στα αριστερά, ακουμπισμένο πάνω σε μια καρέκλα, ένα χειροπρίονο. Κάπου στη διάρκεια της συναυλίας :

Ο μπασίστας του συγκροτήματος, με έναν σχεδόν θεατρικό τρόπο, έπιασε το πριόνι και άρχισε να παράγει ήχο από αυτό. Δεν είμαι σίγουρος αν ήταν οπτική ψευδαίσθηση ή κάποιο κόλπο, αλλά ο μεταλλικός ήχος του συνόδευε άψογα τις μελωδίες του Martyn Jacques στο πιάνο. Ο μπασίστας δίπλωσε το πριόνι, το ταλάντευσε και αυτό άρχισε να πάλλεται, δημιουργώντας μια ελαφρώς απόκοσμη δόνηση. Στη συνέχεια, άρπαξε ένα δοξάρι βιολιού και το πέρασε απαλά πάνω στις μεταλλικές άκρες του πριονιού, παράγοντας έναν ήχο τσιριχτό, φάλτσο και ταυτόχρονα τόσο μαγευτικό, που έδενε άψογα με τη φωνή και την ατμόσφαιρα των τραγουδιών.

Ο ντράμερ, με τη μοναδική θεατρική του έκφραση, έμοιαζε να ενσαρκώνει τους στίχους με κάθε του κίνηση και μορφασμό. Οι μαύροι κύκλοι γύρω από τα μάτια του και το σκοτεινό περίγραμμα γύρω από το στόμα του πρόσθεταν μια ένταση, μια τρομερή θεατρική διάσταση, που τον έκανε αμεσότατο. Κάθε χτύπημα των ντραμς συνοδευόταν από εκφράσεις που έμοιαζαν να βγαίνουν από τα βάθη της αφήγησης των τραγουδιών.

Ενώ τα visual effects που έντυναν το πανί του Ολύμπιον ήταν εξαιρετικά φτιαγμένα, λες και κάθε τραγούδι είχε το δικό του οπτικό σύμπαν. Δημιουργούσαν μια ολική οπτικοακουστική εμπειρία, ικανή να προκαλέσει αυτή την αίσθηση ανατριχίλας που σε διαπερνά.

Από τον ήχο των πουλιών που κελαηδούσαν προαναγγέλλοντας την ένταση που θα ακολουθούσε, μέχρι το χειροπρίονο που μεταμορφώθηκε σε μουσικό όργανο και τα visual effects που έδιναν σε κάθε τραγούδι έναν δικό του, σκοτεινό κόσμο, όλα συνέθεσαν ένα μοναδικό σύνολο.

Ίσως ήρθε η ώρα να επιλέξουμε την κατεύθυνση της μεταμόρφωσης.