Μια ιστορία αγάπης στη σκηνή του Φεστιβάλ Μονής Λαζαριστών

Μια κουβέντα με τον συνθέτη Δημήτρη Μαραμή και τις ερμηνεύτριες του συναυλιακού Ερωτόκριτου Ελένη Δημοπούλου και Μέλα Γεροφώτη.

«Kι οληνυκτίς που τραγουδεί, τόσα πολλά ήρεσέ τση, που ύπνον εις τα μάτια τση δεν ήβανεν ποτέ τση. Ήπαιρνε τα τραγούδια του, συχνιά τα ξαναλέγει, κ’ ερχίνισεν από μακρά ο Πόθος να δοξεύγει· και δίχως να τον-ε θωρεί, με τα τραγούδια εκείνα, σ’ Aγάπην εμπερδεύγετο, κ’ εις Πεθυμιάν εκίνα.»

συνέντευξη – επιμέλεια: Γιάννης Γκροσδάνης

Μια διαχρονική ιστορία αγάπης θα παρακολουθήσουν όσοι βρεθούν αυτή την Δευτέρα (3 Ιουλίου) στον ανοιχτό χώρο της Μονής Λαζαριστών. Είναι η ιστορία του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, την οποία ο Δημήτρης Μαραμής την έκανε μιούζικαλ, το οποίο παρουσιάστηκε με ξεχωριστή επιτυχία – αφού τα εισιτήρια μια εβδομάδα πριν την πρεμιέρα είχαν εξαντληθεί ενώ η υποδοχή κοινού και κριτικών ήταν αποθεωτική – τον περασμένο Μάϊο από την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις νέες εγκαταστάσεις της στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Το ταξίδι του Ερωτόκριτου όμως δεν σταματάει στο ΚΠΙΣΝ αφού ήδη ανακοινώθηκε μια ειδική εμφάνιση της παράστασης για το Ηρώδειο στα μέσα του Σεπτέμβρη (15/9) ενώ ήδη μια συναυλιακή εκδοχή του έργου ταξιδεύει σε μια σειρά περιορισμένων και επιλεγμένων εμφανίσεων σε μια από ιδιαίτερες τοποθεσίες (κυρίως αρχαιολογικοί χώροι) σε όλη την Ελλάδα. Η αρχή έγινε πριν από μερικές μέρες από την Βεργίνα και το Μουσείο Αιγών. Και εδώ η υποδοχή του κοινού ήταν αποθεωτική.

Επόμενος σταθμός της συναυλιακής εκδοχής του κλασικού έργου του Βιτσέντζου Κορνάρου είναι η Θεσσαλονίκη, με την υποστήριξη του Κέντρου Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ της Μονής Λαζαριστών την ερχόμενη Δευτέρα 3 Ιουλίου στις 21.30 το βράδυ. «Το ξεχωριστό για αυτή την βραδιά», μας λέει ο Δ. Μαραμής, «είναι ότι για πρώτη φορά αξιοποιώ ένα σύνολο από 10 ερμηνευτές και μουσικούς, όλοι από το ενεργό δυναμικό της Θεσσαλονίκης». Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία. Άλλωστε ο Δημήτρης Μαραμής έχει αγαπήσει την Θεσσαλονίκη εδώ και χρόνια, κάνοντας την απαραίτητο σταθμό όχι μόνο για τις περιοδείες του αλλά κυρίως για την δημιουργική του έμπνευση ενώ αρκετοί από τους στενούς του συνεργάτες προέρχονται από εδώ.

Μια τέτοια περίπτωση είναι ο κεντρικός ερμηνευτής του συναυλιακού Ερωτόκριτου, ο Θοδωρής Βουτσικάκης, με τον οποίο ο Δημήτρης Μαραμής έχει μια στενή συνεργασία εδώ και χρόνια. «Δέσαμε γιατί έχουμε ίδιες αξίες και ίδιους στόχους» απαντάει ο συνθέτης στην ερώτηση του πως αντέχει στον χρόνο αυτή η συνεργασία. Μαζί τους και οι ταλαντούχες Ελένη Δημοπούλου (σε ρόλο Αρετούσας) και Μέλα Γεροφώτη (ως τροφός) οι οποίες συνεργάζονται επίσης με τον συνθέτη εδώ και λίγα χρόνια.

«Η συνεργασία μου με τον Δημήτρη Μαραμή», θυμάται η Μέλα Γεροφώτη, «ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια περίπου. Αφορμή αποτέλεσε ένας νέος, τότε, κύκλος τραγουδιών του Δημήτρη, το «Συμπόσιο», με θέμα το κρασί και τον έρωτα, για τον οποίο ο Δημήτρης αναζητούσε ερμηνεύτρια. Από τότε,έως σήμερα, είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω πλάι στο Δημήτρη Μαραμή, και γεωγραφικά και καλλιτεχνικά, να γνωρίσω και να τραγουδήσω περισσότερα έργα του, με τελευταίο τον Ερωτόκριτο».

Πως είναι όμως η εμπειρία της συνεργασίας με έναν από τους πλέον δημιουργικούς νέους συνθέτες της εποχής μας; Η Αρετούσα του συναυλιακού Ερωτόκριτου, η Ελένη Δημοπούλου, είναι αρκετά περιγραφική: «Με μια λέξη; Πολυδιάστατη. Είναι απαιτητικός με τους συνεργάτες του, αυστηρός και ειλικρινής και παράλληλα καταφέρνει να τους παραχωρήσει με σεβασμό, την ελευθερία να βάλουν τον χαρακτήρα τους, την πινελιά τους και την καλλιτεχνική τους υπόσταση στο δικό του έργο. Πρόκειται για έναν τολμηρό μουσικό της νέας γενιάς, πιστό στις ιδέες του και στο όραμα του, από τον οποίο κάθε φορά καταφέρνω να προσλάβω κάτι καινούριο».

Το ταξίδι του Ερωτόκριτου για τον Δημ. Μαραμή δεν ξεκίνησε φέτος αλλά είναι πολύχρονο: «Η ουσιαστική επαφή μου με το έργο έγινε το 2011, όταν μου ζήτησε ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός να γράψω τη μουσική για τη θεατρική του εκδοχή στο θέατρο Ακροπόλ. Μελετώντας το κειμενο του έργου, το θεώρησα αμέσως σαν το τρίτο έπος μετά τα ομηρικά. Πιστεύω πως εάν είχε είχε γραφτεί στην αγγλική γλώσσα θα ήταν παγκόσμιο best seller και ισάξιο με Σαίξπηρ, Θερβάντες, Γκαίτε και άλλους γίγαντες».

Δεν είναι μόνο ο Μαραμής που ενθουσιάζεται δημιουργικά με την ιστορία του Κορνάρου. Και οι δύο ταλαντούχες Θεσσαλονικιές μιλάνε με πολύ ενθουσιασμό για το νέο δημιουργικό ταξίδι τους με αφορμή τον συναυλιακό Ερωτόκριτο μιλώντας για τους ρόλους που έχουν αναλάβει. Η Μέλα Γεροφώτη έχει αναλάβει να ερμηνεύσει το κομμάτι της Νένας: «Πρόκειται για την παραμάνα της Αρετούσας, την γυναίκα η οποία την μεγάλωσε από μωρό, δίνοντας της το πρώτο της γάλα. Η Νένα λειτουργεί ως η φωνή της λογικής απέναντι στο αλόγιστο και ανίκητο συναίσθημα του έρωτα που βιώνει η πριγκίπισσα Αρετούσα για τον Ερωτόκριτο, έναν νεαρό κατώτερης κοινωνικής τάξης. Καθ’ όλη την διάρκεια του έργου προσπαθεί να συνετίσει με αυστηρό και απόλυτο τρόπο την Αρετούσα, παράλληλα στέκεται στο πλάι της υποστηρικτικά σαν μάνα και υπομένει μαζί της όλες τις σκληρές συνέπειες των επιλογών της. Σε στιγμές μοναξιάς, λυγίζει και η ίδια μπροστά στην μέθη του έρωτα.Υμνεί πληθωρικά και εκστατικά τον έρωτα, τα πάθη και το μεγαλείο που βιώνουν οι δύο ερωτευμένοι».

Από την άλλη η Ελένη Δημοπούλου σε ρόλο Αρετούσας: «Ο χαρακτήρας της έφηβης Αρετούσας είναι σύμβολο πίστης και αυτοθυσίας. Η νεαρή πριγκίπισσα έρχεται αντιμέτωπη με τον πατέρα της, απαρνείται τη θέση της και υπομένει τον εξευτελισμό και τη φυλάκιση για την ιδέα του έρωτα. Η εκρηκτική προσωπικότητα της Αρετούσας , έχει στοιχεία που παραπέμπουν στην Πηνελόπη και την Αντιγόνη. Από τη μία δείχνει πίστη και υπομονή για έναν έρωτα του οποίου δε γνωρίζει την εξέλιξη και από την άλλη εναντιώνεται στην εξουσία υποστηρίζοντας τα ιδανικά της χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες».

Πως φαίνονται όμως στο 2017 οιχαρακτήρες της Αρετούσας και του Ερωτόκριτου; Θα μπορούσαν οι ευαισθησίες που έχουν αυτοί οι 2 ήρωες να σημαίνουν κάτι για ‘μας στο σήμερα; Οι δύο ερμηνεύτριες δείχνουν να αφουγκράζονται τον ιδιαίτερο συμβολισμό τους. Η Μέλα Γεροφώτη απαντάει: «Το εύχομαι και το ελπίζω, να σημαίνουν κάτι για μας σήμερα. Οι ρόλοι της Αρετούσας και του Ερωτόκριτου εκφράζουν την βαθιά και αληθινή υπόσταση του έρωτα. Τον έρωτα που καταφέρνει να εκμαιεύσει από τους ερωτευμένους κρυμμένες αρετές. Ο Ερωτόκριτος βρίσκει τόλμη, δύναμη και επιμονή να διεκδικήσει πάση θυσία την αγαπημένη του και η Αρετούσα πίστη και υπομονή να περιμένει. Ο έρωτας για αυτούς είναι κατάσταση, είναι μία ιδέα για την οποία μάχονται. Θα μπορούσε στην σύγχρονη κοινωνία μία απλή υπόσχεση ανάμεσα σε δύο ανθρώπους να κάνει ένα απλό αγόρι μαχητή και μια νεαρή κοπέλα άγαμη και ανέραστη; Ίσως χαρακτηριστώ ρομαντική, μα πιστεύω θα μπορούσε. Αυτό το έργο αγαπήθηκε και αγαπιέται ακόμα και σήμερα και ένας από τους λόγους είναι, ότι βιώνουμε μέσα από αυτό τον εν δυνάμει έρωτα, στην μορφή που όλοι θα θέλαμε κατά βάθος να ζήσουμε».

Η Ελένη Δημοπούλου συμπληρώνει : «Οι ρόλοι της Αρετούσας και του Ερωτόκριτου είναι αρκετά απαιτητικοί, καθώς πρόκειται για δύο χαρακτήρες που δοκιμάζονται και εξελίσσονται στη ροή του έργου. Παρόλο που σήμερα η ιστορία τους φαντάζει εξωπραγματική , θα ήταν καλό να σταθεί κανείς στις αξίες που οι ήρωες αυτοί προβάλλουν. Η προσήλωση στο στόχο τους με κάθε κόστος, η πίστη στη δύναμη του έρωτα, καθώς και η ηθική που διακατέχει τις πράξεις τους, θεωρώ πως είναι στοιχεία που μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα για κάθε εποχή».

Πως μπορεί να συνδυαστεί ένα κλασικό κείμενο με (κρητική) διάλεκτο, όπως αυτό με τη μοντέρνα (ροκ και τζαζ) μουσική; Ο Δημ. Μαραμης μας εξηγεί : «Όταν βούτηξα μέσα στο έργο και άρχισα να ακούω τις μουσικές των ιαμβικών δεκαπεντασύλλαβων, τα κονταροχτυπήματα από τα σύμφωνα της κρητικής διαλέκτου, τους εσωτερικούς ρυθμούς μέσα στους στίχους, την ορμή και τα σταματήματα, τότε άρχισε σιγά σιγά να ξυπνάει μέσα μου η αποκωδικοποίηση της μουσικής του έργου του ίδιου. Μιλάμε για μουσική έντονη, δυναμική και γεμάτη αντιθέσεις».

Η Ελένη Δημοπούλου τονίζει την πολυδιάστατη σημασία της ιδιαίτερης γλώσσας του Κορνάρου: «Ο Δημήτρης Μαραμής πάντρεψε το κλασικό κείμενο και την πρωτότυπη γλώσσα του Κορνάρου με ήχους ροκ και τζαζ καθώς και στοιχεία της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Ο δεκαπεντασύλλαβος άλλωστε έχει από μόνος του μουσικότητα, την οποία ο συνθέτης αναδεικνύει με μοναδικό τρόπο».

Η τελευταία ατάκα ανήκει στον Δημήτρη Μαραμή. Τον ρωτάω αν πιστεύει στη δύναμη του ρομαντισμού στα κυνικά χρόνια των social media, μια εποχή που μια φωτογραφία στο Instagram ή ένα κείμενο 140 χαρακτήρων στο twitter αρκούν για να πεις περισσότερα από χίλιες και πλέον λέξεις, όπως έκανε ο Κορνάρος. «Ναι,χωρίς αμφιβολία. Όπως παλιά επικοινωνούσαν με το γραπτό λόγο, έτσι συμβαίνει και τώρα. Τότε γινόταν με μελάνι και χαρτί, τώρα με μικρά πλήκτρα».

Info

Ερωτόκριτος του Δ. Μαραμή – Βασισμένο στο έργο του Β. Κορνάρου

Ερμηνευτές: Θοδωρής Βουτσικάκης, Ελένη Δημοπούλου, Μέλα Γεροφώτη, Θάλεια Μαυρίδου, Ανέστης Ιωαννίδης, Νίκος Κύρτσος

Μονή Λαζαριστών, Δευτέρα 3 Ιουλίου 2017. Ώρα έναρξης: 21:30.

Τιμές εισιτηρίων: 10€ (κανονικό), 8€ (φοιτητικό), 5€ (ανέργων).

Προπώληση: www.viva.gr, Μονή Λαζαριστών (Κολοκοτρώνη 21, Σταυρούπολη, τηλ. 2310589200), Σάρωθρον (Κατούνη 17, Λαδάδικα).