Σήκω ψυχή μου δώσε ρεύμα… Ο Σαββόπουλος από τα χρόνια στη Θεσσαλονίκη μέχρι σήμερα
Η Θεσσαλονίκη του, το "Φορτηγό", το "Βρώμικο ψωμί", οι αντιδράσεις και άλλα πολλά σε ένα αφιέρωμα στον μεγάλο δημιουργό - Η τιμητική εκδήλωση προς τιμήν του σήμερα στην πόλη
Τον Διονύση Σαββόπουλο τιμά ο Δήμος Θεσσαλονίκης, σήμερα Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου, το απόγευμα στις 19.00 σε ειδική εκδήλωση στον αύλειο χώρο του Δημαρχείου. Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, κ. Στέλιος Αγγελούδης, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου, κ. Σπύρος Βούγιας και σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο, θα απονείμουν στο Θεσσαλονικιό καλλιτέχνη το Αργυρό Μετάλλιο της πόλης.
Από το «τρώνε βρώμικο ψωμί» μέχρι το «Ροκ του μέλλοντος μας» ο Διονύσης Σαββόπουλος έγραψε και τραγούδησε την Ελλάδα πριν και μετά τη Μεταπολίτευση, με τραγούδια που μίλησαν στις νέες γενιές της εποχής, την κατάκτηση δημοκρατικών δικαιωμάτων, την ελευθερία, την ψυχαγωγία, την καθημερινότητα και την ελπίδα. Μπορεί στο πέρασμα των χρόνων να απέκτησε πολλούς που στάθηκαν απέναντι του – που ίσως ο ίδιος να προκάλεσε μέσα από δηλώσεις του – ωστόσο, είναι πολλοί εκείνοι που τον αναγνωρίζουν ως έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους μίας μουσικής εποχής που έφυγε ανεπιστρεπτί.
Και αν από τη μία οι πολέμιοι του θα μιλήσουν για αντιγραφές, οι φανατικοί θαυμαστές του θα πουν πως ήταν και παραμένει ο πιο γνήσιος εκπρόσωπος μίας εποχής που όλα άλλαζαν και η ικανότητα του να κάνει τραγούδι όσα πέρασε ετούτη η χώρα , παραμένει μέχρι και σήμερα το σπουδαιότερο ταλέντο του.
Άλλωστε, αν λέμε για άλλους πως με ένα τραγούδι που μπορεί να έγραψαν ξεχρέωσαν αυτό που όφειλαν στη ζωή, ο Σαββόπουλος είχε την ικανότητα να φτιάξει περισσότερα τραγούδια που όχι μόνο ξεχρέωσαν , αλλά αφήνουν και αποθεματικό για ένα μέλλον που θα τον τοποθετήσει εκεί που του πρέπει.
Ο Σαββόπουλος στο πέρασμα ων χρόνων, έγινε η «σπορά» που τα επόμενα χρόνια θα γεννήσει τον Παπάζογλου, τους Κατσιμιχαίους, το Μάλαμα, τον Πασχαλίδη, τον Αλκίνοο Ιωαννίδη αλλά και νεότερους δημιουργούς, ενώ παράλληλα θα επηρεάσει κομβικά όλο το σώμα και τους λειτουργούς του τραγουδιού.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Διονύσης Σαββόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 2 Δεκεμβρίου του 1944. Πήγε στο 5ο Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης και συμμαθητής του ήταν ο μεγάλος συνθέτης Γιώργος Χατζηνάσιος. Φίλος του από εκείνα τα χρόνια αλλά και αργότερα, ο Νίκος Παπάζογλου. Στα 19 του χρόνια εγκατέλειψε τη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης προκειμένου να ασχοληθεί με το τραγούδι, φεύγοντας για την Αθήνα παίρνοντας ένα φορτηγό με οτοστόπ. Όπως έχει πει ο ίδιος σε συνεντεύξεις του για εκείνα τα χρόνια, οι δυσκολίες ήταν πολλές, με τον ίδιο να κοιμηθεί μέχρι και στα παγκάκια για να επιβιώσει. Την επόμενη χρονιά, στην πρώτη του εμφάνιση εμφανίζεται σε νυχτερινό κέντρο μαζί με την Μαρία Φαραντούρη και τον Μάνο Λοΐζο. Αργότερα, εμφανίζεται με την Καίτη Χωματά σε μπουάτ και το 1966 κυκλοφορεί τον πρώτο του δίσκο, το «Φορτηγό», που τον ξεχωρίζει και τον κάνει αγαπητό σε ένα μεγάλο κοινό. Πολλοί θα το πουν «τομή» για το ελληνικό τραγούδι. Άλλοι θα πουν πως ποτέ ξανά 20άρης δεν έκανε ξανά τέτοιο μουσικό ντεμπούτο μέχρι σήμερα. Η μουσική του έκφραση, η αυθεντικότητα, η ποιότητα των στίχων του, το μουσικό ηχόχρωμα, ο ιδιαίτερος τρόπος ερμηνείας του, τον καθιερώνουν ανάμεσα στους νεότερους συνθέτες της εποχής που μπορεί να τον κατατάσσουν σε αυτό που γενικότερα ονομάζεται «νέο κύμα», όμως σίγουρα ακούγοντας καλλιτέχνες όπως η Πόπη Αστεριάδη, ο Μιχάλης Βιολάρης και η Καίτη Χωματά, αντιλαμβάνεται κάποιος εύκολα πως είναι κάτι άλλο. «Οι παλιοί μας φίλοι», «Το δέντρο», «Τα πουλιά της δυστυχίας» είναι μερικά τραγούδια από εκείνο το άλμπουμ που προκάλεσαν αίσθηση.
Κατά τη διάρκεια της Χούντας φυλακίστηκε δύο φορές για τις πολιτικές του πεποιθήσεις, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 1967. Στα κρατητήρια έγραψε μάλιστα το «Δημοσθένους Λέξις» αλλά και τη «Θεία Μάνου».
Στις 21 Οκτωβρίου 1969, εν μέσω Χούντας, κυκλοφόρησε το επόμενο άλμπουμ του, ένα από τα πιο εμβληματικά της σύγχρονης ελληνικής μουσικής, «Το περιβόλι του τρελού» που όπως είπε ο ίδιος σε συνέντευξη του, το έγραψε στην Ιταλία. «Η θεία Μάνου», «Το περιβόλι», «Θαλασσογραφία», «Η συννεφούλα», «Είδα την Άννα κάποτε», «Ντιρλαντά», «Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη» είναι κάποια από τα θρυλικά τραγούδια εκείνου του άλμπουμ.
Σταθμοί τα επόμενα μουσικά έργα του, όπως ο «Μπάλλος» και το «Βρώμικο ψωμί» (ξεχωρίζουν το ομώνυμο ηλεκτρικό «Ζειμπέκικο», «Η Δημοσθένους λέξις», «Έλσα σε φοβάμαι» και η διασκευή «Αγγελος εξάγγελος») που χαρακτηρίζονται από βαθύ κοινωνικοπολιτικό και πνευματικό περιεχόμενο που άλλοτε αυξάνει τους θαυμαστές του και άλλοτε αυξάνει τους επικριτές του.
Η… λογοκρισία του «Happy Day»
Σταθμός, και η μουσική του για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Happy Day» το 1976. «Ξέρω ανθρώπους σαν κι εσάς, που μου λεν μην τα ρωτάς/ γύρω στο ’48 πέρασα από ‘κει κι εγώ./ Ήταν μέρες φοβερές, η Μακρόνησο που λες…» από το συγκλονιστικό «Σχόλιο» που στην ταινία ακούγεται μόνο ορχηστρικό λόγω απαγόρευσης των στίχων του από την λογοκρισία της εποχής. Για τη μουσική του εκείνη αποσπά το πρώτο βραβείο ως το καλύτερο μουσικό θέμα της χρονιάς, όμως ο ίδιος αρνείται το βραβείο ως διαμαρτυρία για τον τρόπο διαδικασίας της απονομής.
Η συναυλία στο Ολυμπιακό Στάδιο
Το 1983 κυκλοφορούν τα (πιο «λαικά») «Τραπεζάκια έξω». Η αποδοχή του κόσμου είναι μεγάλη και τα τραγούδια γίνονται γρήγορα επιτυχίες. Την ίδια χρονιά, στις 19 Σεπτεμβρίου, ο Σαββόπουλος γιορτάζοντας τα 20 του χρόνια στο ελληνικό τραγούδι μετέτρεψε το Ολυμπιακό Στάδιο σε συναυλιακό χώρο. Η συναυλία αποτελούσε την κορύφωση της περιοδείας «20 χρόνια δρόμος». Ογδόντα χιλιάδες κόσμος άκουσε τραγούδια, έζησε απρόσμενες εκπλήξεις, εξαιρετικές συμμετοχές, ακροβάτες, ζογκλέρ και στο φινάλε παρακολούθησε και καταχειροκρότησε τον τραγουδοποιό σε ένα μεγαλειώδες φινάλε να χάνεται μέσα σε αερόστατο στους ουρανούς!
Η τηλεόραση
Ιστορική στιγμή για τον ίδιο, τη μουσική αλλά και την ΕΡΤ, η εκπομπή «Ζήτω το ελληνικό τραγούδι». Στην εκπομπή που προβλήθηκε από τις 11 Οκτωβρίου 1986, μέχρι το καλοκαίρι του 1987 με παρουσιαστή τον Διονύση Σαββόπουλο, συγκεντρώθηκαν κάποια από τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού (και όχι μόνο), πραγματοποιώντας απρόβλεπτες συμπράξεις και ξεχωριστές ζωντανές ηχογραφήσεις που αποτελούν μέχρι σήμερα ντοκουμέντα. Λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 1987 κυκλοφόρησε από τη Minos κι ένας διπλός δίσκος με τη συμμετοχή πολλών από τους καλλιτέχνες που πέρασαν από τις 30 εκπομπές…
Οι αντιδράσεις για το “Κούρεμα”
Δύο χρόνια μετά, καλοκαίρι του 1989, ο Διονύσης Σαββόπουλος κυκλοφόρησε το «Κούρεμα», τον πιο αμφιλεγόμενο και μάλλον λιγότερο πετυχημένο εμπορικά δίσκο της καριέρας του. Ήταν μάλιστα και μία εποχή που αυτή η κυκλοφορία, σήκωσε θύελλα αντιδράσεων λόγω των νοημάτων στα τραγούδια του και μίας κριτικής που δεν άρεσε στο παραδοσιακό κοινό του μέχρι τότε.
Ο Σαμάνος του Θανάση
Το 2008 μία συνεργασία εκπληξη σφραγίζεται με μία δισκογραφική δουλειά. Τίτλος της, «Ο Σαμάνος» και είναι η καλλιτεχνική σύμπραξη του Σαββόπουλου με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, με τον Νιόνιο μάλιστα για πρώτη και μοναδική φορά μέχρι τώρα που κυκλοφορεί ολόκληρο δίσκο μόνο με την ιδιότητα του τραγουδιστή αφήνοντας όλο το βάρος δημιουργίας, στον Θανάση. Οι μουσικές του Θανάση Παπακωνσταντίνου ταξιδεύουν στον κόσμο, περνάνε από το Ασπρομόντε της Κάτω Ιταλίας, συναντάνε τον Φορτίνο Σαμάνο στο Μεξικό και αφήνουν τον απόηχο του Βασίλη Τσιτσάνη στο Ζεϊμπέκικο της Κυριακής να γίνει μια προσευχή για τον άπιστο που προσεύχεται και παρηγοριά δεν έχει. Ο Σαββόπουλος και σε αυτή την πρόκληση, τραγούδησε με τον δικό του τρόπο και αφηγήθηκε τις ιστορίες εξαιρετικά.
Ο Σαββόπουλος υπήρξε πάντα εκείνος που κατέγραφε την εποχή που ζούσε με έναν δικό του, αιχμηρό πολλές φορές τρόπο, στον βαθμό που εκείνος θεωρούσε ικανό. Αν μη τι άλλο, είχε το θάρρος της γνώμης και της τέχνης του. Την Θεσσαλονίκη δεν την έβγαλε ποτέ από το πρόγραμμα του αλλά και την καρδιά του. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό πως μέχρι και σήμερα παραμένει δημότης της πόλης, λέγοντας χαρακτηριστικά πρόσφατα σε συνέντευξη του στον Γιώργο Τούλα για την Parallaxi, πως πλέον, λόγω ηλικίας, δεν καταφέρνει να έρχεται πάντα στις εκλογές αλλά ψηφίζει από την Αθήνα ως ετεροδημότης.
Η τιμητική διάκριση από τον Δήμο Θεσσαλονίκης, θα δοθεί στον καλλιτέχνη για την «εξαιρετικά σημαντική προσφορά του στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, την ιδιαίτερη συμβολή του στην προβολή της πόλης μέσα από τα τραγούδια και τις δημόσιες παρεμβάσεις του και την γενικότερη συμμετοχή του στους κοινωνικούς αγώνες με στόχο τη διαμόρφωση της συλλογικής μας αυτογνωσίας και της πολιτισμικής μας ταυτότητας», όπως αναφέρεται στη σχετική εισήγηση του θέματος, στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου πριν έναν μήνα.
«Μ΄αρέσει το κέντρο της» είχε πει ο Διονύσης Σαββόπουλος σε εκείνη τη συνέντευξη πριν λίγες μέρες στον Γιώργο Τούλα, «Εβδομήντα τοις εκατό δεν έχει αλλάξει από τότε που’ μουν παιδί. Ίδιο είναι. Στο κέντρο σουλατσάρει όλο το φοιτηταριό˙ αν δεν ξέρεις κι έρθεις για πρώτη φορά νομίζεις ότι σ’ αυτή τη πόλη κατοικούν κυρίως ωραία νεαρά πλάσματα. Στη Νίκης είναι όλο καφετέριες που παίζουν μουσική. Περνάς απέξω και νομίζεις ότι είσαι διακοπές σε νησί. Αλλά έχει γίνει πολύ τσιφτετελού η Θεσσαλονίκη. Πολύ μαζικό πράγμα. Βέβαια η Θεσσαλονίκη για όλους τους Έλληνες παίζει το ρόλο της αγαπημένης θείας όταν χάσουμε τη μητέρα μας. Μητέρα μας ήταν η Κωνσταντινούπολη. Μας απομένει η αγαπημένη της αδερφή, διότι μόνον εκεί θα δεις το ίδιο σεμέν πάνω στην τηλεόραση, τα ίδια φαγητά, τις ίδιες γεύσεις. Εκεί θ΄ ακούσεις πάλι να σε λένε «Ήρθες τζιέρι μου; Ήρθες πασά μου;». Ωραία είναι όλα αυτά, ωραίο και το τσιφτετέλι, αλλά δε μας αρκεί. Πατάμε τη κόρνα «μπιπ! Μπιπ!» για να προχωρήσουμε, είμαστε μποτιλιαρισμένοι, θέλουμε ν΄ ανοίξει ο δρόμος σαν σύγχρονοι άνθρωποι»
Η τελετή απονομής θα πλαισιωθεί από μουσική εκδήλωση με την συμμετοχή της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του δήμου Θεσσαλονίκης και της Μικτής Χορωδίας Θεσσαλονίκης, υπό την διεύθυνση της κας Μαίρης Κωνσταντινίδου (Σολίστ-Τραγούδι Αλέξανδρος Τζοβάννι, Τότα Κυριαζικίδη, Άγγελος Παπουτσής, Βιόλα Ιωάννα Βαφειάδου).
