Θα μπουν οι στίχοι ενός ράπερ στη διδακτέα ύλη των γερμανικών σχολείων;

Έκλεισε αυτή την εβδομάδα τα σαράντα. Με γυναίκα και δυο παιδιά. Ο βασιλιάς της γερμανικής ραπ, ο διαβόητος Haftbefehl, όπερ σημαίνει «ένταλμα σύλληψης». Κατά κόσμο τον λένε Αϊκούτ Ανχάν, ο πατέρας Κούρδος, η μητέρα Τουρκάλα, ο ίδιος γεννήθηκε στο Όφενμπαχ της Γερμανίας. Λαϊκή πολυκατοικία και μιζέρια. Στα 13 του προλαβαίνει την τελευταία στιγμή τον πατέρα που θέλει να αυτοκτονήσει, στα 14 δεν τον προλαβαίνει. Μετά αρχίζει την κοκαΐνη. Στα 15 εγκαταλείπει το σχολείο, απάτες και εμπόριο ναρκωτικών, το 2006 εκδίδεται σε βάρος του ένταλμα σύλληψης κι αυτός το κάνει καλλιτεχνικό ψευδώνυμο.

Φεύγει στο εξωτερικό, επιστρέφει, αρχίζει τη ραπ. Και έχει επιτυχία. Τα τραγούδια του γίνονται το σάουντρακ της ζωής πολλών νέων στα υποβαθμισμένα προάστια. Το λέει και στο τραγούδι Ένας άντρας στον καθρέφτη: “Πρώτα στον δρόμο, μετά σταρ, μετά η πτώση / όπως με τον πατέρα σου, που τότε κανένας δεν θέλησε να σώσει”. Λόγια απλά, χοντροκομμένα, αφτιασίδωτα που δίνουν όμως φωνή σε μεγάλο μέρος της νεολαίας. Στίχοι και μουσική του σήμερα.

Ένα ντοκιμαντέρ που έκανε θραύση

Ο Haftbefehl θα εθιστεί για χρόνια στην κοκαΐνη, θα καταστρέψει τη μύτη του, θα καταρρεύσει. Αλλά όταν το περασμένο φθινόπωρο προβλήθηκε στο Netflix το αμείλικτο και για πολλούς απωθητικά ρεαλιστικό ντοκιμαντέρ του Χουάν Μορένο για τον Haftbefehl, θα το δουν εκατομμύρια, κάθε φύλου, κάθε ηλικίας, κάθε καταγωγής. Όχι μόνο για την κατάντια ενός τοξικομανούς. Είναι αυτοί οι απελπισμένοι στίχοι που συγκινούν, αιφνιδίως και ένα μεγάλο κοινό.

„Πόσο θα φέρνει ακόμα γύρους ο πλανήτης; / Όχι για πολύ, όσο τον κουβαλάει στους ώμους του ο ξαποδίτης / ξεκολλάω ουλές απ’ την ψυχή μου, ήταν καταραμένα τα παιδικά μου χρόνια / λαξεύω τους στίχους μου στους τοίχους, το δικό μου μελάνι είναι αίμα / Ξελαρυγγιάζομαι όσο μπορώ στα ουράνια καταπάνω / Θεέ μου, ήρθε η νύχτα να πεθάνω;“ Αλλά ο ράπερ δεν πέθανε, ήρε τον κράβατόν του και περιεπάτησε. Άρχισε πάλι να τραγουδά τη ζωή των κολασμένων, στις τελευταίες του εμφανίσεις δηλώνει clean και καλεί το νεανικό του κοινό να τον μιμηθεί.

Ποιο είναι το σωστό για τους μαθητές;

Το κεντρικό μαθητικό συμβούλιο του Όφενμπαχ πρότεινε πρόσφατα οι στίχοι του να διδάσκονται στα σχολεία, όχι στη θέση του Γκαίτε, αλλά παράλληλα με τον Γκαίτε, το Υπουργείο Παιδείας της Έσσης αρνήθηκε. Το ίδιο συνέβη και στη Βάδη-Βυρτεμβέργη. Ναρκωτικά και βία και σεξ είναι συνεχώς παρόντα σ’ αυτούς τους στίχους, οι μαθητές χρειάζονται όμως πρότυπα. Αλλά δεν είναι λίγοι οι καθηγητές που πιστεύουν ότι ακριβώς με τέτοιους στίχους μπορούν να συζητήσουν με τα παιδιά τα θέματα των ναρκωτικών, της βίας και της εκτροπής του σεξ, με αυτούς τους στίχους που τρέφονται από την καθημερινότητά τους. Αλλιώς τα παιδιά δεν μιλάνε για όλα αυτά.

Στο μεταξύ η ραπ του Haftbefehl, όπως κι εκείνη του Lex στην Ελλάδα, διεισδύει σε ευρύτερα στρώματα. Ακόμα και οι βλοσυροί κύριοι και οι αυστηρές κυρίες των πολιτιστικών ένθετων στις μεγάλες γερμανικές εφημερίδες υπερασπίζονται τον Haftbefehl. Μαγνητίζονται από την ακατέργαστη ευαισθησία της τέχνης του, από την προλεταριακή αμεσότητά της, σε μια εποχή που είχε εδραιωθεί πια ο καλλιτεχνικός σολιψισμός.

Πηγή: Σπύρος Μοσκόβου / DW