ROHTKO: To μνημειώδες θέαμα-εμπειρία του Łukasz Twarkowski επανέρχεται στη Στέγη
Από 8 έως 10 Μαρτίου ο Rohtko έρχεται και πάλι στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης με την ξεκάθαρη υπόσχεση πως όποιος το δει, δεν θα το ξεχάσει
Αποθεώθηκε από κοινό και κριτικούς την προηγούμενη σεζόν και φέτος επανέρχεται. Μνημειώδες θέαμα-εμπειρία, στα όρια θεάτρου, σινεμά και video art, από τον κορυφαίο σύγχρονο Πολωνό σκηνοθέτη Łukasz Twarkowski, που συστήθηκε πέρυσι στην Ελλάδα και τη Στέγη και εντυπωσίασε με αυτή την εικονοκλαστική παράσταση-βουτιά στο άδυτο της σύγχρονης τέχνης, με το περίεργο παράδειγμα του εξπρεσιονιστή Mark Rothko στο επίκεντρο.
Όποιος το δει, δεν θα το ξεχάσει. Σαν τους πίνακες του Ρόθκο.
Ένα κινέζικο εστιατόριο, με τα κρεμαστά φαναράκια και τους μάγειρες πάνω από τις κατσαρόλες με τα νουντλς, μια κατάλευκη γκαλερί της Νέας Υόρκης με νέον επιγραφές, το διπλό κρεβάτι με τα ανακατωμένα κλινοσκεπάσματα ενός καλλιτέχνη από τη Λετονία που έμελλε να αλλάξει την ιστορία της σύγχρονης τέχνης και τρείς γιγαντοοθόνες στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης. Το σκηνικό αυτό, κάτι μεταξύ κινηματογραφικού πλατό και video art πρότζεκτ, υπό τους ήχους δυνατών ατμοσφαιρικών beats, θα καταληφθεί από διάσημους ζωγράφους και Κινέζους μάγειρες, γκαλερίστες, εμπόρους τέχνης και πλαστογράφους, μαικήνες της τέχνης και υπάλληλους παράδοσης φαγητού.
Στο επίκεντρο όλων, μια αληθινή ιστορία πλαστογραφίας έργου τέχνης: στο αστρονομικό ποσό των 8,5 εκατομμυρίων δολαρίων πουλήθηκε πριν από λίγα χρόνια ένας πίνακας του πρωτοπόρου ζωγράφου του αφηρημένου εξπρεσιονισμού Μαρκ Ρόθκο. Μόνο που, όπως αποδείχθηκε, ο πίνακας ήταν πλαστός. Ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα απάτης στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης ξεσπά.
Μπορεί ένας πλαστός πίνακας να συγκινήσει;
Ποια η σημασία του αυθεντικού στον καιρό των NFTs και του blockchain;
Ποιος ορίζει την αξία της τέχνης;
Πόσο ελεύθερος είναι ένας καλλιτέχνης;
Τι είναι, τελικά, η τέχνη;
Τι σημασία έχει η τέχνη –και η ζωή η ίδια– όταν πλέον υπάρχει η ψηφιακή πραγματικότητα;
Τέτοια ερωτήματα διατρέχουν την τετράωρη παράσταση του ανερχόμενου πανευρωπαϊκά σκηνοθέτη Λούκας Ταρκόβσκι που έρχεται για δεύτερη φορά στη Στέγη με μια επική, ιδιοφυή και πρωτότυπη ιστορία για τους ταραγμένους καιρούς μας.
Τον «ανορθόγραφο» Rohtko του σύγχρονου Πολωνού σκηνοθέτη Łukasz Twarkowski τον πρωτογνωρίσαμε πέρυσι στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση πριν σχεδόν από όλη την υπόλοιπη Ευρώπη. Με τον διεθνή τύπο να παραληρεί, ο Tαρκόβσκι επιστρέφει στην Ελλάδα για τη Στέγη δύο φορές σε τρεις μήνες: με τον Rohtko που χαρακτηρίστηκε η κορυφαία ξένη παραγωγή που είδαμε στην Ελλάδα το 2023 και με το Respublika που θα κάνει ελληνική πρεμιέρα τον Ιούνιο σε έναν χώρο-έκπληξη, εκτός Στέγης. Τίποτα με τον Ταρκόβσκι δεν είναι όπως έχουμε συνηθίσει. Δεν κατατάσσεται, δεν περιγράφεται, ανατρέπει την έννοια του χρόνου κάνοντας την ώρα να μοιάζει με δεκάλεπτο, ξεπερνά κάθε προσδοκία.
Από 8 έως 10 Μαρτίου ο Rohtko έρχεται και πάλι στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης με την ξεκάθαρη υπόσχεση πως όποιος το δει, δεν θα το ξεχάσει. Σαν τους πίνακες του Ρόθκο. Ο Łukasz Twarkowski, με μακρά συνεργασία με τον εμβληματικό επίσης Πολωνό σκηνοθέτη Krystian Lupa, παραδίδει ένα θέαμα-εμπειρία, στα όρια θεάτρου, σινεμά και video art, μια εικονοκλαστική παράσταση-βουτιά στο άδυτο της σύγχρονης τέχνης, με τον εξπρεσιονιστή Mark Rothko στο επίκεντρο. Και αν παρατηρήσατε τον αναγραμματισμό στον τίτλο της παράστασης και στο όνομα του Rothko, δεν πρόκειται για λάθος, αλλά για μια εσκεμμένη παραποίηση από τους δημιουργούς του έργου, καθώς στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται μια αληθινή ιστορία πλαστογραφίας έργου τέχνης: πριν από λίγα χρόνια ένας πίνακας του πρωτοπόρου ζωγράφου του αφηρημένου εξπρεσιονισμού Mark Rothko πουλήθηκε στο αστρονομικό ποσό των 8,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Μόνο που, όπως αποδείχθηκε, ο πίνακας ήταν πλαστός. Ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα απάτης στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης ξεσπά.
Ένα κινέζικο εστιατόριο, με τα κρεμαστά φαναράκια και τους μάγειρες πάνω από τις κατσαρόλες με τα νουντλς, μια κατάλευκη γκαλερί της Νέας Υόρκης με νέον επιγραφές, το διπλό κρεβάτι με τα ανακατωμένα κλινοσκεπάσματα ενός καλλιτέχνη από τη Λετονία που έμελλε να αλλάξει την ιστορία της σύγχρονης τέχνης, οθόνες ύψους επτά μέτρων που ορθώνονται στην Κεντρική Σκηνή. Το σκηνικό αυτό, κάτι μεταξύ κινηματογραφικού πλατό και video art πρότζεκτ, υπό τους ήχους δυνατών ατμοσφαιρικών beats, θα καταληφθεί από διάσημους ζωγράφους και Κινέζους μάγειρες, γκαλερίστες, εμπόρους τέχνης και πλαστογράφους, μαικήνες της τέχνης και υπάλληλους παράδοσης φαγητού.
Οι κριτικές από τον τύπο όπου έχει ήδη παρουσιαστεί η παράσταση είναι ενθουσιώδεις. Στη Γαλλία η Le Monde αναφέρει για τον Rohtko: «Ζωντανεύει απόλυτα την αλληλεπίδραση που δημιουργείται ανάμεσα σε μια παράσταση και το κοινό (ή ανάμεσα στην τέχνη και το κοινό). Αφήνουμε τον εαυτό μας να παγιδευτεί στη δίνη που εξαπολύεται», ενώ η Libération μιλά για «μια εντυπωσιακή σκηνοθεσία γεμάτη οπτικά και ηχητικά κόλπα». Στον πολωνικό Τύπο, το “Magazynszum” γράφει πως «είναι δύσκολο να μιλήσω για μια θεαματική παράσταση, μια σπουδαία παραγωγή και μια νέα ποιότητα. Αυτές είναι ίσως απλές μα και υψηλές έννοιες, όμως εξακολουθώ να πιστεύω πως δεν είναι αρκετές». Παράλληλα, η “Przegladbaltycki” κλείνει την κριτική της με τα εξής λόγια: «Αυτό το θέμα ανοίγει διάπλατα το βλέμμα σε περιπέτειες χαμένες στη λήθη. Ένας βαθύς και σκοτεινός προβληματισμός για την επιχειρηματική φύση της σύγχρονης τέχνης και μια δραματική ανάγνωση της φιγούρας του Ρόθκο, που αναλύονται ευανάγνωστα και εμπνευσμένα».
Μπορεί ένας πλαστός πίνακας να συγκινήσει; Ποια η σημασία του αυθεντικού στον καιρό των NFTs και του blockchain; Ποιος ορίζει την αξία της τέχνης; Πόσο ελεύθερος είναι ένας καλλιτέχνης; Τι είναι, τελικά, η τέχνη; Τι σημασία έχει η τέχνη –και η ζωή η ίδια– όταν πλέον υπάρχει η ψηφιακή πραγματικότητα; Τέτοια ερωτήματα διατρέχουν την τετράωρη παράσταση του Λούκας Ταρκόβσκι που έρχεται και πάλι στην Ελλάδα με μια επική, ιδιοφυή και πρωτότυπη ιστορία για τους ταραγμένους καιρούς μας.
Συντελεστές Σκηνοθεσία: Łukasz Twarkowski Συγγραφέας του κειμένου και Δραματουργός: Anka Herbut Σχεδιασμός Σκηνικών: Fabien Lédé Σχεδιασμός Κοστουμιών: Svenja Gassen Χορογραφία: Pawel Sakowicz Πρωτότυπη Μουσική: Lubomir Grzelak Σχεδιασμός Βίντεο: Jakub Lech Σχεδιασμός Φωτισμών: Eugenijus Sabaliauskas Παίζουν: Juris Bartkevičs, Kaspars Dumburs, Ērika Eglija-Grāvele, Yan Huang, Andrzej Jakubczyk, Rēzija Kalniņa, Katarzyna Osipuk, Artūrs Skrastiņš, Mārtiņš Upenieks, Vita Vārpiņa, Toms Veličko, Xiaochen Wang Βοηθοί Σκηνοθέτη: Mārtiņš Gūtmanis, Diāna Kaijaka, Adam Zduńczyk Βοηθός Ενδυματολόγου: Bastian Stein Βοηθός Δραματουργού: Linda Šterna Βοηθός Σχεδιαστή Βίντεο: Adam Zduńczyk Χειριστές Βιντεοκάμερας: Arturs Gruzdiņš, Jonatans Goba Μεταφράστριες Προβών: Diāna Kaijaka, Elza Marta Ruža Διεύθυνση Παράστασης: Iveta Boša Παραγωγός: Ginta Tropa Διεθνής Διανομή: NewError Mετάφραση και υπερτιτλισμός: Γιάννης Παπαδάκης
Η παράσταση δημιουργήθηκε στο Dailes Theater της Λετονίας σε συνεργασία με το JK Opole Theater της Πολωνίας και το Ινστιτούτο Adam Mickiewicz, με συγχρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού και Εθνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Δημοκρατίας της Πολωνίας.
Διαβάστε Περισσότερα
· Παρατηρήστε τον αναγραμματισμό στον τίτλο της παράστασης και στο όνομα του Rothko. Δεν πρόκειται για λάθος, αλλά για μια εσκεμμένη παραποίηση από τους δημιουργούς του έργου, οι οποίοι σχολιάζουν την ανθούσα αγορά των απομιμήσεων, που διαστρεβλώνουν τα ονόματα από διάσημες φίρμες (π.χ. Adibas ή Dolce Banana).
· Γεννημένος στη σημερινή Λετονία (τότε έδαφος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας), ο Markus Yakovlevich Rothkowitz, γιος ενός μαρξιστή φαρμακοποιού που μετανάστευσε στις ΗΠΑ στις αρχές του 20ού αιώνα, αναγκάστηκε να περικόψει την εβραϊκή κατάληξη του ονόματός του το 1938 – οπότε και απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα. Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία και η έκρηξη του αντισημιτισμού, που κορυφώθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον ανάγκασε να «κρυφτεί» πίσω από το όνομα Mark Rothko.
· Πηγή έμπνευσης για την παράσταση του Τβαρκόφσκι στάθηκε το βιβλίο “Shanzhai: Deconstruction in Chinese” του Κορεάτη καθηγητή φιλοσοφίας και πολυδιαβασμένου στην ευρωπαϊκή επικράτεια, Byung-Chul Han. O όρος shanzhai στα κινεζικά περιγράφει κάτι «πλαστό», με σαφή αναφορά ιδιαίτερα στα κινητά-μαϊμούδες που κυκλοφόρησαν στη χώρα υπό τις ονομασίες Nokir (αντί Nokia) και Samsing (αντί Samsung)· όμως, ενώ ήταν αντίγραφα, είχαν υψηλή κατασκευαστική ποιότητα, συχνά υψηλότερη από αυτή των πρωτότυπων. Η πρακτική αυτή εξαπλώθηκε στην Κίνα σε χιλιάδες προϊόντα, αναπαράγοντας την κινεζική φιλοσοφία πως ένα πρωτότυπο υλικό ή προϊόν μέλλει να αναδομείται και να μεταμορφώνεται μέσα στον χρόνο. Στη Δύση, αυτό θα ονομαζόταν απλώς «πειρατεία».
· Η ιστορική γκαλερί της Νέας Υόρκης Knoedler έκλεισε το 2011. Αυτό συνέβη εξαιτίας ενός τεράστιου σκανδάλου στη σύγχρονη ιστορία της Τέχνης στις ΗΠΑ, όταν η διευθύντρια της γκαλερί, Ann Freedman, προώθησε προς πώληση περισσότερους από 30 πλαστούς πίνακες διάσημων εξπρεσιονιστών (Jackson Pollock, Rothko, Robert Motherwell) σε διάστημα μιας δεκαπενταετίας. Οι πίνακες αποδείχθηκε πως ήταν έργα του Κινέζου ζωγράφου και μαθηματικού Pei-Shen Qian από το Κουίνς της Νέας Υόρκης. Το χρονικό της απάτης καταγράφηκε στο ντοκιμαντέρ του Netflix «Made You Look: Μια αληθινή ιστορία για πλαστά έργα τέχνης» που, μετά τη συμμετοχή του σε διάφορα φεστιβάλ, ανέβηκε στην πλατφόρμα τον χειμώνα του 2021.
· Η διάσημη σειρά έργων του Ρόθκο, “Seagram Murals” –που αποτέλεσαν και την πρώτη του απόπειρα να δημιουργήσει σε σκούρο καμβά–, προοριζόταν για να κοσμήσει το νεοϋορκέζικο εστιατόριο Four Seasons στο ομώνυμο κτίριο Seagram. Μετά την επίσκεψή του στον χώρο του εστιατορίου, ο Ρόθκο άλλαξε γνώμη, επέστρεψε την παχυλή αμοιβή του και απέσυρε τα έργα. Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, στα τέλη Φεβρουαρίου του 1970, θα δώριζε τους πίνακες στην Tate Modern του Λονδίνου. Τραγική ειρωνεία; Την ίδια μέρα, με την υγεία του κλονισμένη από τις καταχρήσεις (μεταξύ άλλων, και με ένα ανεύρυσμα αορτής) αλλά και με τον γάμο του να καταρρέει, θα βρισκόταν νεκρός στο στούντιό του στο Μανχάταν. Η αυτοκτονία έμοιαζε να είναι το ύστατο έργο του: Ημίγυμνος, Έχοντας αφήσει πολύ νερό να τρέξει στο πάτωμα και να αναμειχθεί με το αίμα του –το άφθονο αίμα που κύλησε όταν έκοψε με ξυράφι τις αρτηρίες των χεριών του–, παρέπεμπε ευθέως στους αιμάτινους πίνακές του. Ήταν 66 ετών.
Και μετά το “ROHTKO”; To θέατρο εμπειρία του Łukasz Twarkowski συνεχίζεται και τον Ιούνιο. Ο κορυφαίος Πολωνός σκηνοθέτης επιστρέφει με το “Respublika”, ένα εξάωρο rave party και ένα υβριδικό θέαμα-κατάσταση όπου techno μουσική, θέατρο, περφόρμανς, χορός, σινεμά, εικαστικές τέχνες και dj-set γίνονται ένα. Aπό τις 13 έως τις 15 Ιουνίου, σε έναν χώρο-έκπληξη, εκτός Στέγης, που θα ανακοινωθεί σύντομα. Μείνετε συντονισμένοι στο onassis.org για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παράσταση και την έναρξη της προπώλησης των εισιτηρίων.
Πληροφορίες παράστασης Στέγη Ιδρύματος Ωνάση Συγγρού 107 Παρασκευή – Κυριακή 19:00 Διάρκεια: 3 ώρες και 55 λεπτά (με διάλειμμα 20 λεπτών)
Η παράσταση είναι στα λετονικά και στα αγγλικά με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.
Στην παράσταση γίνεται χρήση στροβοσκοπικών φωτισμών (strobe lights). Κατά τη διάρκεια της παράστασης και για τις ανάγκες του έργου, οι ηθοποιοί καπνίζουν επί σκηνής.
Εισιτήρια Έναρξη προπώλησης: Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου, στις 17:00 Κανονικό: 7, 25, 35, 45 € Μειωμένο, Φίλος, Παρέα 5-9 άτομα: 20, 28, 36 € Παρέα 10+ άτομα: 18, 25, 32 € Κάτοικος Γειτονιάς: 7 €* Ανεργίας, ΑμεΑ: 5 € Συνοδός ΑμεA: 10 €
