«Θα είσαι πάντα εδώ, με τα ακριβά σου λόγια» – Το αντίο των καλλιτεχνών στον σπουδαίο Μιχάλη Γκανά

Ο Μιχάλης Γκανάς, από τους σημαντικότερους ποιητές των τελευταίων ετών, πέθανε την Τρίτη 12 Νοεμβρίου. Πρόκειται για μία από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του, όχι μόνο με τα ποιήματά του, αλλά και με τους στίχους του, που μελοποιήθηκαν από κορυφαίους συνθέτες και «ζωντάνεψαν» με τις ερμηνείες των τραγουδιστών.

Το δικό τους αντίο άνθρωποι που τον γνώριζαν, καλλιτέχνες που δούλεψαν μαζί του, είπαν σήμερα μέσα από τα social media.

Μερικά από τα πιο συγκινητικά, παρακάτω :

Με ανακοίνωσή της, που ξεκινάει με ένα ποίημα αποχαιρετά η Εταιρεία Συγγραφέων τον σπουδαίο ποιητή.

Η ανακοίνωση της Εταιρείας Συγγραφέων

«Επειδή η ζωή μας μοιάζει να φυραίνει μέρα τη μέρα, δε θα πει πως η ζωή δεν αξίζει τον κόπο.

από το «Προσωπικό»

Με ανείπωτη θλίψη πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του σημαντικού ποιητή και ιδρυτικού μέλους της Εταιρείας μας Μιχάλη Γκανά. Από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της γενιάς του ΄70, ο Μιχάλης Γκανάς αγαπήθηκε ιδιαίτερα τόσο ως ποιητής όσο και ως στιχουργός, καθώς ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από πολλούς γνωστούς, έλληνες και ξένους συνθέτες, όπως ο Μ. Θεοδωράκης, ο Ν. Μαμαγκάκης, ο Ν. Ξυδάκης, ο Δ. Παπαδημητρίου, ο Ν. Κυπουργός, ο G. Bregovic, ο A. Dinkjian κ.ά.

Το έργο του, διαποτισμένο από συγκρατημένο λυρισμό και σπάνιο ήθος, αγαπήθηκε και βραβεύτηκε (Κρατικό Βραβείο Ποίησης, Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του). Το 2022 , η Πρόεδρος της Δημοκρατίας τού απένειμε το παράσημο του Χρυσού Σταυρού του Τάγματος της Τιμής καθώς, όπως τόνισε, «με τα ποιήματα και τα μικρά πεζά του έστησε μια στέρεη γέφυρα ανάμεσα στον απελθόντα κόσμο της υπαίθρου και τη σύγχρονη ζωή, σημαδεύοντας ανεξίτηλα τη συλλογική μας ευαισθησία».

Όπως είχε επισημανθεί εξάλλου και στα Γενεαλογικά για την ποίηση και τους ποιητές του ’70 , «στην ποίηση του Μιχάλη Γκανά αντιπαρατίθενται (…) στην ουσία όχι δυο συστήματα ατομικής και συλλογικής ζωής, της πόλης ας πούμε και της επαρχίας, γιατί στο τέλος-τέλος δεν υπάρχουν πια σαφή όρια ανάμεσα στους τόπους, αλλά μάλλον δυο κόσμοι που δεν απέχουν χρονικά και πολύ, μολονότι μοιάζουν με δυο επικράτειες με ριζικά διαφορετικούς όρους ζωής. Ο κόσμος της παλιάς ορεινής Ελλάδας, αυτάρκης, αυστηρός και ηρωικός, μέσα στη λιτότητά του, και ο κόσμος που μέσα του ζει ο ποιητής — διαμελισμένος από τη βίαιη «εξαστικοποίησή του» και ερημωμένος στη μέσα του ζωή» (Αλέξης Ζήρας).

Εκ μέρους του Δ.Σ. και των μελών της Εταιρείας Συγγραφέων εκφράζουμε τα βαθύτερα και ειλικρινή μας συλλυπητήρια στη γυναίκα του Πόπη και στα παιδιά του, Μυρσίνη και Γιάννη.

Αναρτήσεις που ξεχώρισαν:

Ο Μιχάλης Γκανάς γεννήθηκε στον Τσαμαντά Θεσπρωτίας το 1944. Από το 1962 έζησε και εργάστηκε στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του.

Βιβλιοπώλης για μια δεκαπενταετία, συνεργάστηκε αργότερα με την κρατική τηλεόραση ως επιμελητής λογοτεχνικών εκπομπών και σεναριογράφος. Από το 1989 έως το 2005 εργάστηκε ως κειμενογράφος σε διαφημιστική εταιρία.

Έργα του, όπως το “Γυάλινα Γιάννενα” και το “Ο ύπνος του καπνιστή“, καθιέρωσαν τον Μιχάλη Γκανά ως έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους ποιητές της Ελλάδας. Η γραφή του διακρινόταν για τη βαθιά ανθρωπιά, τη νοσταλγία και τη δύναμη των εικόνων του, που κατάφεραν να μιλήσουν απευθείας στην ψυχή των αναγνωστών.

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, ενώ οι στίχοι του έχουν μελοποιηθεί από σημαντικούς Έλληνες και ξένους μουσικοσυνθέτες όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο Νίκος Ξυδάκης, o Ara Dinkjian, κ.ά.

Οι στίχοι του μελοποιήθηκαν και αγαπήθηκαν από το κοινό, δημιουργώντας τραγούδια που έγιναν σύμβολα μιας ολόκληρης εποχής.

Ανάμεσα στις συνεργασίες που ξεχώρισαν ήταν και εκείνη του 1996, το «Ασίκικο Πουλάκη», ένας κύκλος εννέα τραγουδιών σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, στίχους του Μιχάλη Γκανά, ερμηνευτή τον Βασίλη Λέκκα και επιμέλεια ενορχηστρώσεων από τον Γιάννη Σπάθα.

Όλοι έχουμε τραγουδήσει τον “Μικρό Τιτανικό” του Μαχαιρίτσα, το “Να ‘χα δύο ζωές” του Κότσιρα, ή το “Να δεις τι σου χω για μετά” των Βασίλη Παπακωνσταντίνου και Λαυρέντη Μαχαιρίτσα (“Ρίξε κόκκινο στη νύχτα” 1993).

Δικοί του είναι οι στίχοι του τραγουδιού “Τα κορμιά και τα μαχαίρια” σε μουσική Ara Dinkjian, καθώς και το τηλεοπτικό “Χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια” (Λόγω Τιμής) σε σύνθεση Δημήτρη Παπαδημητρίου.

Παράλληλα, μετέφρασε τις Νεφέλες του Αριστοφάνη για το Θέατρο Τέχνης – Κάρολος Κουν και τους Επτά επί Θήβας του Αισχύλου για το ΔΗΠΕΘΕ Πατρών.

Το 1994 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του Παραλογή, το 2009 με το βραβείο Καβάφη, το 2011 με το βραβείο Ακαδημίας Αθηνών (Ίδρυμα Πέτρου Χάρη) για το σύνολο του έργου του, τo 2021 με το Μεγάλο Βραβείο Jean Moreas για το έργο και την προσφορά στα Ελληνικά Γράμματα. Επίσης το 2021 ήταν ανάμεσα στους finalists του The Anglo-Hellenic League Runciman Award για το δίγλωσσο βιβλίο του A Greek Ballad: Selected Poems, (Yale University Press 2020), καθώς και στους finalists του διεθνούς κύρους βραβείου Neustadt International Prize for Literature 2021 για το ίδιο βιβλίο.

Ο Μιχάλης Γκανάς είχε εκδώσει αρκετές ποιητικές συλλογές, όπως «Ακάθιστος Δείπνος» (1978), «Μαύρα Λιθάρια» (1980), «Γυάλινα Γιάννενα» (1989) και «Παραλογή» (1993). Επίσης, είχε ασχοληθεί με την πεζογραφία, με έργα όπως «Μητριά πατρίδα» (2007) και «Γυναικών: μικρές και πολύ μικρές ιστορίες» (2010).

Ποίηση του Μιχάλη Γκανά μελοποιήθηκε και από τους Μιχάλη και Παντελή Καλογεράκη στο άλμπουμ “Προσωπικό” από τη Μικρή Άρκτο (2016).