Η παράσταση στη Θεσσαλονίκη που κάνει τα όνειρα των ηθοποιών της… θέατρο!

Όταν ο vatiras παρουσίασε τον Απρίλιο του 2023 τον «Άνθρωπο σκιά», επιδιώκοντας να διερευνήσει τη σχέση της πόλης με το ανοίκειο, το «πείραμα» κατάφερε να προκαλέσει και να καταγράψει συμπεριφορές καινούριες. Η πρόθεση του φορέα τέχνη, εκπαίδευσης και πολιτισμού της Θεσσαλονίκης,  είναι κάθε φορά να συνεισφέρει στον διάλογο μεταξύ των τεχνών και της κοινωνίας του σήμερα.

Κάπως έτσι, ο vatiras παρουσιάζει αυτές τις μέρες στο Θέατρο Τ την νέα του πρόταση με τίτλο «Μάσκες Νυκτός» σε σύλληψη και σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Μιχαήλ, αν και η πρώτη γνωριμία με το κοινό της Θεσσαλονίκης έγινε νωρίτερα, στο πλαίσιο της Ανοιχτής Θεατρικής Σκηνής της Πόλης με την ενθουσιώδη υποδοχή του κοινού που βρέθηκε εκεί. Άλλωστε, εκείνη η επιτυχία της Ανοιχτής Σκηνής, έρχεται τώρα και επαναλαμβάνεται στις παραστάσεις στο Θέατρο Τ όπου ξεκίνησαν από τις 27 Μαίου και θα συνεχίσουν μέχρι την Τρίτη 18 Ιουνίου.

Μετουσιώνοντας τα αληθινά όνειρα και τα προσωπικά βιώματα των οκτώ ηθοποιών του θιάσου σε φαινομενικά παράταιρες εικόνες που ακροβατούν ανάμεσα στην κωμωδία και την ποίηση, οι Μάσκες Νυκτός είναι μια παράσταση αλλιώτικη, που δεν βασίζεται σε μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος. Είναι μια πρωτότυπη σκηνική αφήγηση που συνδυάζει μια πληθώρα θεατρικών ειδών (θέατρο της επινόησης, σωματική κωμωδία, θέατρο μάσκας, κλόουν, μπουρλέσκ κ.ά.) και, αξιοποιώντας κοστούμια και σκηνικά αντικείμενα κατασκευασμένα με υλικά καθημερινής χρήσης, δημιουργεί έναν ολόκληρο κόσμο που μας προσκαλεί να τον εξερευνήσουμε· έναν γρίφο που μας προκαλεί να τον ερμηνεύσουμε (ή και όχι)· μια μοναδική εμπειρία που εξάπτει τη φαντασία μας και ανανεώνει την αντίληψή μας για το τι είναι θέατρο.

Για τις «Μάσκες Νυκτός» μιλάει στην Parallaxi ο δημιουργός τους, ο Αλέξανδρος Μιχαήλ, εξηγώντας τον τρόπο που έγινε η παράσταση και μιλώντας για όνειρα και… σκιές

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της παράστασης «Μάσκες Νυκτός» που ήθελες να αναδειχθούν και την κάνουν ιδιαίτερη;

Είναι μια παράσταση που, αποφεύγοντας τον λόγο, μιλάει μέσα από το σώμα, τις εικόνες, τον ρυθμό, την κίνηση, τη δόμηση του χώρου, τα κοστούμια, τη μουσική. Συμπυκνώνει νοήματα δημιουργώντας αρχέτυπα. Κινείται ανάμεσα στο κωμικό και στο ποιητικό. Την έκπληξη και το μυστήριο. Χρησιμοποιεί το στοιχείο της επανάληψης και της παραλλαγής ως φόρμα. Απευθύνεται στις αισθήσεις, στο συναίσθημα, και στο υποσυνείδητο. Δεν εξηγεί, αλλά εξάπτει τη φαντασία. Δεν αφηγείται μια ιστορία. Δημιουργεί έναν κόσμο που μας καλεί να τον εξερευνήσουμε και να τον οικειοποιηθούμε. Προσκαλεί το κοινό σε μια εμπειρία.

Πώς λοιπόν μπορούν τα όνειρα να γίνουν παράσταση;

Στην τέχνη δεν υπάρχει πεπατημένη. Ο καθένας βρίσκει κάθε φορά τον δικό του δρόμο. Και είναι κάθε φορά ένας δρόμος που δεν έχεις διαβεί ποτέ πριν. Τον ανακαλύπτεις βαθαίνοντας στη δημιουργική διαδικασία. Εμείς πάντως τα δικά μας όνειρα τα κάναμε παράσταση με πολλή εμπιστοσύνη στην ομάδα και στη διαδικασία, καλλιτεχνική ελευθερία, πολλή τρέλα, πολύ αυτοσχεδιασμό, καταπιέζοντας την ανάγκη μας να πάρουμε γρήγορες αποφάσεις, δόμηση, δόμηση, δόμηση και επίπονη επιμονή στη λεπτομέρεια.

Πώς επιλέγει ο Vatiras το επόμενο project του, ποια είναι τα κριτήριά σας;

Οδηγός μας είναι πάντα η επόμενη καλλιτεχνική πρόκληση. Οραματιζόμαστε αυτό που φαντάζει αδύνατο και δημιουργούμε ένα σχέδιο δράσης για να το προσεγγίσουμε. Κινούμαστε με οδηγό το ένστικτο. Συνήθως είναι πολύ δύσκολο στην αρχή να το περιγράψουμε με λόγια. Και όποτε το κάνουμε παίρνουμε ως απάντηση γουρλωμένα μάτια, σηκωμένα φρύδια, βλέμματα σύγχυσης και απορίας. Αλλά πάντα βρίσκουμε έναν δρόμο.

Η επιτυχία της πρώτης παρουσίασης της παράστασης στο κοινό της πόλης πριν δύο εβδομάδες, σας φέρνει τώρα στο Θέατρο Τ. Τι σας έλεγε ο κόσμος μετά την παράσταση;

Υπάρχουν αυτοί που ενθουσιάζονται με την εμπειρία του ευφάνταστου κόσμου της παράστασης, την αρτιότητα της τεχνικής, την καθαρότητα των εικόνων, που απολαμβάνουν το χιούμορ και μαγεύονται από την εικαστικότητα, το μυστήριο και την ένταση των ποιητικών σκηνών, την πρωτοτυπία του σκηνικού ιδιώματος και την καλλιτεχνική τόλμη.

Υπάρχουν άλλοι που νιώθουν αμήχανα, γιατί προσπαθούν να εξηγήσουν με τη λογική αυτό που είδαν. Αλλά η παράσταση δεν απευθύνεται στη λογική. Η λογική είναι πολύ μικρή για να συλλάβει το πολυδιάστατο και πολυσήμαντο της τέχνης. Απευθύνεται στη φαντασία, στο συναίσθημα και στο υποσυνείδητο. Είναι φτιαγμένη για να ενεργοποιήσει τη δημιουργική ελευθερία του θεατή ώστε, αφηνόμενος στην εμπειρία, να βρει τις δικές του προσωπικές συνδέσεις με το υλικό. Τα δικά του νοήματα. Προτείνει μια σύνδεση με το μέσα μας. Κατανοώ ότι μπορεί αυτό κάποιους να τους δυσκολεύει. Δουλειά μας, όμως, ως καλλιτέχνες δεν είναι να εξηγούμε, αλλά να δημιουργούμε εμπειρίες. Από τα πολλά συγκινητικά που ακούσαμε θα αναφέρω αυτά: «ήταν η πιο φρέσκια, διασκεδαστική και ψυχαγωγική παράσταση που είδαμε τα τελευταία χρόνια» και  «η παράσταση άνοιξε μια ρωγμή στο σύμπαν και μας έβαλε μέσα».

Τι συμπεράσματα τελικά βγήκαν από το «24 ώρες στην πόλη -Σαν Σκιά – Θεσσαλονίκη» που βιώσατε εσείς ο ίδιος στους δρόμους της πόλης;

Τα συμπεράσματα της Σκιάς θα είχαν ενδιαφέρον αν προέκυπταν από ανθρωπολόγους, ψυχαναλυτές, πολιτικούς φιλοσόφους και κοινωνιολόγους. Για μένα που είμαι καλλιτέχνης αυτό που έχει ενδιαφέρον και που κρατάω είναι το εξής: Πρόκειται ασφαλώς για δύο διαφορετικά καλλιτεχνικά μέσα. Η Σκιά ήταν μια εικαστική performance στο δημόσιο χώρο, ενώ οι Μάσκες Νυκτός είναι μια παράσταση φτιαγμένη για τη σκηνή. Ωστόσο, και τα δύο έργα φέρνουν το κοινό αντιμέτωπο με το Ανοίκειο, τόσο ως καλλιτεχνική φόρμα όσο και ως ανθρώπινη εμπειρία. Το ανοίκειο πάντα προκαλεί μια ρωγμή στην αίσθηση ασφάλειας. Και τότε γίνεται καθαρό ποιοι είναι ανοιχτοί, δεκτικοί στο ανοίκειο, το άλλο, το διαφορετικό, σε μια καινούρια εμπειρία, και ποιοι όχι. Έτσι, η τέχνη γίνεται ένας καθρέφτης του καθενός.

Στις Μάσκες νυκτός, είχατε να συνδυάσετε μια πληθώρα θεατρικών ειδών (θέατρο της επινόησης, σωματική κωμωδία, θέατρο μάσκας, κλόουν, μπουρλέσκ κ.ά.). Είναι ένα ρίσκο αυτό για εσάς αλλά και για το κοινό;

Τα περισσότερα από αυτά τα είδη που αναφέρεις -και που αναφέρονται και στο κείμενο της παράστασης- ακουμπάν το ένα το άλλο ούτως ή άλλως. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για κωμωδία που πηδάει από το λεπτό χιούμορ της ποίησης στην καρικατούρα των κόμικ και της commedia del arte, ακόμη και στο pastiche, κλείνοντας το μάτι σε αριστουργηματικά έργα τέχνης του 20^ου αιώνα, αλλά και παρωδώντας την κουλτούρα του trash που μας περιβάλλει. Η πρώτη μεγάλη πρόκληση για εμάς ήταν να παντρέψουμε το ευτελές με το υψηλό, το κωμικό με το ποιητικό στοιχείο της παράστασης, φτιάχνοντας, όμως, και τα δύο από τα ίδια υλικά. Αυτό το πάντρεμα δεν είναι βέβαια καινούριο. Το κάνει και ο Shakespeare, π.χ. με τους 2 κλόουν που σκάβουν τον τάφο της Οφηλίας.

Η ακόμη μεγαλύτερη πρόσκληση ήταν να φτιάξουμε έναν κόσμο από θραύσματα. Αλλά έτσι δεν γεννιούνται οι κόσμοι; Έτσι γεννήθηκε και η ζωή. Η δική μας δουλειά ήταν να βρούμε μια κοινή αισθητική και τις υπόγειες, άρρητες συνδέσεις που τα συνέχουν. Όλα αυτά ενέχουν ρίσκο. Αλλά για έναν καλλιτέχνη που δεν επαναπαύεται στα κεκτημένα και αναζητά συνεχώς καινούριους ορίζοντες, το ρίσκο είναι τρόπος ύπαρξης. Το ίδιο ρίσκο ζητάμε και από τους θεατές. Να βγουν από την ασφαλή τους ζώνη για να ανακαλύψουν άλλους, πιο προσωπικούς τρόπους να συνδέονται με αυτό που συμβαίνει στη σκηνή, να το συνδιαμορφώσουν, νοηματοδοτώντας το ανάλογα με τα δικά τους βιώματα.

Αν έπρεπε να χαρακτηρίσετε με πέντε λέξεις αυτή την παράσταση, ποιες θα μπορούσαν να είναι αυτές;

Ελαφρότητα, βάθος, παιχνίδι φαντασίας, ελευθερία. Θα μπορούσα όμως να το κάνω και σε τέσσερις: «Βαθύ, βαθύ το πέσιμο, βαθύ, βαθύ το ανέβασμα». (Από τη Σονάτα του Σεληνόφωτος, του Ρίτσου, που ήταν και αναφορά στην πρώτη ύλη της παράστασης).

Πληροφορίες: Χώρος: Θέατρο Τ, (Αλ. Φλέμινγκ 16, Θεσσαλονίκη) | Παραστάσεις: 27 Μαΐου έως 18 Ιουνίου 2024, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:30 | Διάρκεια παράστασης: 70’ (χωρίς διάλειμμα) | Τιμές εισιτηρίων: 12€ κανονικό | 10€ μαθητών, φοιτητών, ανέργων, ΑμεΑ, πολυτέκνων & άνω των 65 | 8€ θεατρικές ατέλειες | Προπώληση εισιτηρίων: https://www.more.com/theater/maskes-nyktos/ | Πληροφορίες / Κρατήσεις: 2310 854 333 | Parking: Ιδιωτικός χώρος parking ακριβώς δίπλα από το Θέατρο Τ. Τιμές: 3€ η πρώτη ώρα | +1€ για κάθε επόμενη ώρα

ΠΑΙΖΟΥΝ: Κωνσταντίνος Δράκος Μυσιρλόπουλος, Γιώργος Νέστωρας, Εύα Τσακίρη, Mαρία Φαμιλίτου, Αναστάσης Φιλοξενίδης, Μαρία Κυριακή Φωτιάδου, Μαρία Χασεκίδου, Μέλινα Ψαροπούλου