Μπήκαμε στις πρόβες της παράστασης «Θελεστίνα» του Κρατικού Θεάτρου λίγο πριν την πρεμιέρα

Με μία νέα μεγάλη παραγωγή υποδέχεται την άνοιξη το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος προερχόμενη από το 1499 και έναν ισπανό συγγραφέα,  τον Φερνάντο ντε Ρόχας, που έχει μείνει διαχρονικός από ένα μόλις έργο του που δημοσιεύτηκε. Την «Θελεστίνα» που υποδέχεται η Θεσσαλονίκη στο Βασιλικό Θέατρο από το Σάββατο 15 Μαρτίου σε απόδοση κειμένου και σκηνοθεσία του Αστέρη Πελτέκη και με μία σειρά σπουδαίων ηθοποιών που εγγυώνται ένα τουλάχιστον ενδιαφέρον αποτέλεσμα.

Σε μία από τις τελευταίες πρόβες λίγο πριν πρεμιέρα, η Parallaxi μπήκε στα καμαρίνια του Βασιλικού, για να μεταδώσουμε  τη δική μας πρώτη γεύση από τη νέα παράσταση, αλλά και να μιλήσουμε με ηθοποιούς που ετοιμάζονται για μία σπουδαία διαδρομή από το τέλος του Μεσαίωνα μέχρι την αρχή της Αναγέννησης, σε μία εποχή που προκαταλήψεις και κοινωνικές θέσεις δείχνουν πόσο ίδια ή ανάλογα παραμένουν μέχρι σήμερα πολλά από αυτά.

Εν μέσω μίας διαδικασίας που μόνο άγχος και εγρήγορση μπορεί να έχει μόλις λίγες μέρες πριν τον τελικό προορισμό μίας πρεμιέρας, μέσα από τους ίδιους τους ηθοποιούς που μιλούν για εμάς, αλλά και μέσα από φωτογραφίες που καταγράφουν εξαιρετικά την σπουδαία δουλειά που γίνεται πίσω από τα λαμπερά φώτα μίας θεατρικής δουλειάς, η «Θελεστίνα» δείχνει να αποδίδει με έναν υποδειγματικό τρόπο την εποχή, τις ιδέες και τα διδάγματα που αναμετρώνται μέχρι σήμερα με τους ανθρώπους.

Φωτογραφίες: Παναγιώτα Βαϊνά, Βασίλης Σβαρνιάς (σπουδαστές esp+)

Στο ρόλο της Θελεστίνα, η Ελισάβετ Κωνσταντιντίδου. Μαζί της, η Χρύσα Ρώπα, ο Ταξιάρχης Χάνος, η Αλεξάνδρα Παλαιολόγου, ο Γιώργος Κολοβός, η Τατιάνα Μελίδου και άλλοι σημαντικοί ηθοποιοί – νεότεροι και παλιότεροι – που έφτιαξαν ένα σύνολο διαμάντι, υπό την ευθύνη του Πελτέκη που κι εδώ δείχνει να απολαμβάνει την ενορχήστρωση του.

Ο ερωτευμένος νεαρός ιππότης Καλίστο, αδυνατώντας να διαχειριστεί την απόρριψη της αγαπημένης του Μελιβέας, δέχεται τη συμβουλή του υπηρέτη του Σεμπρόνιο και ζητάει βοήθεια από τη Θελεστίνα, μια δαιμόνια προξενήτρα, πρώην ιερόδουλη και νυν προαγωγό, η οποία κατέχει τα μυστικά του έρωτα και δίνει λύσεις στα προβλήματα, έναντι αμοιβής, με αλχημείες και μαγικά βότανα. Η Θελεστίνα, βάζει το σχέδιο της σε εφαρμογή, ώστε το νεαρό ζευγάρι να ερωτευθεί με πάθος. Πανούργα, χειριστική και εξαιρετικά ικανή στο να καταλαβαίνει τους ανθρώπους και να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες τους, χρησιμοποιεί ανορθόδοξους τρόπους, μηχανορραφίες και «ραφές» παντός τύπου που εκχυδαΐζουν τον αγνό «πλατωνικό» έρωτα και εμπλέκουν τους ήρωες σε απρόβλεπτες περιπέτειες…

Ποια θα είναι η είναι η κατάληξη του δυνατού αυτού έρωτα, που μέσα από αλχημείες και εξαπατήσεις, πυροδοτεί μια σειρά θανάσιμων αμαρτημάτων, όπως η λαγνεία και η απληστία, σε μια κοινωνία γεμάτη δεισιδαιμονίες, στην Ισπανία του 15ου αιώνα;

Μιλώντας με βασικούς συντελεστές της «Θελεστίνας», μαθάινουμε παραπάνω για την παράσταση και κατανοούμε σύμβολα του Ρόχας και αντιλήψεις που αντέχουν, δυστυχώς, στο πέρασμα των αιώνων…

Αστέρης Πελτέκης: «Θα καταλάβετε πως είναι σαν να συνέβαιναν όλα αυτά πάντα και θα συμβαίνουν»

Η «Θελεστίνα» είναι ένα από τα κείμενα που αγαπώ πολύ και πρόκειται για ένα σημαντικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας όσο και του θεάτρου. Το κείμενο του Ρόχας στην εποχή του αγαπήθηκε, διαβάστηκε και εκδόθηκε όσο κανένα άλλο. Ήταν σαν ένα ποιοτικό άρλεκιν της εποχής, να το πούμε έτσι. Και από έναν άνθρωπο ο οποίος είχε πιάσει πάρα πολύ βαθιά νοήματα μέσα σε αυτό το μυθιστόρημα, από τον έρωτα, την καθημερινότητα, την ταξική ανισότητα, την ανάγκη των γυναικών που μέχρι και σήμερα συναντούμε. Άμα δείτε την παράσταση και διαβάσετε το έργο, θα καταλάβετε πως είναι σαν να συνέβαιναν όλα αυτά πάντα και θα συμβαίνουν. Η παράσταση δεν είναι ακριβώς κωμωδία, είναι ιλαροτραγωδία, δηλαδή, μια κωμικοτραγική ιστορία. Ούτως ή άλλως, η τραγωδία περιέχει πάντα το χιούμορ και το χιούμορ πάντα περιέχει την τραγωδία. Αρχικά το έργο είναι μία δική μας διασκευή, είναι δηλαδή η επιλογή με κάποια κομμάτια της ιστορίας. Και σε δεύτερο χρόνο σκηνοθετικά, εστιάσαμε στα σημεία που μπορούν να επικοινωνήσουν καλύτερα με το κοινό. Εδώ υπάρχει μια προσέγγιση κυρίως στα θέματα του έρωτα, ως μια κατάσταση που προκαλεί έναν στροβιλισμό και μια κατάσταση αναταραχής ενώ στο τέλος επέρχεται η κάθαρση, είτε μέσω του θανάτου, είτε μέσω του happy end, είτε μέσω της οποιαδήποτε δραματολογικής λύσης ώστε να επανέλθει η φυσική ισορροπία.

Σε αυτή την παράσταση, έχω τη χαρά και την τιμή να συνεργάζομαι με εξαιρετικούς ηθοποιούς. Η Ελισάβετ ήταν ένας από τους λόγους που ήθελα πολύ να κάνω αυτό το έργο, γιατί όταν δουλέψαμε την πρώτη φορά μαζί, την είδα και είπα αυτή πρέπει να παίξει τη Θελεστίνα. Και δέκα χρόνια μετά, ευτυχώς, είμαστε εδώ και το καταφέραμε και συμβαίνει. Και φυσικά έχω μια σειρά από εξαίρετους συναδέλφους, τη Χρύσα Ρώπα, του Ταξιάρχη Χάννο, την Αλεξάνδρα Παλαιολόγου, την Τατιάνα Μελίδου, τον Γιώργο Κολοβό και όλους τους άλλους εξίσου σημαντικούς.  Μία σειρά από ηθοποιούς που χαίρεσαι να δουλεύεις μαζί τους. Φυσικά, έχω και πολύ καλούς καλλιτεχνικούς συνεργάτες και συντελεστές.

Ελισάβετ Κωνσταντινίδου: «Ανασύρω από μέσα μου πράγματα που θα μπορούσα να κάνω για να επιβιώσω»

Συναντήθηκα και στο παρελθόν με τον Αστέρη Πελτέκη ως συνάδελφοι στην «Λωξάνδρα» στο ΘΟΚ και από τότε ακόμα μου έλεγε για την «Θελεστίνα» ως ένα σπουδαίο ισπανικό έργο και σκεφτόταν εμένα για τον ρόλο. Μετά, που μου έγινε η πρόταση και διάβασα το κείμενο, είδα πως είναι πολύ ιδιαίτερο και δύσκολο και ο τρόπος που το έχει προσεγγίσει ο ταλαντούχος Αστέρης με μία μαεστρία και μία ακρίβεια, με έκανε να με ενδιαφέρει πολύ να είμαι εδώ στη Θεσσαλονίκη και να κάνω αυτή την πολύπλοκη και πολυτάλαντη γυναίκα. Πρόκειται άλλωστε για ένα ον που επιβιώνει των καταστάσεων, ειδικά σε μία δύσκολη εποχή που διαδραματίζεται το έργο.

Με γοήτευσε αυτό το παλιό, που έπρεπε να βρω μέσα μου παλιές εικόνες και σκέψεις που μπορεί να είχα στο μυαλό μου για τον Μεσαίωνα. Επίσης, είναι ένα έργο που αφορά και τον ρόλο της γυναίκας μέσα στα πράγματα. Βλέπουμε πώς επιβίωναν τότε, πώς υπήρχαν μέσα σε δύσκολες καταστάσεις. Πριν μερικά χρόνια έκανα την Εκάβη στο «Τρίτο Στεφάνι» που ήταν επίσης μία ικανή και άξια γυναίκα και πάντα έλεγα μέχρι τότε πως ήταν ο πιο πλήρης ρόλος που είχα κάνει στη ζωή μου. Έτσι και τώρα, στη Θελεστίνα, ανασύρω από μέσα μου πράγματα που θα μπορούσα να κάνω για να επιβιώσω.

Αλεξάνδρα Παλαιολόγου: «Δυστυχώς καταλαβαίνουμε πως δεν αλλάζουν τελικά στα χρόνια οι άνθρωποι, δεν έχουν μνήμη μάλλον»

Είμαι η Αρεούσα, μία πόρνη με πολύ κοφτερό μυαλό που διοργανώνει δολοπλοκίες και θα ήθελε κάποια στιγμή να πάρει και τη θέση της Θελεστίνας. Στη «Θελεστίνα» με κέρδισαν όλα, είναι ένα έργο του Μεσαίωνα που διαδραματίζεται στις αρχές της Αναγέννησης και ουσιαστικά, μιλάει για την γυναίκα. Χωρίς να είναι ένα απόλυτα γυναικείο έργο έχει στο κέντρο του τη γυναίκα και αυτή την ανελευθερία που έχει από καταβολής κόσμου. Αν δούμε γύρω μας, και κρίνουμε από τις γυναικοκτονίες που γίνονται και τις όποιες κακοποιήσεις, δυστυχώς καταλαβαίνουμε πως δεν αλλάζουν τελικά στα χρόνια οι άνθρωποι, δεν έχουν μνήμη μάλλον. Αυτό που θεωρώ εγω όμως ότι πρέπει να κάνουμε όλοι, είναι να παλέψουμε για έναν καλύτερο κόσμο και να μετατοπιστούμε σε κάτι καλύτερο από αυτό που είμαστε. Αν γίνει αυτό από τον κάθε ένα μας ξεχωριστά θα γίνει μετά και μία μαζική μετατόπιση. Η συνεργασία μου με το Κρατικό είναι καταπληκτική κι αυτή τη φορά με εξαιρετικές συνεργασίες από Διευθυντή μέχρι τεχνικούς.

Ταξιάρχης Χάνος: «θα ήθελα να πάρει ο θεατής ό, τι έχει ανάγκη αυτός»

Είναι ένα ωραίο έργο, πολύ ενδιαφέρον. Όσον αφορά τα θέματα του, είναι τα βασικά που υπάρχουν αιώνες, όπως αυτό του έρωτα, αυτό της εξουσίας, αυτό του πώς συμπεριφερόμαστε στην γυναίκα. Θέματα που επανέρχονται με πολύ χειρότερο τρόπο μου φαίνεται. Κι ας γίνονται προσπάθειες. Πιστεύω ότι κάποια στιγμή δεν θα χρειάζεται καν να τα συζητάμε. Κι εγώ κόρη έχω. Το βλέπω όμως και σε όλα τα νέα παιδιά στη δραματική σχολή. Αντιμετωπίζουν αλλιώς την ύπαρξή τους και το σώμα τους. Και τα αγόρια και τα κορίτσια.

Τελειώνοντας η παράσταση, θα ήθελα να πάρει ο θεατής ό, τι έχει ανάγκη αυτός. Αν φεύγοντας έχει την κόρη του δίπλα ας το σκεφτεί. Αν έχει τα αγόρια του δίπλα, αν έχει τη γυναίκα του ας το σκεφτεί. Ότι θα μπει ένας προβληματισμός στο μυαλό, νομίζω ότι είναι πολύ πιο σπουδαίο από το να του πω εγώ να πάρει κάτι συγκεκριμένο. Ας ρωτήσει την κόρη του πώς πάει σε κάτι που δεν έχει σκεφτεί ποτέ μέχρι τότε να τη ρωτήσει. Να μάθει πώς νιώθει εκείνη, να την πάρει αγκαλιά με έναν αλλιώτικο τρόπο, να μιλήσει μαζί της απλά, όχι για να υποδείξει κάτι.

Γιώργος Κολοβός: «Διαπραγματευόμαστε έναν έρωτα και μάλιστα απαγορευμένο»

Εγώ είμαι ο ερωτευμένος πλούσιος ιππότης Καλίστο, ο οποίος ερωτεύεται την Μελιβέα και επειδή εκείνη δεν τον ερωτεύεται, επιστρατεύει την Θελεστίνα που είναι μάγισσα για να τον βοηθήσει και να την κερδίσει. Είναι ένας τύπος φουλ αφελής, που ξοδεύει λεφτά, χωρίς να έχει γνώση της αληθινής ζωής και των προβλημάτων, με δύο υπηρέτες που τον εκμεταλλεύονται όσο περισσότερο μπορούν με διάφορες δολοπλοκίες που βλέπουμε. Στο έργο όμως, διαπραγματευόμαστε έναν έρωτα και μάλιστα απαγορευμένο. Η συνεργασία μου με τους συναδέλφους σε αυτό το έργο είναι υπέροχη, είναι γρήγορη και πιεστική αλλά επειδή η ομάδα «πετάει» πήγαν όλα τέλεια. Η κάθε νέα παράσταση για μένα άλλωστε, είναι σαν ένα καινούριο καράβι σε καινούριο νησί. Καινούρια διαδρομή, καιν ούρια κύματα. Όλη αυτή η διαδικασία κάθε νέου έργου, είναι πολύπλοκη μεν αλλά και κάθε φορά διαφορετική και την κερδίζεις τη σκηνή κάθε φορά εκ νέου, από την αρχή. Είναι πρόκληση κάθε φορά…

Τατιάνα Μελίδου: «Μου αρέσουν οι ιστορίες εποχής που όμως μπορούν να είναι και διαχρονικές»

Για μένα αυτή η δουλειά είναι ένα παραμύθι. Κι επειδή μου αρέσουν πάρα πολύ τα παραμύθια, είμαι πολύ ευτυχής που βρίσκομαι σε αυτή τη δουλειά και ανάμεσα σε όλους αυτούς τους εξαίρετους συναδέλφους. Μου αρέσουν οι ιστορίες εποχής που όμως μπορούν να είναι και διαχρονικές. Κι ο έρωτας ας πούμε, δημιουργεί διαχρονικές ιστορίες και αυτή η ιστορία που διηγούμαστε εδώ, είναι μία τέτοια ιστορία. Με ιντριγκάρει πολύ ο ρόλος της Μελιβέα που άλλα λέει και άλλα εννοεί και αυτό το δίπολο που έχει, το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον υποκριτικά, γιατί ενώ είναι πολύ ερωτευμένη με τον ιππότη, παρόλα αυτά δε μπορεί ούτε να το παραδεχτεί ούτε και να το δείξει αλλά εγώ, πρέπει να δείξω στον θεατή να καταλάβει ότι ενώ λέω άλλα, εννοώ άλλα. Η αλήθεια είναι, ότι με δυσκόλεψε αυτό αλλά ήταν μία εποικοδομητική διαδικασία.

*Η «Θελεστίνα» του Φερνάντο ντε Ρόχας από το ΚΘΒΕ στο Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης (30ης Οκτωβρίου 2, Πλατεία Λευκού Πύργου) | Πληροφορίες- κρατήσεις στο Τ. 2315 200 200 και στα εκδοτήρια του ΚΘΒΕ | Εισιτήρια-Τιμές εισιτηρίων: από 9€ – 21€ / Προπώληση Εισιτηρίων: ntng.gr – more.com – 11876 /

Η Ιλλαροτραγωδία του Καλίστο και της Μελιβέας ή Θελεστίνα όπως την αποκαλούσε το κοινό και επικράτησε σαν τίτλος, αποτελεί ένα πρωτοποριακό ουμανιστικό έργο που δημοσιεύτηκε το 1499, του οποίου τα τολμηρά για την εποχή στοιχεία καταπλήσσουν και ενθουσιάζουν τους αναγνώστες. Στην συγκεκριμένη σκηνοθετική προσέγγιση του έργου, μέσα από την προσθήκη μια σύγχρονης Παράβασης, υπογραμμίζονται, επιπλέον, η θέση της γυναίκας, η «αρετή» της αγνότητας και η εκμετάλλευσή της καθώς και η τεράστια επιχείρηση χειραγώγησης και εμπορευματοποίησης του γυναικείου σώματος, ανά τους αιώνες.

Είναι το πρώτο διαλογικό μυθιστόρημα το οποίο εισαγάγει ουσιαστικά την λογοτεχνία στην Αναγέννηση. Ο Φερνάντο ντε Ρόχας, ένας βίαια εκχριστιανισμένος Εβραίος, γράφει μια συναρπαστική ερωτική ιστορία, που καθρεφτίζει τη μεσαιωνική ηθική, απεικονίζοντας τα βασικά χαρακτηριστικά της. Βρίσκεται όμως στο κατώφλι μιας νέας εποχής που αρχίζει να ξεπηδάει με νέους κώδικες. Από τη φεουδαρχία και τον Καθολικισμό αρχίζουν να αχνοφαίνονται τα πρώτα σημάδια της Αναγέννησης και του καπιταλισμού, σε ένα κείμενο που παίζει με τα όρια της Ιεράς Εξέτασης.

Το εκτενέστατο μυθιστόρημα των περίπου 65.000 λέξεων, γνώρισε τεράστια επιτυχία με πολλές επανεκδόσεις και διασκευές. Η έντονη θεατρικότητά του κειμένου, οι δυνατοί μονόλογοι, η διαλογική μορφή του καθώς και οι πολύπλευροι χαρακτήρες του, έδωσαν έδαφος για πολλαπλές απόπειρες σκηνικής μεταφοράς. Η σάτιρα, το ποιητικό στοιχείο, ο συνδυασμός του υψηλού και του ευτελούς, τα μεγάλα πάθη και τα συναισθήματα με την ταυτόχρονα κωμική αποδόμησή τους, επιτυγχάνουν μια επιδέξια κοινωνική κριτική της εποχής, αποδομώντας διακριτικά τις αρχές που τη διέπουν, σε ένα κείμενο που επιφανειακά τις παραχωρεί τη νομιμοποίησή τους.

Διανομή: Ζωή Ευθυμίου (Νεαρή Θελεστίνα/Β΄Θελεστίνα/Περαστική), Γιώργος Κολοβός (Καλίστο), Θάνος Κοντογιώργης (Σεμπρόνιο/Τριστάν/Περαστικός), Ελισάβετ Κωνσταντινίδου (Θελεστίνα), Χριστίνα Κωνσταντινίδου (Αλίσα/Πόρνη/ Γ΄Θελεστίνα/Περαστική/ σε διπλή διανομή), Τατιάνα Μελίδου (Μελιβέα), Δημήτρης Μορφακίδης (Πάρμενο/ Σόσια/Περαστικός), Αλεξάνδρα Παλαιολόγου (Αρεούσα/ Περαστική), Χρύσα Ρώπα (Ελίσια), Μίλτος Σαμαράς (Θεντούριο/Περαστικός), Εύη Σαρμή (Λουκρέθια), Ελευθερία Τέτουλα (Αλίσα/ Πόρνη/ Γ΄Θελεστίνα/Περαστική/ σε διπλή διανομή), Ταξιάρχης Χάνος (Πλεμπέριο/ Περαστικός)

Χορεύτρια: Έρωτας/ Πόρνη/ Περαστική: Αναστασία Κελέση

Φιγκυράν: Αργυρώ Βλαχοπούλου

Συντελεστές: Απόδοση κειμένου – Σκηνοθεσία: Αστέριος Πελτέκης | Μουσική: Στέφανος Κορκολής | Εικαστική σύνθεση και εγκατάσταση: Φρόσω Λύτρα | Κοστούμια: Νίκος Χαρλαύτης | Φωτισμοί: Στέλιος Τζολόπουλος | Συνεργάτις σκηνογράφος – ενδυματολόγος: Δανάη Πανά | Επιμέλεια κίνησης: Αναστασία Κελέση | Βοηθός σκηνοθέτη: Εύη Σαρμή | Οργάνωση Παραγωγής: Φιλοθέη Ελευθεριάδου | Φωτογραφίες παράστασης: Mike Rafail | That long black cloud