Θανάσης Ζερίτης: «Ο αγώνας που γίνεται από τη νεότερη γενιά θα δείξει τον δρόμο της αποδοχής»

Η παράσταση «Ήλιος με δόντια», βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γιάννη Μακριδάκη, φέρνει στη σκηνή έναν άνθρωπο, τον Κωνσταντή, που βιώνει τον αποκλεισμό της κοινωνίας στις αρχές του 20^ου αιώνα στη Χίο, λόγω της θηλυπρέπειας του.

Σε σκηνοθεσία του Θανάση Ζερίτη και δραματουργική επεξεργασία της Νεφέλης Μαϊστράλη, το «Ήλιος με δόντια» θίγει ένα σοβαρό θέμα που ενώ το τοποθετεί σε παρελθοντικό χρόνο, ο θεατής σήμερα θα βρει δεκάδες αναφορές – με μερικές από αυτές με ονόματα και ιστορίες που απασχόλησαν πρόσφατα το πανελλήνιο – σε μία κοινωνία που τελικά περνώντας τα χρόνια κάνει μικρά, σχεδόν ελάχιστα, βήματα προόδου.

Η παράσταση, συνεχίζει στη Θεσσαλονίκη για αυτό το Σαββατοκύριακο ακόμα, στη σκηνή του Metropolitan (Σάββατο 12/4 στις 21:00 – Κυριακή 13/4 στις 19:00) και με αφορμή την μεγάλη ανταπόκριση του κοινού, μιλάει στην Parallaxi ο σκηνοθέτης Θανάσης Ζερίτης για τον δικό του «Ήλιο με δόντια»

Πώς προέκυψε η θεατρική μεταφορά του βιβλίου του Γιάννη Μακριδάκη. Ποια είναι η ιστορία του μέχρι τελικά να γίνει η παράσταση που βλέπουμε σήμερα;

Η αγάπη μας για την ελληνική λογοτεχνία μας έφερε κάποια στιγμή μοιραία στα βιβλία του Γιάννη Μακριδάκη. Ο «Ήλιος με δόντια» ήταν το πρώτο που διάβασα και αμέσως μοιράστηκα με την Νεφέλη Μαϊστράλη την επιθυμία μου να το μεταφέρουμε στο θέατρο. Ωστόσο πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι να βρούμε το σωστό χρόνο και τόπο και τελικά είμαι πολύ ευτυχής που περιμέναμε τόσο καιρό.

Ο Κωνσταντής είναι ένας νέος στις αρχές του 20^ου αιώνα που βιώνει τον αποκλεισμό λόγω της θηλυπρέπειας και της αδυναμίας του και σκέφτομαι τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις γνωστές που μας απασχόλησαν πρόσφατα αλλά θεωρώ πως είναι πολλές περισσότερες οι περιπτώσεις που δε γνωρίσαμε ποτέ. Τι είναι όμως για σένα ο Κωνσταντής;

Είναι πραγματικά πολύ δυσάρεστο ότι οι αναλογίες με την Ελλάδα του σήμερα προκύπτουν αυτόματα.  Για μένα ο Κωνσταντής και αυτό που τον κάνει τόσο αγαπητό στα μάτια μου είναι ότι είναι ένας από εμάς. Δεν μπορεί, ούτε καν προσπαθεί, να εξηγήσει γιατί βρέθηκε στο στόχαστρο της κοινωνίας, προσπαθεί μόνο να επιβιώσει μέσα σε αυτές τις συνθήκες και να γίνει αποδεκτός. Είναι πραγματικά ηρωική η στάση του απέναντι στα πράγματα.

Από τις συζητήσεις σας με τον Γιάννη Μακριδάκη για την ιστορία του αυτή, τι ήταν αυτό που σας έκανε περισσότερο εντύπωση – ενδεχομένως που τελειώνει η μυθοπλασία και πού ξεκινά η περισυλλογή αληθινών στοιχείων;

Σε μια ανοιχτή συζήτηση με το κοινό μας είπε ότι ξεκίνησε να γράφει τον Ήλιο με αφορμή το βομβαρδισμό του WIRIL στο λιμάνι της Χίου το 44. Μου φάνηκε καταπληκτικό πως με μια τέτοια αφορμή, προέκυψε μια τόσο ανθρώπινη ιστορία. Ο Γιάννης Μακριδάκης είναι μελετητής της ανθρώπινης ψυχής. Όλοι του οι ήρωες έχεις την αίσθηση ότι υπήρξαν και έζησαν αυτά που περιγράφει. Θα έλεγα ότι η επιλογή του να μιλήσει για αυτούς που είναι δίπλα από τα γεγονότα, για αυτούς που δεν μιλάει η επίσημη ιστορία, που δεν θα βρούμε γραμμένους στις εφημερίδες, του δίνει την ευκαιρία να δημιουργήσει χαρακτήρες στους οποίους όλοι μας βλέπουμε κομμάτια του εαυτού μας.

Επειδή πολλές φορές ασχοληθήκατε με την ελληνική πεζογραφία, τι είναι αυτό που σας γοητεύει σε μία τέτοια μεταφορά;

Η μεταφορά ενός μυθιστορήματος μας δίνει ελευθερίες πάνω στη φόρμα της παράστασης και συχνά μας κάνει πιο δημιουργικούς. Κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή φυσικά,  αλλά στόχος μας κάθε φορά είναι να μεταφέρουμε το πνεύμα του κειμένου. Ωστόσο είτε πρόκειται για θεατρικό έργο είτε για κάποιο άλλο κείμενο οδηγός είναι πάντα η ιστορία που θέλουμε να αφηγηθούμε και πιστεύουμε ότι έχει νόημα να ακουστεί στην εποχή μας.

Τα βιβλία έχουν εκ των πραγμάτων περισσότερο την δυνατότητα να εμβαθύνουν και να αναλύσουν τους χαρακτήρες. Αυτό σας βοηθάει να κατανοήσετε καλύτερα τους ήρωες σας όταν πια τους ανεβάζετε στη σκηνή;

Είναι αλήθεια ότι ένα μυθιστόρημα σίγουρα βοηθάει να κατανοήσεις περισσότερο τους χαρακτήρες και τα κίνητρα τους. Ακόμα και αν κάποιες λεπτομέρειες δεν ακουστούν ποτέ σε μια παράσταση,  για το δημιουργικό κομμάτι της κατασκευής των χαρακτήρων αποτελεί ένα σημαντικό πλεονέκτημα.

Η ζωή του Κωνσταντή μεταφέρεται με δύο ηθοποιούς επί σκηνής. Θα μπορούσε να είναι το «Ήλιος με δόντια» ένας μονόλογος και τελικά γιατί επέλεξες να γίνει έτσι;

Σίγουρα θα μπορούσε, έχει άλλωστε συμβεί στο παρελθόν. Όσο προχωρούσαμε στη διασκευή με τη Νεφέλη είχα την αίσθηση ότι με δύο ερμηνευτές θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε ακόμα καλύτερα την ψυχοσύνθεση του Κωνσταντή. Θα έχουμε μεγαλύτερο εύρος συναισθημάτων και θα δοθεί επι σκηνής η ανάγκη του ήρωα να προχωρήσει παρακάτω, να συνεχίσει να μιλάει μέχρι να ολοκληρώσει την ιστορία του. Υπάρχει ένα διαρκές πισωγύρισμα στα λόγια του, κάθε φορά που επισκέπτεται ένα κομμάτι που τον πληγώνει ακόμα. Σε αυτήν του την ανάγκη να εξωραΐσει καταστάσεις και να μην βυθιστεί στην θλίψη βασίσαμε την εναλλαγή των αφηγητών.

Ποια σκηνοθετική γραμμή θέλατε να ακολουθήσετε;

Κάθε φορά με οδηγεί η ιστορία και πως θα μπορέσουμε να την αποδώσουμε καλύτερα. Στην πρόβα προσπαθήσαμε να βρούμε ποια μέσα θα μας μας οδηγήσουν σε αυτό. Έτσι προέκυψε μια παράσταση που έχει τις βάσεις της σε αυτό που λέμε «αφηγηματικό θέατρο», επισκέπτεται συχνά το ρεαλιστικό και δανείζεται στοιχεία από το θέατρο ντοκουμέντο.

Πώς θα μπορέσει κάποια μέρα η κοινωνία μας να δεχτεί και να αποδεχτεί τους Κωνσταντήδες του κόσμου;

Θέλω να πιστεύω ότι ο αγώνας που γίνεται από τη νεότερη γενιά θα δείξει τον δρόμο της αποδοχής.

Τι θα ήθελες να κρατήσει μέσα του όποιος έρχεται να δει το «Ήλιος με δόντια»;

Ιδανικά να κάνει ένα βήμα. Προς την αποδοχή και την κατανόηση.

* Η παράσταση βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γιάννη Μακριδάκη | Σκηνοθεσία: Θανάσης Ζερίτης | Δραματουργική επεξεργασία: Νεφέλη Μαϊστράλη | Παίζουν: Παναγιώτης Εξαρχέας, Γιάννης Λεάκος | Παραστάσεις: Σάββατο 12/4 στις 21:00 – Κυριακή 13/4 στις 19:00 | Metropolitan: The Urban Theater (Βασ. Όλγας 65 & Φλέμινγκ 2, Θεσσαλονίκη | τηλ. 2311 284 773) | Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά | Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό: 18 ευρώ | Μειωμένο: 15 ευρώ | Προσφορά προπώλησης: 13 ευρώ για περιορισμένο αριθμό εισιτηρίων | Προπώληση εισιτηρίων: https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/ilios-me-dontia-theatro-metropolitan/ & καθημερινά από το ταμείο του θεάτρου