Θάνατος Βασίλη Παπαβασιλείου: Πως τον αποχαιρετούν το ελληνικό θέατρο και προσωπικότητες της χώρας

Ο Βασίλης Παπαβασιλείου, ένας σημαντικός άνθρωπος του ελληνικού θεάτρου, έφυγε σήμερα από την ζωή σε ηλικία 76 ετών (6/6), μετά από νοσηλεία αρκετών ημερών λόγω προβλημάτων υγείας.

Ποιος ήταν ο Βασίλης Παπαβασιλείου

Ο Βασίλης Παπαβασιλείου είναι σκηνοθέτης, ηθοποιός, συγγραφέας, μηχανικός ήχου. Γεννήθηκε το 1949 (ηλικία 76 χρονών) στη Θεσσαλονίκη, αλλά μεγάλωσε στις Σέρρες.

Στις τελευταίες δουλειές του συγκαταλέγονται, Τους Ζυγούς Λύσατε, Η Ελένη του Γιάννη Ρίτσου, Relax…Mynotis, Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή… θα πεις κι ένα τραγούδι, Ιφιγένεια εν Ταύροις του Γκαίτε, Ο Τυχοδιώκτης… βασισμένος στον Χουρμούζη, Του Κουτρούλη ο γάμος του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή, ο Κύκλωπας του Ευριπίδη καθώς επίσης και δύο οπερέτες του Θεόφραστου Σακελλαρίδη.

Συνολικά έχει σκηνοθετήσει τριάντα παραστάσεις μέσα σε ισάριθμα χρόνια (έργα Σοφοκλή, Γκολντόνι, Μαριβώ, Χόρβατ, Μποντ, Σαίξπηρ Πιραντέλλο, Μολιέρου, Αναγνωστάκη, Στάικου, Μανιώτη, κ.ά.). Έχει μεταφράσει θεατρικά και πεζά κείμενα (Γκολντόνι, Μποντ, Μολιέρος, Μπαρτ, Σαντ, κ.ά.).

Τιμήθηκε με διακρίσεις από τον Δήμο Αθηναίων, τον Δήμο Χαλανδρίου, την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών και το Φεστιβάλ Θεάτρου Συρακουσών της Σικελίας. Δίδαξε, όχι συστηματικά, σε δραματικές σχολές και στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Δείγμα της δουλειάς του στο θέατρο είναι οι παραστάσεις Τους ζυγούς λύσατε (2019), Ελένη (2021), Μια νύχτα στην Επίδαυρο (2023), RELAX…MYNOTIS, Μορφές ελληνικής αθανασίας (2017).

Πως αποχαιρετούν καλλιτέχνες, ηθοποιοί, αλλά και πολιτικοί τον σπουδαίο Βασίλη Παπαβασιλείου 

Κυριάκος Μητσοτάκης

«Το θέατρο, η τέχνη και η σκέψη στην Ελλάδα έχασαν, σήμερα, έναν σπάνιο σκαπανέα τους. Γιατί ο Βασίλης Παπαβασιλείου που έφυγε από κοντά μας δεν υπήρξε μόνο ένας κορυφαίος σκηνοθέτης, άξιος ηθοποιός, μελετητής της καλλιτεχνικής έκφρασης και δάσκαλος της υποκριτικής. Όσο κυρίως ένας ολοκληρωμένος διανοούμενος. Ενεργός πολίτης. Και, ταυτόχρονα, ένας σεμνός, καθημερινός άνθρωπος. Είμαι σίγουρος ότι το έργο του, τα κείμενα και οι ομιλίες του θα μείνουν για πάντα, θυμίζοντας τη χαρακτηριστική φωνή του. Το βαθύ σε νοήματα χιούμορ του. Και, πάνω από όλα, την αινιγματική του ματιά. Κάτι που είχα και εγώ την τύχη να μοιράζομαι στις συναντήσεις που είχαμε. Είμαι σίγουρος ότι η πολύτιμη παρακαταθήκη του θα σταθεί οδηγός για τη νέα γενιά των καλλιτεχνών μας. Τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους αμέτρητους φίλους του».

Ευάγγελος Βενιζέλος 

«Την ώρα που γράφω αυτόν τον δύσκολο αποχαιρετισμό βλέπω τη μαγνητοσκοπημένη συζήτηση με θέμα «Θέατρο και Πολιτική» που είχε οργανώσει ο Κύκλος Ιδεών στις 16.3.2019 αμέσως μετά την παράσταση του έργου «Τους Ζυγούς Λύσατε» του Βασίλη Παπαβασιλείου / Φωκίωνα Καπνίδη στο Θέατρο Τέχνης στην οδό Φρυνίχου. Ο Βασίλης / Φωκίων ως πολιτικός αρχηγός αλλά και ως ο ιστορικός του μέλλοντος συζήτησε με δημοσιογράφους, συγγραφείς, πολιτικούς για το ελληνικό ζήτημα υπό τις τότε συνθήκες. Ενα υπόδειγμα αυτοσχεδιασμού του θεατρικού συγγραφέα – σκηνοθέτη – ηθοποιού – θεωρητικού του θεάτρου και πρωτίστως ολιστικού διανοούμενου Βασίλη Παπαβασιλείου. Ενα ρεσιτάλ αίσθησης της Ιστορίας και της σχέσης Θεάτρου και Πολιτικής. Αυτό το μοναδικό πρόσωπο που ταλαιπωρημένο ιατρικά έφυγε τα ξημερώματα, αποχαιρετούμε με την αγάπη και τον θαυμασμό που προκαλούσε και θα προκαλεί πάντα η σπάνια και πλήρης συρροή ευφυΐας, γνώσης και χαρίσματος που ήταν ο Βασίλης Παπαβασιλείου. Αποφεύγω τα αυτονόητα και προφανή. Όλο το αποφατικό βάθος του Βασίλη μπορούσε να φανεί μόνο στο μεταίχμιο (δημόσιας) σκηνής και (ιδιωτικής) αφήγησης ανελέητα αυτοσαρκαστικής. Αυτός ο Βασίλης δεν μπορεί να υποκλιθεί για τελευταία φορά στη σκηνή γιατί ήταν ο ίδιος μια πολυεπίπεδη σκηνή που την έστηνε όπου βρισκόταν κάθε φορά, που τη στήνει τώρα εκεί που βρίσκεται».

Σταματης Κραουνάκης

«Αγαπημένος σπάνιος Αντίο Βασίλη μου»

Μάνος Λαμπράκης  

«Ο Βασίλης Παπαβασιλείου αναχωρεί σε έναν καιρό απόλυτης διαφάνειας, όπου το νόημα δεν στοχάζεται, αλλά επιδεικνύεται. Ο Παπαβασιλείου ωστόσο σε όλη την διάρκεια του βίου του επέμεινε στο αντίθετο: στο αδιαφανές, στο δυσνόητο, στο μετέωρο. Στον χρόνο του λόγου, όχι στην αμεσότητα της πληροφορίας. Η σιωπή του δεν ήταν αποχώρηση, αλλά θέση. Η απόσυρσή του από τον θόρυβο ήταν μορφή πράξης. Σήμερα, αυτός ο τρόπος ύπαρξης, μη θεαματικός, μη εκβιαστικά συναισθηματικός, εκλείπει. Και μαζί του, χάνεται ένας κόσμος που ήλπιζε ακόμη πως το θέατρο μπορεί να μη διασκεδάζει, αλλά να διαρρηγνύει. Να μη μεταδίδει, αλλά να αποκαλύπτει την απουσία.

Αντίο, λοιπόν όχι ως αποχαιρετισμός, αλλά ως ανοιχτή συνθήκη εκκρεμότητας. Όχι ως πέρας, αλλά ως αναστολή της τελεσιδικίας. Ως υπόλειμμα φωνής που δεν συμπληρώθηκε, ως νόημα που αρνήθηκε να κλείσει. Όχι μνήμη, αλλά ρωγμή στη ροή της λήθης. Όχι φως, αλλά η καθυστέρηση της απόφασης να το αναζητήσεις. Καμία αφήγηση δεν τον εμπεριέχει. Μόνο ο χώρος που τον στερεί και τον μαρτυρεί ταυτόχρονα. Μια σκιά χωρίς προέλευση, ένα αποτύπωμα που επιμένει, όχι επειδή υπήρξε, αλλά επειδή δεν εξαντλήθηκε».

Γιάννης Αναστασάκης  

«Λυπήθηκα πολύ για το Βασίλη Παπαβασιλείου. Δε θα ξεχάσω τη φορά που δουλέψαμε μαζί, τις σπουδαίες παραστάσεις που σκηνοθέτησε, την “Ελένη” του, τις συζητήσεις του, το φωτεινό του πνεύμα, το χιούμορ του…Φτωχύναμε σήμερα. Συλλυπητήρια στους δικούς του…»

Νικολέτα Φιλόσογλου 

«Την αυγήν της Παρασκευής εις την Αθήνα, μία θλιβερή είδησις, ένα τρομερό μήνυμα θανάτου γυρίζει από στόμα σε στόμα. – Καθένας ρωτά, ξαναρωτά, επειδή κανένας δεν θέλει πιστεύση την μεγάλη δυστυχία· επειδή όλοι ελπίζουν να μάθουν ότι η τρομερή είδησις δεν είναι αληθινή. – Αλλά παύει κάθε δισταγμός. Ο Βασίλης Παπαβασιλείου δεν είναι πλέον -»

Έφη Σταμούλη

«Κι έτσι τελείωσε ΚΑΙ αυτή η ιστορία… Του οφείλουμε πολλά, πάρα πολλά!».

 

Γιώργος Σαρηγιάννης 

«Βασίλης Παπαβασιλείου (1949-6 Ιουνίου 2025). Ένας σπουδαίος άνθρωπος, ένας σπουδαίος ηθοποιός, ένας σπουδαίος σκηνοθέτης, ένα σπουδαίο μυαλό. Που έφυγε με χιούμορ, αφήνοντας μια σπαρταριστη παρακαταθήκη. Την «Ελένη» του. Ευχαριστούμε Βασίλη Παπαβασιλείου. Που υπήρξες».