Οι θεατρικές παραστάσεις που είδαμε το καλοκαίρι

της Τζωρτζίνας Κουτρουδίτσου

Πότε καταλαβαίνεις ότι η θερινή θεατρική σεζόν έχει τελειώσει; Όταν πηγαίνεις στο Θέατρο Δάσους 9 Σεπτέμβρη, οι καιρικές συνθήκες έχουν τρελάνει όλη την πόλη και εσύ επιμένεις να φοράς καλτσάκια με πέδιλο, χα!

Το καλοκαίρι πέρασε, αλλά οι θεατρικές παραστάσεις που είδαμε θα μείνουν για καιρό στις σκέψεις μας.

Η σεζόν ξεκίνησε με την παράσταση «Σπουδή Ι: αμαρτίες γονέων & Σπουδή ΙΙ: το κάστρο μας στον αέρα» στο Βασιλικό Θέατρο. Το έργο ήταν συμπαραγωγή της ταλαντούχας και βραβευμένης με Ibsen Scholarship καλλιτεχνικής κολεκτίβας Influx και της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου. Για πρώτη φορά οι λίγοι και τυχεροί θεατές βρεθήκαμε εντός της θεατρικής σκηνής που πραγματοποιούνταν το έργο. Η ομάδα μ’ αυτόν τον τρόπο θέλησε να κάνει και εμάς πρωταγωνιστές της ιστορίας που ήθελε να μας αφηγηθεί. Και δεν ήμασταν άλλωστε; Η θεματική των Σπουδών βασίζεται σε έρευνα γύρω από την ελληνική περίοδο των ετών 1981-2010. Παίρνοντας αφορμή από έργα του Ίψεν (λ.χ Βρικόλακες, Μικρός Έγιολφ ), χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες σκηνές & κάνοντας πειραματισμούς με την θεματολογία και την θεατρική φόρμα, οι Influx θέλησαν να μας προβληματίσουν για το ρόλο του Θεάτρου στα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα της χώρας μας των τελευταίων 30+ χρόνων. Δεν είχα παρακολουθήσει ποτέ κάτι παρόμοιο και με εντυπωσίασε τόσο όσο και με προβλημάτισε. Επιτελέστηκε «κάθαρση», καθώς αυτός είναι ο σκοπός του Θεάτρου; Ναι, και ίσως με το πέρασμα του χρόνου το εκτίμησα περισσότερο.

Συνεχίζοντας το θεατρικό καλοκαιρινό ταξίδι, ξαναθυμάμαι τις παραγωγές του δικού μας Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Από τη μία η τραγωδία του Αισχύλου «Επτά επί Θήβας» και από την άλλη το κωμειδύλλιο του Δ.Κορομηλά «Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας». Από την μία η απογοήτευση και από την άλλη ο θαυμασμός, θα έλεγα με πιο σύντομο τρόπο για να χαρακτηρίσω τα αισθήματα που μου προκάλεσαν οι παραπάνω παραστάσεις. Η τραγωδία, αν και μ’ ένα βαθύ πολιτικό και ανθρώπινο χαρακτήρα, παρουσιάστηκε επιφανειακά στο κοινό. Η σκηνοθεσία του Τσέζαρις Γκραουζίνις ήταν αυτή που έκρινε το τελικό αποτέλεσμα. Ο σκηνοθέτης δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί το εξαιρετικό δυναμικό ηθοποιών, έτσι ώστε να αναδείξει τα μηνύματα του έργου. Σαν θεατής, θεωρώ ότι γελοιοποίησε το Χορό, παρουσιάζοντας τον ως ένα μπουλούκι ανθρώπων που απλά τσίριζαν. Η πιο δυνατή στιγμή του έργου ήταν μόνο η θανάσιμη σύγκρουση ανάμεσα στον Ετεοκλή και στον Πολυνείκη, με τις αδελφές τους, Αντιγόνη και Ισμήνη, να θρηνούν ανάμεσά τους. Αλλά πάντα μετά το χειμώνα έρχεται η άνοιξη και αυτό επιβεβαιώνεται από ένα κατάμεστο Βασιλικό Θέατρο κάθε φορά που ανέβαινε η εξαιρετική παράσταση με σκηνοθέτη τον Σταμάτη Φασουλή. Ένα ειλικρινές και καθαρό παίξιμο από μια 30μελή ομάδα ταλαντούχων ηθοποιών που μας μετέφερε την αξία της Αγάπης σε βάθος χρόνου. Το έργο κατάφερε να μας δείξει τη διαχρονικότητα της ελληνικής παράδοσης αλλά και την ζωντάνια & την ανανέωση που μπορεί να μας προσφέρει το Θέατρο.

Ξαναβγαίνοντας στο υπαίθριο θέατρο, συνεχίζουμε με την «Αριστοφανειάδα» από το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης. Η θεατρική ομάδα ΙΔΕΑ θέλησε μέσω της παραλλαγής του έργου «Βάτραχοι» να μας παρουσιάσει όλα τα έργα του Αριστοφάνη. Τα κατάφερε; Ναι, αν και κάπως κουραστικά, πέρασαν από μπροστά μας όχι μόνο τα έργα του Αριστοφάνη αλλά και έργα του Σαίξπηρ, του Τιμ Μπάρτον και του Τόλκιν! Άραγε ο Αριστοφάνης είναι τόσο διαχρονικός ή ο χαρακτήρας των ανθρώπων δεν αλλάζει στο πέρασμα του χρόνου; Το ίδιο ερώτημα θα αναζητηθεί και στις επόμενες θεατρικές παραστάσεις που αποφάσισαν να ασχοληθούν με τον μεγάλο μας αρχαίο κωμικό. Από την παράσταση ξεχώρισαν για εμένα ο Γιώργος Πυρπασόπουλος και ο Γιάννης Δρακόπουλος για το ταλέντο τους να «μεταμορφώνονται» κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μας!

Το Θέατρο και οι άνθρωποι που το εκπροσωπούν έχουν την ικανότητα να μας ταξιδέψουν, να μας διδάξουν και πολλές φορές να μας μαγέψουν με τον τρόπο που επιλέγουν να μας εισάγουν στις παραστάσεις τους. Ένας από τους μάγους του θεάτρου είναι και ο Γιάννης Κακλέας. Ο «Συρανό» του απέδειξε για μια ακόμη φορά ότι στο θέατρο μπορούν να γίνουν μπροστά στα μάτια μας θαύματα. Ένα έργο που μας έδειξε την πραγματική ομορφιά που κρύβει ο καθένας μέσα του, τη φενάκη της εξωτερικής εμφάνισης, και την αξία της Ποίησης και των Τεχνών στη ζωή μας, αναδείχτηκε ακόμα πιο πολύ με τη συνοδεία της εξαιρετικής μουσικής της Ευανθίας Ρεμπούτσικα. Ο κάθε ένας από το επιτελείο των ηθοποιών έδειξε τον καλύτερο εαυτό του, ξεχωρίζοντας πάντα ο πολυτάλαντος και πολυμήχανος Βασίλης Χαραλαμπόπουλος.

Η θεατρική παράσταση του καλοκαιριού δεν ήταν άλλη από την «Ορέστεια» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά. Το επίτευγμα να μεταφερθούν μέσα σε 2 ώρες και κάτι 3 τραγωδίες («Αγαμέμνων», «Χοηφόροι» και «Ευμενίδες») ήταν από μόνο του ένας θεατρικός άθλος. Όμως ο Χουβαρδάς, όχι μόνο τον κατάφερε, χωρίς να κουράσει το κοινό, αλλά με τη συνοδεία ενός έξοχου κειμένου (μετάφραση έργου από τον Δημήτρη Δημητριάδη) έδειξε ότι μια αρχαία τραγωδία μπορεί να αναφέρεται σε κάθε εποχή, αρκεί η ματιά μας να μην έχει παρωπίδες. Η επιλογή του να μεταφέρει σκηνοθετικά την ιστορία μιας οικογένειας, γεμάτη ίντριγκες, πάθη και αδυναμίες, στο χρονικό πλαίσιο της μεταεμφυλιακής Ελλάδας, δεν με ξένισε. Ίσα-ίσα οι ηθοποιοί κατάφεραν να υποστηρίξουν με τον καλύτερο τρόπο την γεμάτη σύμβολα και μηνύματα σκηνοθετική επιλογή. Η μόνη αδυναμία, για εμένα, ήταν η επιλογή του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη ως Ορέστη. Δεν κατάφερε να αναδείξει έναν σπουδαίο θεατρικό ήρωα-θύμα του αρχαίου δράματος.

Θα κλείσω με δύο κωμωδίες του Αριστοφάνη, οι οποίες λόγω της σκηνοθετικής τους ματιάς ξεχώρισαν. Ο «Πλούτος» σε σκηνοθεσία και διασκευή του Γιώργου Κιμούλη και σε διανομή κύριων ρόλων τον Γιάννη Μπέζο & τον Πέτρο Φιλιππίδη, είχε προδικάσει την επιτυχημένη πορεία του στις θερινές θεατρικές σκηνές. Παρ’ όλα αυτά τι θέλησε να μας πει τώρα το θεατρικό ανέβασμα του «Πλούτου»; Ο Κιμούλης θέλησε να πει και στείλει πολλά πολιτικά αλλά και ηθικά μηνύματα τόσο στο κοινό όσο και στον πολιτικό χώρο που ανήκει. Και τα κατάφερε. Μπορεί σε κάποια σημεία η υπερβολή να υπερείχε, αλλά η θεατρική μαεστρία του Κιμούλη και του Μπέζου ανέδειξαν με τον καλύτερο τρόπο τα σημεία που ήθελαν. Ο τρίτος της παρέας (Φιλιππίδης) αποδείχτηκε καλός μαθητής των παραπάνω, βάζοντας με τη σειρά του και τις δικές του ξεχωριστές πινελιές. Δυστυχώς ο Χορός, δεν έπαιξε κάποιο ρόλο, θα μπορούσε και να μην υπάρχει. Απλά χρησίμευσε ως άτυπο κοινό σε μια παραλλαγή παρουσίασης του έργου.

Η «Λυσιτράτη» του Εθνικού Θεάτρου ήταν το καλύτερο κλείσιμο της σεζόν. Ο Μαρμαρινός ως άλλος Αλμοδόβαρ μας έδειξε τις πραγματικές Γυναίκες, που δεν υποκύπτουν στα δυτικά πρότυπα life & style, που αγωνίζονται, διεκδικούν, κρύβουν & αναδεικνύουν τη δική τους ομορφιά με κάθε τρόπο & σε κάθε εποχή. Τα κορίτσια εμφανίστηκαν με αραχνοΰφαντα ρούχα και για πρώτη φορά ο θεατρικός λόγος μοιράστηκε ανάμεσα στο Χορό και τις πρωταγωνίστριες. Άλλωστε όλες κρύβουν μια Λυσιστράτη μέσα τους και η Κιτσοπούλου κατάφερε να την παρουσιάσει με τον καλύτερο τρόπο. Η παράσταση ήταν ένας ύμνος στη Δύναμη και το Θάρρος της Γυναίκας διαχρονικά.

Ήταν ένα γεμάτο θεατρικό καλοκαίρι, με γέλιο αλλά και προβληματισμούς για το σήμερα! Το Θέατρο Δάσους ήταν ο καλύτερος χώρος για να το αναδείξει. Αν και ορισμένα προβλήματα ακουστικής που υπήρχαν, ξεπεράστηκαν μέσω της ίδιας της έννοιας Θέατρο..

Τέλος, τα εισιτήρια των παραστάσεων ήταν πλέον προσιτά. Δυστυχώς, όμως, το πρόβλημα της ανύπαρκτης(;) τοπικής συγκοινωνίας προς έναν τόσο σπουδαίο χώρο, επιβάρυνε επιπλέον το πορτοφόλι μας.