Το θεατρικό θαύμα που έζησα χθες βράδυ στην Κοζάνη

Βράδυ Παρασκευής, σχεδόν μεσάνυχτα. Ψηλά στο άλσος της Κοζάνης, στην αίθουσα Τέχνης, εκεί που στεγάζεται το δημοτικό θέατρο, παρότι η παράσταση έχει τελειώσει πάνω από μια ώρα οι θεατές δεν έχουν αποχωρήσει. Καθισμένοι πάνω στη σκηνή συζητούν με τους συντελεστές της παράστασης που μόλις είδαμε.

Ρωτούν διαρκώς τη συγγραφέα, το σκηνοθέτη. Θέλουν να μάθουν παραπάνω πράγματα για αυτό τη μοναδική θεατρική εμπειρία που μόλις έζησαν. Ανάμεσα μας και η νεαρή Ρουμάνα συγγραφέας του έργου, η Ελίζε Βιλκ. Ζει και εργάζεται σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της Ρουμανίας, εκατό χιλιόμετρα από το Βουκουρέστι. Σε ένα περιβάλλον που η ίδια περιγράφει ως ασφυκτικό, ένα περιβάλλον που και η ίδια μέσα από τις  λέξεις της θέλει να αποδράσει. Άλλωστε στην κουβέντα μαζί της το ομολογεί. Το έργο της, από τα πιο δυνατά κείμενα που είδε το ευρωπαϊκό θέατρο τα τελευταία χρόνια έχει ήδη ανεβάσματα σε πολλές χώρες. Σε κάποιες, όπως οι Βαλκανικές, οι θεατές νοιώθουν την ίδια ασφυξία.

Σε άλλες, όπως η Ελβετία, το κοινωνικό περιβάλλον είναι διαφορετικό. Όμως οι προσλαμβάνουσες και στο τέλος το αδιέξοδο των εφήβων μοιάζει κοινό. Η Ελίζε λέει συγκινημένη ότι είναι το πιο ενδιαφέρον ανέβασμα του έργου της που έχει δει και θα ήθελε να φέρει την παράσταση στην πατρίδα της. Να τη μοιραστεί με τους δικούς της ανθρώπους. Η θεατρολόγος Σοφία Ευτυχιάδου επέλεξε να μας συστήσει το δικό της έργο, πολύ σοφά για τη δύναμη του.

Η ιστορία της, είναι η ιστορία έξι εφήβων σε ένα γκρίζο βιομηχανικό προάστιο μιας κωμόπολης ένα Σαββατόβραδο. Οι έφηβοι ετοιμάζονται να αποδράσουν για λίγο από την αδιαφορία και την απουσία των δικών τους, από ένα κόσμο που τα όνειρα τα φτιάχνεις μόνο με χάπια και βότκα, από μια γειτονιά που μοιάζει με ένα παγωμένο κενοτάφιο. Ο καθένας κουβαλά τις δικές του φρίκες. Είναι Σάββατο και οι μεγάλοι μοιάζουν φαντάσματα που αποσύρθηκαν μετά τις εξοντωτική εβδομάδα μπροστά στην τηλεόραση ή σε ένα μπουκάλι φτηνό αλκοόλ. Είναι η ώρα των μικρών να κατακτήσουν την άδεια νύχτα της πόλης, να αισθανθούν έστω και λίγο πως βρίσκονται στο δικό τους διάδρομο απογείωσης. Έξι συμμαθητές, έξι πρόσωπα που πνίγουν την απόγνωση και την αγωνία τους στη σιωπή, σε μονόλογους που δεν θα συναντηθούν ποτέ, σε μηνύματα και οθόνες κινητών, σε πολύ γκρι που χύθηκε πάνω στα βλέμματα τους που θα έπρεπε να  έχουν το χρώμα του ουράνιου τόξου. Ένα τραγικό περιστατικό θα αλλάξει τις ζωές τους για πάντα.

Καθώς ο θεατής εισέρχεται στο θέατρο ένας έφηβος τον υποδέχεται με την ορμητικότητα της ηλικίας του, κάνει πλάκα μαζί του, δοκιμάζει τις αντοχές του απέναντι στην δύναμη της νιότης, τον οδηγεί από το χέρι πάνω στη σκηνή. Εκεί θα καθίσει για την επόμενη μιάμιση ώρα, θα γίνει μάρτυρας μιας άβολης παρατήρησης. Ενός σύμπαντος που μας εμπεριέχει.  Θα ταυτιστεί με εικόνες και ήρωες. Με λεπτομέρειες που και κείνος ζει καθημερινά. Μπροστά του ένα λιβάδι με αγιολούλουδα, τόσο κόντρα στην ασχήμια των αφηγήσεων και στο βάθος μια άσφαλτος, ένας δρόμος που ανοίγεται μπροστά τους, περνά υπεβατικά πάνω από τις καρέκλες της πλατείας και ξαφνικά κόβεται μαχαίρι, σαν κάτι ταινίες που η άσφαλτος μένει μετέωρη και πέφτει μετά από μια καταστροφή στο κενό. Σχεδόν νομοτελειακά αυτός ο δρόμος κόβεται και μαζί του και κάθε δυνατότητα απόδρασης από αυτή την κόλαση. Ένα εξαιρετικό σκηνικό του Ρϊτσαρντ Άντονυ.

Στην παράσταση αυτή η Ελένη Δημοπούλου, καλλιτεχνική διευθύντρια του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης απηύθυνε ένα προσκλητήριο σε μερικούς από τους πιο ταλαντούχους ανθρώπους του θεάτρου σήμερα. Κάλεσε το Γιάννη Παρασκευόπουλο, που μετά την παράσταση της περσινής χρονιάς, το Festen στο ΚΘΒΕ έρχεται στην Κοζάνη και σκηνοθετεί με απίστευτη ορμή αυτή τη μοντέρνα τραγωδία. Στήνει έναν αστικό ασφυκτικό κλοιό γύρω από παιδιά που το μόνο που θα ήθελαν είναι να μπορούν να ονειρεύονται, έστω και μια πράσινη γάτα, ως υπέρβαση ενός κόσμου που τους καταπίνει με την αδιαφορία και την ισοπέδωση του. Ο Γιάννης, ανεξάντλητος ιδεών και εμπνεύσεων, έχοντας δουλέψει για χρόνια στη Ρουμανία, καταφέρνει να αποδώσει το πνεύμα της συγγραφέως μοναδικά. Να σε στείλει σε κείνους τους σκονισμένους δρόμους πίσω από το εργοστάσιο, που παλιές πολυκατοικίες εμποδίζουν το βλέμμα να συναντήσει τα αστέρια, που τα φουγάρα εμποδίζουν την ανάσα, που η σιωπή εμποδίζει το γέλιο.

Βάζει ευφυώς έξι εξαιρετικά ταλαντούχα παιδιά να σου λένε ξεχωριστά το δικό τους παραμύθι που δεν έχει χαρούμενα χρώματα και ευτυχισμένη νιότη αλλά μουδιασμένα Σαββατόβραδα και σκόνη από χάπια στον πάτο του ποτηριού και αγγέλους που δεν πρόλαβαν να λειτουργήσουν ως σωτήρες.

Και κείνοι, οι έξι σπουδαίοι πιτσιρικάδες στη σκηνή σε παίρνουν μαζί τους σε αυτή την ασφυξία, σου κάνουν μικρά ηλεκτροσόκ μπας και αντιληφθείς πως ο κόσμος τους, ο κόσμος των παιδιών όλης της δύσης,, δεν είναι στρωμένος με την ορμή της προσμονής του μέλλοντος αλλά με το μοναχικό φως της οθόνης ενός smartphone.

Και είναι και αυτή η συγκλονιστική μουσική του Μάνου Μυλωνάκη, ενός ταλαντούχου ανθρώπου που κατά τη γνώμη μου εξελίσσεται παράσταση την παράσταση σε μεγάλη μορφή της Ευρωπαϊκής μουσικής επένδυσης, που την κουβαλάς μέσα σου για ώρες.

Μια σπάνια θεατρική εμπειρία συμβαίνει στην Κοζάνη αυτές τις μέρες. Η Πράσινη γάτα του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης είναι από τα σπουδαία γεγονότα αυτής της χρονιάς που ξεκίνησε καλά και συνεχίζεται καλύτερα για το θέατρο. Και είναι πραγματικά τυχεροί οι θεατές της Θεσσαλονίκης (Λαμπατουάρ, Σφαγεία 13 Φεβρουαρίου) και της Αθήνας (Θέατρο Πόρτα, Απρίλιος) που θα ζήσουν μια τέτοια εμπειρία.

Και νοιώθω και εγώ ευλογημένος που για πρώτη φορά στη ζωή μου ταξίδεψα αυτά τα χιλιόμετρα μέχρι την Κοζάνη για να δω μια πρεμιέρα και έζησα κάτι τέτοιο. Ένα μεγάλο μπράβο σε όλους αλλά κυρίως στο Γιάννη Παρασκευόπουλο, αυτή την ήρεμη δύναμη του ελληνικού θεάτρου και την Ελένη Δημοπούλου για το θαύμα της Κοζάνης που επιτέλεσε για τρία χρόνια.

Η Πράσινη γάτα της Ελίζε Βιλκ αφηγείται την ιστορία έξι εφήβων που σ’ ένα Σαββατόβραδο αλλάζει η ζωή τους. Ένας φόνος μιας έφηβης και η αναζήτηση της αλήθειας γύρω από το περιστατικό δίνουν ώθηση στην πλοκή και ξετυλίγουν το νήμα που θα οδηγήσει στην αλήθεια. Το έργο μιλά για την ευαίσθητη ηλικία της εφηβείας, για το τυχαίο, για τη φιλία και τη δύναμη της φαντασίας, αυτό το μοναδικό όπλο μας για να ξεφύγουμε από τον γκρίζο, αλλόκοτο κόσμο μας. Πρόκειται για την πρώτη παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα.

Μετάφραση: Βαγγέλης Δουκουτσέλης Σκηνοθεσία: Γιάννης Παρασκευόπουλος Σκηνικά-Φωτισμοί: Richard Anthony Κοστούμια: Ντέμης Αρανιάδης Μουσική: Μάνος Μυλωνάκης Κίνηση: Τάσος Παπαδόπουλος Βίντεο: Κωνσταντίνος Κωστούδας Σύμβουλος δραματουργίας: Σοφία Ευτυχιάδου Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαρία-Νεφέλη Παρασκευοπούλου Βοηθοί Σκηνογράφου: Λώρα Άννα Λούκας, Σοφία Πατσινακίδου Φωτογραφίες δοκιμών, αφίσας: Αρτέμης Χαραλαμπίδης

Παίζουν: Ιωάννα Δεμερτζίδου, Γιάννης Καράμπαμπας, Άλκης Μπακογιάννης, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Μίλτος Τσιάντος, Μαρία Χριστοφίδου

Πρεμιέρα: Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2018, στις 21:00, στην Αίθουσα Τέχνης Παραστάσεις: Παρασκευή – Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:30