«Βαβυλωνία»: Τον Οκτώβριο στην θεατρική σκηνή του ΚΘΒΕ

Στο κορυφαίο θεατρικό έργο του Δημητρίου Κ. Βυζαντίου που έρχεται το Φθινόπωρο στο ΚΘΒΕ, ακόμη κι έτσι οι Έλληνες θα βρουν μετά από ανατροπές και παρεξηγήσεις τον δρόμο της Εθνικής Ταυτότητας.

Σε μια Ελλάδα ανομοιογένειας που πασχίζει να αναστηθεί σε κράτος κουβαλώντας πλείστα όσα κατάλοιπα του οθωμανικού ζυγού, αρχαιοελληνικές περγαμηνές, ιταλικές επιδράσεις αλλά και τις ιδιαίτερες κουλτούρες που ανέπτυξε ο κόσμος της σε απομονωμένες περιοχές, όπου η αμάθεια, η γραφειοκρατία της διοίκησης, ο λογιοτατισμός κι έλλειψη συνοχής την ταλανίζουν, οι Έλληνες θα βρουν μετά από ανατροπές και παρεξηγήσεις που το «γλωσσικό ζήτημα» δημιουργεί, τον δρόμο της Εθνικής Ταυτότητας.”.

Θα το επωμιστούν επί σκηνής υπό το άγρυπνο βλέμμα του Αστυνόμου Κοσμά Ζαχάρωφ, ως Ανατολίτης ο Τάκης Χρυσικάκος, ως Χιώτης ο Ηλίας Μπερμπέρης, Αρβανίτης ο Αλέξανδρος Μούκανος, Κρητικός ο Κωνσταντίνος Χατζησάββας και ως Κύπριος ο Βασίλης Παπαδόπουλος.

Τη δραματουργική επεξεργασία του κειμένου που έγραψε ο Δημήτριος Κ. Βυζάντιος επιμελήθηκε ο σκηνοθέτης, Τάκης Χρυσικάκος, ο οποίος βασίστηκε πάνω στις δύο εκδοχές του έργου (1836 και 1840) με στόχο να δημιουργήσει το υλικό εκείνο που θα αναδείξει την ιδιαίτερη σκηνοθετική του ματιά.

Οι πρόβες άρχισαν και η νέα παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος έρχεται τον Οκτώβριο στην σκηνή «Σωκράτης Καραντινός» στη Μονή Λαζαριστών.

Η Παράσταση

Στη λοκάντα ενός Χιώτη, στο Ναύπλιο το 1827, ένας Αρβανίτης τραυματίζει έναν Κρητικό και εξαφανίζεται. Το περιστατικό συμβαίνει μετά την επιτυχημένη έκβαση της ναυμαχίας του Ναυαρίνου, την ώρα που Έλληνες από διαφορετικά μέρη, έχουν συγκεντρωθεί στο ξενοδοχείο και γιορτάζουν τη νίκη. Ένας αστυνόμος προσπαθεί να διαλευκάνει την υπόθεση αλλά οι παράξενες ντοπιολαλιές θολώνουν τα γεγονότα με αποτέλεσμα οι ανακρίσεις να οδηγηθούν σε φιάσκο.

Ο Δημήτριος Κ. Βυζάντιος έγραψε τη Βαβυλωνία το 1836. Με φόντο το επίκαιρο για την εποχή του γλωσσικό ζήτημα, δημιούργησε ένα έργο που έφερε στο προσκήνιο το πρόβλημα των τοπικών διαλέκτων και την έλλειψη μιας ενιαίας μορφής προφορικού λόγου. Ο συγγραφέας θέλησε «τὴν λυπηρὰν αὐτὴν κατάστασιν» να τη μετατρέψει σε κωμωδία με στόχο να παροτρύνει το κοινό στη διάδοση της παιδείας και να αναδείξει την αναγκαιότητα ύπαρξης μιας ενιαίας νεοελληνικής γλώσσας. Οι λεκτικές παρεξηγήσεις που οδηγούν σε διαπληκτισμούς αποτελούν ένα βασικό στοιχείο της λαϊκής κωμωδίας· στη Βαβυλωνία αναδεικνύονται σε κομβικό άξονα του κειμένου.

Σκηνοθεσία – δραματουργική επεξεργασία: Τάκης Χρυσικάκος

Σκηνικά – Κοστούμια: Σάββας Πασχαλίδης

Διανομή

Ανατολίτης: Τάκης Χρυσικάκος

Αστυνόμος: Κοσμάς Ζαχάρωφ

Λογιότατος: Νικόλας Μαραγκόπουλος

Πελοποννήσιος: Κώστας Ίτσιος

Χιώτης: Ηλίας Μπερμπέρης

Λοκαντιέρης: Δημήτρης Παλαιοχωρίτης

Αρβανίτης: Αλέξανδρος Μούκανος

Κρητικός: Κωνσταντίνος Χατζησάββας

Κύπριος: Βασίλης Παπαδόπουλος

Γραμματέας Αστυνόμου: Λευτέρης Λιθαρής

Στρατιώτης: Θανάσης Ραφτόπουλος

Για την επιτυχία του έργου, τη διαχρονική αποδοχή του από αναγνωστικό, θεατρικό και κινηματογραφικό κοινό, μίλησαν θεατρολόγοι, ιστορικοί, γλωσσολόγοι, μελετητές της Βαβυλωνίας όλων των εποχών:

«είναι για το θέατρο ό,τι τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη για την πεζογραφία μας: το λαβωμένο ηρωικό παρόν της γενιάς των αγωνιστών του ’21. Δεν θα μπορούσε να γεννηθεί κάτω από άλλες συνθήκες […]» ΣΠΥΡΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ

«Το έργο δεν είναι ενός ανθρώπου, αλλά η έκφραση της αστικής συνειδήσεως του ελευθερωμένου λαού, που σχημάτιζε πια πρωτεύουσα και κοινωνία» ΦΩΤΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

«Η μυστική έλξη, το μυστικό μήνυμα, που τραβάει ακόμα την ψυχή του λαού μας προς αυτό το έργο, δεν φθάνει για να την εξηγήσει το ενδιαφέρον και η περιέργειά του για το γλωσσικό παιχνίδι, για ένα γεγονός που έπαψε πια  υπάρχει στην ελληνική ζωή. Κάποιο μυστικό μήνυμα αναδίνεται από τις σελίδες του κειμένου, που μιλάει κατευθείαν στο αίμα και στην ψυχή μας» ΚΩΣΤΑΣ Η. ΜΠΙΡΗΣ

«Πολύ μάλλον παρά εις την ατελεστάτην απομίμησιν της λαλιάς των εκ διαφόρων επαρχιών Ελλήνων έγκειται η αξία της Βαβυλωνίας εις την επιτυχή απεικόνισιν του ήθους εκάστου αυτών, της βιωτικής σοφίας του Ανατολίτου, της αγριότητος του Αλβανού, της πονηρίας του Μωραΐτου, του ψευδοπολιτισμού του Επτανήσιου, της πεποιθήσεως του Χίου εις του χρήματος την παντοδυναμίαν» ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΡΟΪΔΗΣ

«η έμπνευσίς της Βαβυλωνίας, είναι παρμένη από το λαϊκό θέατρο σκιών… ο Καραγκιόζης δεν επηρέασε τον Βυζάντιο μόνο στην έμπνευση και στη σύλληψη της σύνθεσής του. Τον επηρέασε πολύ περισσότερο στην υποτυπώδη τεχνική του» ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ

«Η Βαβυλωνία είναι έργο «χωρίς πρότυπα και αισθητικές επιρροές» ΣΠΥΡΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ

«ο Βυζάντιος εκμεταλλεύτηκε ένα πανάρχαιο κωμικό θέμα –την ασυνεννοησία και τις παρεξηγήσεις ανάμεσα σε πρόσωπα που μιλούν διαφορετικά τοπικά ιδιώματα. Αξιοποίησε το θέμα με δικό του πρωτότυπο και δημιουργικό τρόπο και πέτυχε να αποτυπώσει μιαν ανεπανάληπτη στιγμή από την πολιτική και πολιτιστική ιστορία του Ελληνισμού, καταγράφοντας μαζί με τις ντοπιολαλιές του Χιώτη, του Ανατολίτη, του Επτανήσιου και άλλων προσώπων και τις νοοτροπίες και συμπεριφορές τους σε ζωντανά στιγμιότυπα από τη νεοελληνική πραγματικότητα εκείνης της εποχής» ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΠΑΘΗΣ