Αναπάντεχο πρόβλημα στην επιχείρηση διάσωσης του Σέιχ Σου από το φλοιοφάγο έντομο

Ένα αναπάντεχο εμπόδιο αντιμετωπίζουν το τελευταίο διάστημα οι δασεργάτες που υλοτομούν τα άρρωστα πεύκα στο Σέιχ Σου της Θεσσαλονίκης για να σταματήσουν τη διάδοση του φλοιοφάγου εντόμου Tomicus piniperda. Όπως ανέφεραν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ εκπρόσωποι του Δασικού Συνεταιρισμού Σταυρού Θεσσαλονίκης, άγνωστοι, νυχτερινές ώρες, λύνουν τα μουλάρια και τα άλογα που χρησιμοποιούν για τη μεταφορά των κορμών προκαλώντας μέχρι τώρα προβλήματα και καθυστερήσεις στις εργασίες και τις σωτήριες επεμβάσεις των δασεργατών.

Σε μία περίπτωση, επί τρεις συνεχόμενες ημέρες, οι άγνωστοι δράστες ελευθέρωσαν τα μουλάρια ενός δασεργάτη, ενώ σε μια άλλη περίπτωση δύο από τα ζώα βγήκαν ανεξέλεγκτα στην Περιφερειακή οδό Θεσσαλονίκης και ευτυχώς η αντίδραση των ιδιοκτητών ήταν άμεση κι αποφεύχθηκαν ατυχήματα. Λίγες μέρες πριν, το δασαρχείο ειδοποίησε τους δασεργάτες ότι κάποιοι πάλι έλυσαν τα ζώα και έπρεπε να επιστρέψουν γρήγορα μέσα στο νύχτα για να τα βρουν έγκαιρα…

«Το φαινόμενο αυτό», όπως ανέφερε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Δασικού Συνεταιρισμού Σταυρού (του μεγαλύτερου της χώρας) Γιάννης Ηλιάδης, παρατηρήθηκε περισσότερο τις μέρες που δουλεύαμε κάτω από τον περιφερειακό». Για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα οι άνθρωποι του Συνεταιρισμού χρειάστηκε να λάβουν τα μέτρα τους,να μετακινήσουν τα μεγαλόσωμα ζώα σε άλλα σημεία, βαθύτερα στο δάσος.

«Νόμιζαν ότι τα τυραννούμε; Δεν ξέρω τι να υποθέσω. Πρώτη φορά στο Σέιχ Σου γίνεται αυτό…», είπε ο κ. Ηλιάδης αναφερόμενος στους άγνωστους δράστες. «Έχουμε -πρόσθεσε- λίγες ημέρες που αλλάξαμε τομέα και ησυχάσαμε κάπως…».

Οι ομάδες των δύο συνεταιρισμών από τον Σταυρό και τον Άνω Σταυρό Θεσσαλονίκης, την περίοδο που ξεκινούν τις επεμβάσεις μεταφέρουν στο περιαστικό δάσος τον εξοπλισμό τους και τα ζώα εργασίας. Με τη βοήθεια των μουλαριών καθημερινά -αφού κανένα όχημα δεν μπορεί να προσεγγίσει στα δύσβατα σημεία- μεταφέρουν τους κορμούς των πεύκων στον κοντινότερο χωματόδρομο, απ’ όπου τους παραλαμβάνουν, στη συνέχεια, φορτηγά.

Κάθε δασεργάτης έχει τα δικά του ζώα, με τα οποία εργάζεται μέσα στο δάσος (συνήθως μια φοράδα και 4-5 μουλάρια)- «περιουσία», «εξοπλισμός» και «συνεργάτες» μαζί. Οι δασεργάτες είναι «δεμένοι» με τα ζώα τους, τα αγαπούν, τα φροντίζουν σχολαστικά όχι μόνο γιατί είναι η κληρονομιά των πατεράδων και παππούδων τους, συνέχεια του παραδοσιακού επαγγέλματός τους, αλλά και γιατί «χωρίς αυτά δεν μπορούμε να εργαστούμε», στις δασικές πλαγιές και στα μονοπάτια, όπου το άλογο και το μουλάρι εξακολουθούν να είναι υπερπολύτιμα.

Όταν τα συνεργεία ολοκληρώνουν την καθημερινή υλοτόμηση, το πρώτο πράγμα που κάνουν οι «παρέες» των δασεργατών είναι να περιποιηθούν τα μουλάρια με τροφή και νερό, να τα εξασφαλίσουν την νύχτα σε επιλεγμένα σημεία για να τα βρουν ξεκούραστα το επόμενο πρωί. «Κάποιοι νομίζουν ότι όταν φεύγουμε το βράδυ και δένουμε το μουλάρι στο δέντρο, το… βασανίζουμε», αναφέρει ο γραμματέας του Συνεταιρισμού Σταυρού και πρόεδρος του Σωματείου Δασεργατών Μακεδονίας- Θράκης Αλ. Τσουραλάκης. «Είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό; Τα ταΐζουμε και τα ασφαλίζουμε. Δεν θα μπορούσαν να είναι λυμένα γιατί θα έβγαιναν στον δρόμο… Για μας αυτά τα ζώα είναι δεύτερη οικογένεια», λέει χαρακτηριστικά.

Αν και πέρυσι είχε αναφερθεί μία παρόμοια περίπτωση στο Σέιχ Σου, φέτος είναι η πρώτη φορά που οι δασεργάτες θεωρούν ότι πρόκειται για εσκεμμένη ενέργεια…

Οι περισσότεροι από τους δασεργάτες υλοτομούν για δεύτερη χρονιά στο Σέιχ Σου έχοντας αναλάβει το σημαντικότερο μέρος της εκκαθαριστικής προσπάθειας για το κόψιμο και την απομάκρυνση των προσβεβλημένων πεύκων, τις εργασίες δηλαδή με τις οποίες εκτιμάται ότι θα σταματήσει η διάδοση του Tomicus piniperda που απειλεί το δάσος. Ο συνολικός αριθμός των μουλαριών και στους δύο συνεταιρισμούς ξεπερνάει τα 500 ζώα. Στο Σέιχ Σου, ανάλογα με τις ημέρες και τις ανάγκες, χρησιμοποιούνται αυτή την περίοδο από 50 έως 100.

Οι περίπου 30-40 δασεργάτες των δύο συνεταιρισμών (πέρυσι 70) ουσιαστικά μάχονται με τον χρόνο για να σταματήσουν την εξάπλωση και να εξαλείψουν τον φλοιοφάγο δαίμονα που κατατρώει και ξεραίνει τα δέντρα, δίνοντας… ανάσες ανάκαμψης στο λαβωμένο δάσος. Κάθε επέμβασή τους είναι και μία… πράσινη εξυγίανση καθώς τα άρρωστα και ξεραμένα πεύκα των συστάδων κόβονται και απομακρύνονται από τα υγιή δέντρα για να σταματήσει έτσι η προέλαση του εντόμου.

Μέχρι σήμερα, σύμφωνα με στοιχεία που διέθεσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Τσουραλάκης, έχουν «βγει» από το Σέιχ Σου περισσότερα από 15.000 χωρικά ξυλείας (2,2 χωρικά=περίπου 1 τόνος).

Αυτήν την περίοδο, οι σωτήριες επεμβάσεις γίνονται στη ζώνη 4 του δάσους (κάτω από την Περιφερειακή οδό) και στις ζώνες 5 και 6, πάνω απ’ αυτή. Πριν από λίγες μέρες, το δασαρχείο ανέθεσε στους δασεργάτες να επέμβουν και να καθαρίσουν από τα προσβεβλημένα πεύκα τρεις νέους τομείς του Σέιχ Σου από την πλευρά της Εξοχής Θεσσαλονίκης.

«Ήταν μεγάλο το πρόβλημα, τώρα το περιορίσαμε αρκετά», εκτιμά ο κ. Ηλιάδης. Πέρυσι ήταν διάσπαρτα τα προσβεβλημένα σημεία. Φέτος και σ αυτές τις νέες περιοχές που μπαίνουμε τα άρρωστα πεύκα είναι συγκεντρωμένα, επεμβαίνουμε καλύτερα και σταματάμε την αλυσίδα κυκλοφορίας.

«Το φλοιοφάγο είναι σαν τον …κορονοϊό. Χτυπάει περισσότερο τα μεγάλα και ηλικιωμένα πεύκα» λέει ο κ. Ηλιάδης. «Το Σέιχ Σου είναι ένα γερασμένο(σ.σ. τεχνητό) δάσος. Στο αυτοφυές αναγεννημένο κομμάτι, αυτό που δημιουργήθηκε μετά την πυρκαγιά του 1997, το φλοιοφάγο δεν φαίνεται να έχει αναπτυχθεί» κι αυτό από μόνο του αναδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο που έχουν η φυσική αναγέννηση και ο εμπλουτισμός των ειδών.

Ένα Σέιχ Σου καλύτερο από πριν…

Οι δασεργάτες υπογραμμίζουν ότι αυτό που συμβαίνει στο Σέιχ Σου έχει εξελιχθεί και σε πολύ μεγαλύτερη έκταση και στα δάση του Κιλκίς, όπου αυτή την περίοδο εργάζονται μέλη 15 συνολικά συνεταιρισμών από τη Βόρεια Ελλάδα. Οι ειδικοί έχουν εντοπίσει εκεί ένα άλλο έντομο, της ίδιας όμως οικογένειας, των φλοιοφάγων που προσβάλλει περισσότερο τη μαύρη πεύκη κι όχι την τραχεία που επικρατεί στο Σέιχ Σου. Προσβεβλημένα δέντρα πιθανόν από την ίδια αιτία σε μικρή προς το παρόν έκταση έχουν εντοπιστεί τελευταία και σε δάσος της Κασσάνδρας Χαλκιδικής, στον Περιστερώνα Θεσσαλονίκης, στην Ξάνθη και παλιότερα στην περιοχή του Λαγκαδά.

Εκείνο που έχει εντυπωσιάσει τους δασεργάτες είναι η… ταχύτητα της προσβολής: καθαρίζουν μια συστάδα δέντρων και ύστερα από μόλις δύο εβδομάδες βλέπουν να ξεκινάει νέα προσβολή από την κορυφή προς τη ρίζα σε κοντινά πεύκα. Αυτός είναι και ο λόγος που πέρυσι το δασαρχείο προχώρησε σε επεμβάσεις και μέσα στον χειμώνα.

«Υπήρξε προσβεβλημένη συστάδα, την οποία καθαρίσαμε πέρυσι το καλοκαίρι. Τα Χριστούγεννα κάναμε νέα επέμβαση. Τον Φεβρουάριο ξαναπήγαμε και τώρα χρειάστηκε πάλι να καθαριστεί», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Ηλιάδης. Από το Πάσχα και μετά πάντως είχαμε έξαρση αλλά τις τελευταίες τρεις εβδομάδες παρατηρούμε ότι μειώνονται τα άρρωστα και πρασινίζει περισσότερο το Σέιχ Σου. Ίσως, κατέληξε, όταν όλο αυτό τελειώσει, «το Σέιχ Σου να είναι καλύτερο δάσος απ’ ό,τι ήταν πριν».

Πηγή: ΑΠΕ, Θανάσης Τσίγγανας