Αληθινή αφήγηση: Η περιπετειώδης ιστορία μίας Εσθονής που έζησε το ξέσπασμα του πολέμου στη Ρωσία

Το ημερολόγιο έγραφε 24 Φεβρουαρίου 2022 όταν η Ρωσία κήρυξε «στρατιωτική επιχείρηση» στο ουκρανικό έδαφος και οι πρώτες βόμβες ακούστηκαν στην Ουκρανία.

Η Όλγα (ψευδώνυμο) βρισκόταν στη Μόσχα εκείνη την ημέρα, όταν άρχισαν να ακούγονται οι πρώτοι ψίθυροι για πόλεμο στη χώρα.

Με διπλή υπηκοότητα, μισή Εσθονή και μισή Ρωσίδα, η Όλγα βρισκόταν εκείνες τις ημέρες στη Ρωσία για να επισκεφθεί την οικογένειά της που ζούσε ακόμα εκεί.

Στην προσπάθειά της να φύγει από τη χώρα, κατέληξε στο πίσω μέρος ενός περιπολικού. 

Η ίδια αφηγείται την ιστορία της στην Parallaxi.

«Μερικές ημέρες πριν, ακούγαμε ψιθύρους ότι ίσως ξεκινήσει πόλεμος. Στις 23 Φεβρουαρίου είναι η «Ημέρα του Υπερασπιστή της Πατρίδας» στη Ρωσία, μία στρατιωτική γιορτή, με μεγάλη παρέλαση και στρατιωτικά αεροπλάνα να πετάνε πάνω από τα κεφάλια μας. Όλοι περιμέναμε ότι τότε θα ξεκινούσε ο πόλεμος, λόγω της ημέρας. Σκεφτόμασταν ότι αφού πέρασε η μέρα και δεν έγινε κάτι, μάλλον την γλιτώσαμε. 

Την επόμενη μέρα, ξύπνησα και θυμάμαι την μαμά μου να μου λέει πως είμαστε σε πόλεμο. Η τηλεόραση και τα μέσα ενημέρωσης το έλεγαν «ειδική στρατιωτική επιχείρηση για την υπεράσπιση των ρωσόφωνων εδαφών στην ανατολική Ουκρανία» – ένας τρόπος για να κάνουν προπαγάνδα. 

Σκέφτηκα ότι έπρεπε να φύγω απευθείας γιατί σύντομα θα άρχιζαν να κλείνουν τα σύνορα και μετά η διαφυγή μου θα ήταν δυσκολότερη. 

Επειδή ακόμα ήταν πολύ νωρίς, υπήρχαν εισιτήρια για τα τρένα – αλλά γινόταν ένας χαμός. Έπρεπε να αλλάξω τρία τρένα, ένα λεωφορείο και τελικά θα έφτανα στα σύνορα αφού θα έπρεπε να περπατήσω τρία χιλιόμετρα, για να μπορέσω να επιστρέψω στην Εσθονία. 

Το πρώτο τρένο έφευγε το απόγευμα, οπότε είχα μία ολόκληρη μέρα στη Ρωσία. 

Ακόμα οι άνθρωποι μπορούσαν να ποστάρουν στα social media και έβλεπα αναρτήσεις για συγκεντρώσεις στην πλατεία Pushkin». 

Η πλατεία Pushnik είναι μία σημαντική πλατεία στη Ρωσία, λόγω των διαμαρτυριών υπέρ του Αλεξέι Ναβάλνι και κατά του προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, που έχουν πραγματοποιηθεί εκεί.

«Πλέον έχουν απαγορευτεί οι διαμαρτυρίες εκεί», εξηγεί η Όλγα.

Με το σακίδιο στην πλάτη της, λίγες ώρες πριν αναχωρήσει για την άλλη πατρίδα της, η Όλγα αποφάσισε να βρεθεί στην πλατεία Pushnik, σε μία σιωπηλή και ειρηνική διαμαρτυρία κατά του πολέμου που μόλις ξεκινούσε ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία. 

«Υπήρχε τεράστιο πλήθος, πάρα πολύς κόσμος. Στην αρχή απλά περπατούσαμε όλοι μαζί γύρω από την πλατεία, ήταν ειρηνικά.

Όσο περισσότεροι άνθρωποι συγκεντρώνονταν στο σημείο, άρχισα να παρατηρώ τι γίνεται γύρω μου.

Είδα μία γυναίκα ολόγυμνη μέσα στο κρύο, Φεβρουάριο μήνα, να έχει βάψει το σώμα της στα χρώματα της Ουκρανίας. 

Υπήρχαν κι άλλοι, οι οποίοι δεν φοβούνταν, που φώναζαν συνθήματα. Κατά κύριο λόγο όμως, οι περισσότεροι από εμάς, ήμασταν τρομαγμένοι, οπότε απλά περπατούσαμε σε έναν κύκλο.

Μετά από περίπου 20 λεπτά,  άνοιξα την κάμερα του κινητού μου και άρχισα να βιντεοσκοπώ. Είχα δει ότι αστυνόμοι έπιαναν άτομα, τους έβαζαν στις κλούβες, τους άρπαζαν βίαια – ανθρώπους που δεν είχαν κάνει τίποτα, απλά περπατούσαν. 

Ένας από αυτούς με έπιασε και μου είπε να σταματήσω το βίντεο. Αποφάσισα να το παίξω χαζή. “Μα γιατί; Αφού γίνεται κάτι ενδιαφέρον εδώ”, του είπα. Αν δεν του είχα αντιμιλήσει, ίσως να μην με είχε πιάσει – αλλά ήμουν 21 χρονών και ήθελα να επαναστατήσω.

Ο αστυνομικός κατάλαβε ότι του πήγαινα κόντρα, με άρπαξε και με έβαλε στο πίσω μέρος ενός περιπολικού, μαζί με άλλα τρία άτομα.

Ήμουν φοβισμένη αλλά ένιωθα τόση οργή μέσα μου που συνέχισα να του αντιμιλάω. Μου έλεγε να σκάσω, μου μιλούσε άσχημα από το πρώτο λεπτό αλλά και εγώ δεν πήγαινα πίσω, συνέχιζα να του απαντάω με τον ίδιο τρόπο. 

Σε μία στιγμή μου είπε ότι αν δεν σκάσω, θα με βιάσει – τότε φοβήθηκα πραγματικά και σταμάτησα να μιλάω γιατί αυτό δεν ήταν κάτι ανήκουστο. Θα μπορούσε να συμβεί, εκείνη την ώρα. Δεν το είπε απλά για να με τρομάξει. 

Μου είπε να του δείξω τα χαρτιά μου. Πάνω στον πανικό μου, αποφάσισα να του δείξω μόνο τα Εσθονικά έγγραφα που είχα.

Τον μπέρδεψα, ξεκίνησε να με ρωτάει πώς βρέθηκα στη Ρωσία, πού είναι τα χαρτιά μου και γιατί δεν έχω βίζα. Συνέχιζα να το παίζω χαζή. “Δεν ξέρω, απλά με άφησαν να μπω στη χώρα” – κάτι τέτοια του έλεγα και νομίζω πως εκεί στάθηκα τυχερή. 

Τα παράτησε, είχα αρχίσει να τον κουράζω. Με είδε μικρή και γλωσσού και με άφησε ελεύθερη να φύγω, μετά από περίπου δύο ώρες».  

Η Όλγα έτρεξε στον σταθμό των τρένων για να προλάβει το πρώτο δρομολόγιο.

Ένα ασφυκτικά γεμάτο τρένο, με ανθρώπους στοιβαγμένους ο ένας πάνω στον άλλον, άλλους να κοιμούνται στον διάδρομο, μωρά να κλαίνε στις αγκαλιές των μανάδων τους, ένας πανικός να επικρατεί από άκρη σε άκρη. 

«Περπάτησα 3 χιλιόμετρα από εκεί που με άφησε το λεωφορείο, μέσα στην παγωνιά και το χιόνι, μέχρι να φτάσω στα σύνορα της Εσθονίας. 

Τα σύνορα ήταν περικυκλωμένα από υποστηρικτές της ρωσικής κυβερνητικής προπαγάνδας, Vatnik τους λέμε. Μιλούσαν και τρόμαζαν τον κόσμο, φώναζαν και έλεγαν να μην φύγουμε από τη Ρωσία, να μην εγκαταλείψουμε στην πατρίδα, να πολεμήσουμε.

Σε αυτήν την κατάσταση και για περίπου 6 ώρες – έντρομοι, μέσα στο κρύο και με αυτούς να φωνάζουν μέσα στα αυτιά μας – περιμέναμε μέχρι να μπορέσουμε να διασχίσουμε τα σύνορα.

Από εκείνη την ημέρα που έφυγα, δεν έχω ξαναγυρίσει στη Ρωσία.

Η οικογένεια μου επέστρεψε τρεις μήνες αργότερα. Η μητέρα μου ακόμα πηγαίνει στη Μόσχα για να δει τη γιαγιά μου – η οποία έχει διακόψει κάθε επαφή μαζί μου, επειδή δεν υποστηρίζω τον πόλεμο με την Ουκρανία και τον Πούτιν. Στις 24 Φεβρουαρίου ήταν η τελευταία φορά που την είδα».

«Ένιωθα ανάμεικτα συναισθήματα, στεναχώρια, φόβο, οργή. Καταλάβαινα ότι τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο και παράλληλα υπήρχε μια τεράστια δόση αδρεναλίνης σε όλες αυτές τις στιγμές. Κανείς μας δεν ήξερε τι γινόταν, ούτε τι θα ακολουθούσε στο μέλλον. Σε τι βαθμό θα επηρέαζε τις ζωές μας εκείνη η μέρα.

Οι προβλέψεις μου ήταν σωστές βέβαια – άτομα σαν εμένα έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό. Στην Εσθονία υπάρχει τεράστιο μίσος για τη Ρωσία. 

Αν μιλάς Ρωσικά, ο κόσμος σε αντιμετωπίζει διαφορετικά. Ακόμα και όταν ακούνε ρωσική προφορά, σε δείχνουν με το δάχτυλο, σε βγάζουν στην απέξω.

Μετά τον πόλεμο, πολλές φορές δεν νιώθω αποδεκτή στην Εσθονία – παρά το γεγονός ότι είμαι από εκεί». 

Σήμερα, η Όλγα θυμάται με περηφάνια τη δύναμη του παλιού, επαναστατικού εαυτού της, στις 24 Φλεβάρη του ’22: 

«Νιώθω μία απελπισία, τόσο για την Ουκρανία όσο και για τα άτομα σαν εμένα που μένουν ακόμα στη Ρωσία.

Δεν έχω το αίσθημα της επανάστασης μέσα μου, όπως το είχα στην αρχή. Δεν έχω ελπίδα, ούτε την ενέργεια για να κάνω κάτι, νιώθω πως δεν έχω καμία δύναμη.

Κοιτάω πίσω και καταλαβαίνω πόσο γενναία ήμουν τότε».