Αλλάζει ο «χάρτης» των ναρκωτικών στην Ευρώπη

Έναν πρακτικό οδηγό που έχει ως στόχο τη μείωση της ζήτησης ναρκωτικών και των επιπτώσεων της χρήσης τους στην υγεία και την κοινωνία, έφτιαξε ο Οργανισμός της ΕΕ για τα ναρκωτικά (EMCDDA) και τον παρουσίασε στη Λισαβόνα.

Ο Οδηγός καταγράφει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί έως σήμερα στην πρόληψη και τη μείωση της βλάβης με τις θεραπείες υποκατάστασης οπιοειδών, αλλά αναδεικνύει και τομείς στους οποίους υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω βελτίωση.

Απαντά σε πολλά ερωτήματα, μερικά από τα οποία αφορούν στα ιατροκοινωνικά προβλήματα των μεγαλυτέρων σε ηλικία χρηστών ηρωίνης, στο πως θα περιοριστούν οι θάνατοι από νεότερα υψηλής δραστικότητας ναρκωτικά, αλλά και οι βλάβες στην υγεία από τον συνδυασμό ναρκωτικών και αλκοόλ, κάτι πολύ συνηθισμένο πλέον σε φεστιβάλ και χώρους νυχτερινής διασκέδασης.

«Τα σύγχρονα προβλήματα που συνδέονται με τα ναρκωτικά μπορούν να μεταβληθούν γρήγορα και υπάρχει πιθανότητα να μην μπορούν να καλυφθούν από τις υφιστάμενες πολιτικές και τα μοντέλα παρέμβασης για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών» αναφέρεται, μεταξύ άλλων στον Οδηγό, στον οποίο γίνεται λόγος για τη συνεχώς αυξανόμενη εμφάνιση νέων ψυχοδραστικών ουσιών, όπως τα οπιοειδή υψηλής δραστικότητας και τα συνθετικά κανναβινοειδή.

Με δεδομένη τη διαπίστωση ότι όλο και περισσότερες νέες ουσίες μπαίνουν στην αγορά ναρκωτικών, τονίζεται πως θα πρέπει να βελτιωθούν οι ικανότητες των τοξικολογικών και ιατροδικαστικών υπηρεσιών στο πλαίσιο των παρεμβάσεων πρώτης γραμμής.

Ο Οδηγός έχει τίτλο Health and social responses to drug problems: a European guide (Υγειονομικές και κοινωνικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών: Ο Ευρωπαϊκός οδηγός) και παρουσιάζει τις δράσεις και τις παρεμβάσεις- που είναι σήμερα διαθέσιμες- για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της χρήσης ναρκωτικών σε 30 χώρες, από όπου ο EMCDDA συνέλεξε τα απαραίτητα στοιχεία.

 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ, Η ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ C

Εκτενής αναφορά γίνεται στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων από τον ιό της ηπατίτιδας C, ανάμεσα στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, όπου ο Οδηγός επισημαίνει ότι «σήμερα, η εμφάνιση νέων θεραπειών δημιουργεί ευκαιρίες και η εξάλειψη αυτής της νόσου είναι μια ρεαλιστική πιθανότητα». Στο σημείο αυτό του οδηγού επισημαίνονται τα οφέλη από τον καλύτερο συντονισμό μεταξύ των υπηρεσιών θεραπείας για ναρκωτικά και των εξειδικευμένων υπηρεσιών θεραπείας ηπατικών νόσων, με στόχο την εξασφάλιση επαρκούς θεραπείας και προστασίας όσων κινδυνεύουν από μελλοντική επαναμόλυνση. «Εάν δεν ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα, το μελλοντικό κόστος που συνδέεται, ειδικότερα, με τις λοιμώξεις από τον ιό της ηπατίτιδας C είναι πιθανό να αυξηθεί» καταλήγει.

Επισημάνσεις υπάρχουν και για το διαδίκτυο. Οι εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης, οι νέες τεχνολογίες πληρωμών και το λογισμικό κρυπτογράφησης αλλάζουν και τον τρόπο αγοραπωλησίας των ναρκωτικών, εξηγούν οι ειδικοί. Οι αλλαγές αυτές δεν επηρεάζουν μόνο τις αγορές ναρκωτικών και τα πρότυπα χρήσης, αλλά προσφέρουν και νέες ευκαιρίες για υγειονομικές και κοινωνικές παρεμβάσεις. «Για να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις, όσοι εμπλέκονται στην αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών θα πρέπει να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών προκειμένου να υποστηριχθεί η καλύτερη υλοποίηση πρωτοβουλιών πρόληψης, θεραπείας και μείωσης της βλάβης» αναφέρεται στον Οδηγό.

Επίσης, «Στο σύγχρονο πλαίσιο κοινωνικο-δημογραφικών και οικονομικών αλλαγών, γεννώνται νέα ερωτήματα κατά πόσο δυνητικά ευάλωτοι είναι οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο, όσον αφορά τα προβλήματα των ναρκωτικών, ενώ διερευνάται επίσης η ανάγκη για υπηρεσίες που αναγνωρίζουν την πολυμορφία και οικοδομούν εμπιστοσύνη» επισημαίνεται στον Οδηγό, όπου τονίζονται και οι πρόσφατες αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο για την κάνναβη σε τμήματα των ΗΠΑ, που έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον όσων χαράσσουν πολιτική, αλλά και των πολιτών στην Ευρώπη.

Ο νέος Οδηγός, σύμφωνα με τον διευθυντή του EMCDDA Alexis Goosdeel «φτιάχτηκε για να βοηθά τους φορείς χάραξης πολιτικής και τους επαγγελματίες του τομέα, στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη πολιτικών και προγραμμάτων που συμβάλλουν σε μια πιο υγιή και ασφαλή Ευρώπη. Έτσι τους βοηθάμε να ανταποκριθούν στις εξελίξεις -στο συνεχώς μεταβαλλόμενο πρόβλημα των ναρκωτικών- καθώς θα πρέπει να είναι έτοιμοι να προσαρμοστούν, να καινοτομήσουν και να αναπτύξουν νέες συμπράξεις. Αυτός ο πρακτικός οδηγός τούς βοηθά να αντιμετωπίσουν τα σημερινά προβλήματα, αλλά και να προετοιμαστούν για εκείνα που θα εμφανιστούν αύριο».

  ΤΙ ΑΦΟΡΟΥΝ ΟΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΟΥ

Οι υγειονομικές και κοινωνικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, εξετάζονται στο νέο Οδηγό κάτω από τρεις διαφορετικές οπτικές : Των προβλημάτων που σχετίζονται με διαφορετικά είδη ουσιών και πρότυπα χρήσης, των αναγκών συγκεκριμένων ομάδων, όπως οι γυναίκες, οι μετανάστες, οι μεγαλύτερης ηλικίας χρήστες ναρκωτικών και των προβλημάτων που εντοπίζονται σε διαφορετικούς χώρους, όπως οι φυλακές, η νυχτερινή διασκέδαση, τα φεστιβάλ, τα σχολεία, η εργασία και οι τοπικές κοινότητες.

Ένα ιδιαίτερα πρακτικό μέρος του Οδηγού, αφορά την παρουσίαση δράσεων που τεκμηριωμένα απέδωσαν καρπούς και κόστισαν ελάχιστα, καθώς μέσα σ’ αυτόν σημειώνεται πως με το τρέχον οικονομικό κλίμα, υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από ποτέ ώστε να εξασφαλιστεί η λελογισμένη δαπάνη των περιορισμένων πόρων που διατίθενται για την υγεία».

Στον Οδηγό, επίσης, επισημαίνεται το γεγονός πως τα προβλήματα που συνδέονται με τα ναρκωτικά συχνά αλληλεπιδρούν ή συνυπάρχουν με άλλα προβλήματα υγείας ή κοινωνικά προβλήματα. Για τον λόγο αυτό, οι θεραπευτικές υπηρεσίες πρέπει να δημιουργήσουν συμπράξεις με άλλους τομείς, όπως υπηρεσίες φροντίδας σεξουαλικής και ψυχικής υγείας ή υπηρεσίες στέγασης, με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας τους.

«Η αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών είναι ουσιώδης για την αντιμετώπιση των σύνθετων υγειονομικών και κοινωνικών αναγκών πολλών χρηστών» αναφέρει ο Οδηγός που διαπιστώνει πως ένα μεγάλο ποσοστό χρηστών, αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχικά νοσήματα, όπως κατάθλιψη, αγχώδη διαταραχή και διαταραχή προσωπικότητας.

   Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ, ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Ο οδηγός παρουσιάζει παραδείγματα για συμπράξεις μεταξύ φυλακών και παρόχων υγειονομικής περίθαλψης σε επίπεδο κοινοτήτων, οι οποίες διευκολύνουν την παροχή θεραπείας στη φυλακή και τη συνέχεια της φροντίδας μετά την αποφυλάκιση. Επίσης, υπάρχουν άλλα παραδείγματα, όπως η συνεργασία σε ό,τι αφορά τις αίθουσες επιτηρούμενης χρήσης ναρκωτικών, μέσω των οποίων μπορούν να μειωθούν οι βλάβες για την κοινότητα και τους χρήστες ναρκωτικών. «Οι αίθουσες αυτές, όπου γίνεται χρήση υπό την επιτήρηση εκπαιδευμένου υγειονομικού προσωπικού είναι πλέον 90 στην Ευρώπη, και αρκετές χώρες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να εντάξουν την τακτική αυτή στο σχεδιασμό τους» αναφέρει ο Οδηγός.

Ακόμη επισημαίνει πως οι παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με τους θανάτους από υπερβολική δόση είναι πλέον γνωστοί και έχει καταγραφεί αξιοσημείωτη πρόοδος στις παρεμβάσεις που σώζουν ζωές, όπως η χορήγηση ναλοξόνης, ως αντίδοτου για την υπερβολική δόση οπιοειδών. Ωστόσο, ο αυξανόμενος αριθμός θανάτων από υπερβολική δόση στην Ευρώπη καταδεικνύει ότι πρέπει να επεκταθούν ανάλογες αλλά και άλλες παρεμβάσεις, οι οποίες μειώνουν τον κίνδυνο θανάτου που συνδέεται με τα οπιοειδή.

Η στρατηγική της ΕΕ για τα ναρκωτικά έως το 2020 στοχεύει στη μείωση της ζήτησης ναρκωτικών, της εξάρτησης από αυτά και των βλαβών για την υγεία και την κοινωνία που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, καθώς και στη μείωση της προσφοράς ναρκωτικών, επισήμανε ο Alexis Goosdeel καταλήγοντας πως «ο Οδηγός αυτός αποτελεί την πρώτη και την πιο φιλόδοξη προσπάθεια να συγκεντρώσουμε πληροφορίες και να επισημάνουμε τα κενά γνώσεων και πρακτικής, αλλά και τις ευκαιρίες βελτίωσης και ανάπτυξης, στις δράσεις μας για τα επόμενα έτη».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ