Αντιμέτωπη με μεγάλη κρίση η Βρετανία – Χρέος και «μαύρη τρύπα» 58 δισ.

Αντιμέτωπη με σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα βρίσκεται η κυβέρνηση της Βρετανίας, με οικονομολόγους να κάνουν λόγο για κίνδυνο μιας επανάληψης της καταστροφικής οικονομικής κρίσης του 1976. Η εκτόξευση του δημόσιου χρέους και του κόστους δανεισμού πυροδοτούν αντιδράσεις και προειδοποιήσεις από κορυφαίους οικονομικούς αναλυτές για την οικονομική πολιτική των Εργατικών.

Πριν από σχεδόν 50 χρόνια και τότε μια κυβέρνηση των Εργατικών υπό τον Τζέιμς Κάλαχαν είχε αναγκαστεί να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καθώς τα ελλείμματα και ο πληθωρισμός στη Βρετανία είχαν ξεφύγει από κάθε έλεγχο.

Το πακέτο διάσωσης συνοδευόταν από βαριές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες με αποτέλεσμα λίγα χρόνια αργότερα οι Εργατικοί να καταρρεύσουν και να ανέλθουν στην εξουσία οι Συντηρητικοί με την Μάργκαρετ Θάτσερ.

Σήμερα, οικονομολόγοι προειδοποιούν την υπουργό Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς για τους ίδιους κινδύνους. Οι οικονομικές προβλέψεις δείχνουν τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα με μια «μαύρη τρύπα» που αγγίζει τις 50 δισεκατομμύρια λίρες (περίπου 58 δισ. ευρώ), ενώ οι τόκοι για το δημόσιο χρέος ξεπερνούν πλέον τις 111 δισ. λίρες.

Το χρέος ανέρχεται στο 96% του ΑΕΠ – περίπου 2,7 τρισ. λίρες – ένα από τα υψηλότερα πλέον στον ανεπτυγμένο κόσμο. Το κόστος δανεισμού της κυβέρνησης έχει εκτιναχθεί, με τις αποδόσεις των 30ετών ομολόγων να ξεπερνούν το 5,5%, υψηλότερες ακόμη και από αυτές της Ελλάδας.

Αντιπολίτευση: «Καταστροφικές πολιτικές» και «κίνδυνος επιστροφής του ΔΝΤ»

Η οικονομική πολιτική των Εργατικών – σε συνδυασμό και με τις αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες για την υποστήριξη του πολέμου στην Ουκρανία – πιέζουν την βρετανική οικονομία και σύμφωνα με τους οικονομολόγους αναζωπυρώνουν τον κίνδυνο επιστροφής σε μια εποχή υψηλού στασιμοπληθωρισμού και υπερβολικού δανεισμού, μιας κρίσης δηλαδή αντίστοιχης με αυτήν που είχε οδηγήσει τη χώρα στο δρόμο του ΔΝΤ.

Η κατάσταση της οικονομίας έχει προκαλέσει καταιγισμό πυρών και από την αντιπολίτευση. Τόσο οι Συντηρητικοί, όσο και ο ηγέτης του Reform UK, Νάιτζελ Φάρατζ, κατακεραυνώνουν την κυβέρνηση για «καταστροφική κακοδιαχείριση».

Η Κέμι Μπάντενοχ, που διαδέχτηκε τον Ρίσι Σούνακ στην ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος (Τόρις), τόνισε στην Telegraph: «Έχουμε ξαναβρεθεί εδώ. Μετά το πακέτο διάσωσης του ΔΝΤ και τον “χειμώνα της δυσαρέσκειας” τη δεκαετία του ’70. Μετά την κρίση του 2008. Και στις δύο περιπτώσεις, ήταν το Συντηρητικό Κόμμα που ανέλαβε να σταθεροποιήσει το πλοίο, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη και να βάλει τα θεμέλια για ανάκαμψη. Θα συμβεί ξανά».

Οικονομολόγοι: «Όλα θυμίζουν την κρίση του 1976»

Η Ριβς καλείται πλέον να καταθέσει έναν προϋπολογισμό για να καλύψει την τρύπα των 50 δισεκατομμυρίων λιρών. Ο Άντριου Σέντανς, πρώην μέλος της Νομισματικής Επιτροπής της Τράπεζας της Αγγλίας, δήλωσε στην Telegraph ότι η κατάσταση «θυμίζει έντονα τη δεκαετία του ’70».

«Η Ρέιτσελ Ριβς οδεύει να προκαλέσει μια κρίση αντίστοιχης του 1976, στα τέλη του 2025 ή το 2026. Όπως και τότε η κυβέρνηση έχει αυξήσει υπερβολικά τις δημόσιες δαπάνες, το δανεισμό και τους φόρους – τροφοδοτώντας τόσο πληθωρισμό ζήτησης όσο και κόστους. Αν δεν αλλάξει πορεία, οδηγούμαστε σε οικονομική κατάρρευση», τόνισε και πρόσθεσε:

«Έχουμε αποδόσεις ομολόγων ακόμη υψηλότερες από τις ΗΠΑ, και μάλιστα ξεπερνούμε και την Ελλάδα στο κόστος δανεισμού – κάτι που αποτελεί καταδίκη για την εικόνα της Βρετανίας στις αγορές».

Το δημόσιο χρέος της Βρετανίας έχει οδηγήσει τις διεθνείς αγορές να ανεβάσουν τα επιτόκια δανεισμού στη Βρετανία με την απόδοση των 30ετών κρατικών ομολόγων να φτάνει την Παρασκευή στο 5,58%, ξεπερνώντας τα επίπεδα της βραχύβιας κρίσης που είχε προκαλέσει η οικονομική πολιτική της Λιζ Τρας, πριν καταρρεύσει και αποχωρήσει από την εξουσία σε λιγότερο από δύο μήνες.

Με αναλογία χρέους προς ΑΕΠ στο 96,3%, η Βρετανία έχει το πέμπτο υψηλότερο ποσοστό στον ανεπτυγμένο κόσμο. Οι πληρωμές τόκων αναμένεται να φτάσουν φέτος τα 111,2 δισ. λίρες – δηλαδή 1 στις 12 λίρες των κρατικών δαπανών, σύμφωνα με το Γραφείο Δημοσιονομικής Ευθύνης.

Ο Βίλεμ Μπάιτερ, επίσης πρώην μέλος της Νομισματικής Επιτροπής, προειδοποίησε ότι, αν η Ριβς δεν αλλάξει πορεία, θα αντιμετωπίσει πίεση από τις αγορές «τουλάχιστον εξίσου ισχυρή με εκείνη που άσκησε το ΔΝΤ στη δεκαετία του ’70». Τόνισε ότι η Υπουργός θα «αναγκαστεί» να σπάσει τις δεσμεύσεις του μανιφέστου των Εργατικών και να αυξήσει φόρους στους εργαζόμενους το φθινόπωρο, ώστε να κατευνάσει τις αγορές.

«Δεν υπάρχει ρεαλιστική εναλλακτική πέρα από το να εγκαταλείψει τη δέσμευση ότι δεν θα αυξήσει τους βασικούς φόρους – φόρο εισοδήματος, ΦΠΑ – σε αυτή τη θητεία. Θα αναγκαστεί να το κάνει», σημείωσε.

Η απάντηση του Υπουργείου Οικονομικών

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών απέρριψε τις κατηγορίες ότι η Βρετανία βρίσκεται στο χείλος κρίσης τύπου ’70. «Η κυβέρνηση λαμβάνει τις αναγκαίες αποφάσεις για να σταθεροποιήσει τα δημόσια οικονομικά και να επανεκκινήσει την ανάπτυξη, με στρατηγική που έχει εγκριθεί από το ΔΝΤ», ανέφερε.

«Το Σχέδιο για την Αλλαγή θα βάλει περισσότερα χρήματα στις τσέπες των εργαζομένων. Η δέσμευσή μας σε ισχυρούς δημοσιονομικούς κανόνες βοήθησε ήδη να μειωθούν τα επιτόκια πέντε φορές μετά τις εκλογές. Μειώνουμε τον κρατικό δανεισμό ώστε να μπορέσουμε να επενδύσουμε σε καλύτερα σχολεία, νοσοκομεία και υπηρεσίες για τις οικογένειες».