Από τα κινητά στους δρόμους, η Gen Z «ξυπνάει» και δίνει ραντεβού για επανάσταση

Κεντρική εικόνα: Unsplash 

Από το Νεπάλ έως το Μαρόκο, τη Μαδαγασκάρη και το Περού, η Gen Z ξεσηκώνεται και διαδηλώνει κατά της κυβερνητικής διαφθοράς.

Η νέα γενιά επαναστατεί από το Κατμαντού έως τη Λίμα, με πρωταγωνιστές τους νέους που από τις οθόνες τους δίνουν ραντεβού στους δρόμους και απαιτούν από την αλλαγή μέχρι την ανατροπή κυβερνήσεων.

Η Γενιά Z ορίζεται ως εκείνοι που γεννήθηκαν περίπου μεταξύ 1996 και 2010 και είναι η πρώτη γενιά που μεγάλωσε εξ ολοκλήρου στην εποχή του διαδικτύου. Τώρα, χρησιμοποιούν τα ψηφιακά εργαλεία για να συσπειρωθούν πίσω από τους δικούς τους σκοπούς.

Η κοινή γραμμή είναι ξεκάθαρη: τέλος στην αυξανόμενη ανισότητα, τη διαφθορά και την περιθωριοποίηση που καταστρέφουν τις ελπίδες της νεολαίας για το μέλλον.

Νεπάλ

Οι αναταραχές που ξεκίνησαν τον δημόσιο διάλογο για τις εξεγέρσεις της νεολαίας ήταν αυτές στο Νεπάλ.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου, μία ομάδα νεαρών βαρέθηκε να βλέπει τα παιδιά των πολιτικών αρχηγών της χώρας, γνωστά και ως #NepoKids, να δημοσιεύουν τις ακριβές επώνυμες τσάντες και τα πολυτελή ταξίδια τους, ενώ οι περισσότεροι απλοί πολίτες αγωνίζονταν να τα βγάλουν πέρα και οργάνωσαν μια ειρηνική διαμαρτυρία.

Οι διαδηλώσεις στο Νεπάλ, πυροδοτήθηκαν από την απόφαση της κυβέρνησης την προηγούμενη εβδομάδα να απαγορεύσει 26 πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης – συμπεριλαμβανομένων των WhatsApp, Instagram και Facebook – επειδή δεν είχαν συμμορφωθεί με την απαίτηση να εγγραφούν στο Υπουργείο Επικοινωνιών και Τεχνολογίας Πληροφορικής του Νεπάλ.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Parallaxi Magazine (@parallaximag)

Οι επικριτές κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι προσπάθησε να φιμώσει το κίνημα κατά της διαφθοράς μέσω της απαγόρευσης, η οποία τελικά, λόγω των έντονων διαμαρτυριών, ανακλήθηκε.

Εδώ και χρόνια στο Νεπάλ, υποβόσκει οργή για την επιδεινούμενη κρίση ανεργίας των νέων στη χώρα και την έλλειψη οικονομικών ευκαιριών, η οποία επιδεινώνεται από αυτό που πολλοί θεωρούν ως αυξανόμενη ανισότητα μεταξύ της ελίτ της χώρας και των απλών ανθρώπων.

Αν και η απαγόρευση των social media ήταν η αφορμή για την παρούσα αναταραχή, στην πραγματικότητα αυτή έχει τις ρίζες της στη χρόνια διαφθορά, οικονομική παρακμή, και τη βαθύτερη δυσαρέσκεια των πολιτών απέναντι στις αρχές της χώρας.

Όπως σημειώνεται, ενώ «χιλιάδες Νεπαλέζοι ξενιτεύονταν για μια καλύτερη ζωή, υπουργοί, βουλευτές και άλλοι αξιωματούχοι διαφήμιζαν με τις οικογένειες τους τις περιουσίες που απέκτησαν με κρατικό χρήμα, ζητώντας λιτότητα από τον κόσμο».

Το ποσοστό ανεργίας για τους νέους ηλικίας 15-24 ετών στο Νεπάλ ήταν 20,8% το 2024, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, αναγκάζοντας πολλούς νέους να μετακομίσουν στο εξωτερικό για να βρουν εργασία.

Περισσότερο από το ένα τρίτο (33,1%) του ΑΕΠ του Νεπάλ προήλθε από προσωπικά εμβάσματα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ένας αριθμός που έχει αυξηθεί σταθερά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Οι διαμαρτυρίες διογκώθηκαν καθώς άνθρωποι όλων των ηλικιών αψήφησαν τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας και βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την αιματηρή καταστολή της κυβέρνησης.

Οι διαδηλωτές τύλιξαν στις φλόγες το κτίριο του Κοινοβουλίου στην πρωτεύουσα, γεμίζοντας τον ουρανό με πυκνό μαύρο καπνό.

Κυβερνητικά κτίρια και τα σπίτια πολιτικών ηγετών δέχτηκαν επιθέσεις σε όλη τη χώρα.

Σύμφωνα με το India Today, διαδηλωτές έβαλαν φωτιά στο σπίτι του πρώην πρωθυπουργού Jhalanath Khanal, ενώ στο εσωτερικό βρισκόταν η σύζυγός του, Rabi Laxmi Chitrakar. Η γυναίκα «κάηκε ζωντανή, παρά τις προσπάθειες να την απεγκλωβίσουν».

Εκτός από την κατοικία του πρώην πρωθυπουργού, καταγράφηκαν επιθέσεις και εμπρησμοί σε υπουργικές κατοικίες και γραφεία πολιτικών κομμάτων, ενώ αναφέρονται εκτεταμένες λεηλασίες και κλοπές.

Διαδηλωτές έσπασαν παράθυρα και λεηλάτησαν τοπικές επιχειρήσεις και έβαλαν φωτιά σε κυβερνητικά κτίρια.

Το Ανώτατο Δικαστήριο και το Σίνγκα Ντουρμπάρ, ένα εκτεταμένο συγκρότημα παλατιών στο Κατμαντού που στεγάζει τα υπουργεία της κυβέρνησης του Νεπάλ, πυρπολήθηκαν.

Αρκετοί υπουργοί της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εσωτερικών, παραιτήθηκαν μετά τη βία, η οποία προκάλεσε εκτεταμένη αγανάκτηση, τόσο στο Νεπάλ όσο και διεθνώς.

Ο πρωθυπουργός, KP Sharma Oli, ανακοίνωσε την παραίτησή του την Τρίτη σε επιστολή στην οποία αναφερόταν «στην έκτακτη κατάσταση» που επικρατεί στη χώρα, σύμφωνα με αντίγραφο του σημειώματος που δημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

Οι διαδηλωτές αυτοπροσδιορίστηκαν στα social media ως μέλη της Generation Z, με τον όρο αυτό να έχει γίνει σύμβολο συσπείρωσης σε όλο το κίνημα.

Αν και δεν υπάρχει κάποιο κεντρικό ηγετικό πρόσωπο, αναδείχθηκαν διάφορες νεανικές συλλογικότητες που λειτούργησαν ως κινητήρια δύναμη, απευθύνοντας καλέσματα για δράση και κοινοποιώντας ενημερώσεις στο διαδίκτυο.

Η πρώην πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου Σουσίλα Κάρκι αντικατέστησε τον Όλι ως προσωρινή πρωθυπουργός, καθιστώντας την την πρώτη γυναίκα που ηγείται του έθνους των Ιμαλαΐων, και έχει αναλάβει την ευθύνη της διεξαγωγής νέων βουλευτικών εκλογών που θα προκηρυχθούν στις 5 Μαρτίου.

Η συζήτηση για το Discord ήταν μια επαναστατική αντίθεση στην παραδοσιακή πρακτική των πολιτικών να επιλέγουν ηγέτες κεκλεισμένων των θυρών, η οποία είχε επιδείξει ελάχιστη διαφάνεια, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της πλατφόρμας.

Μαρόκο

Μετά τις χαοτικές εξεγέρσεις στο Νεπάλ, εκατοντάδες νέοι Μαροκινοί, ξεχύθηκαν από την 27η Σεπτεμβρίου στους δρόμους της χώρας, ζητώντας άμεσες μεταρρυθμίσεις.

Κυρίως φοιτητές και άνεργοι πτυχιούχοι ζήτησαν ριζικές μεταρρυθμίσεις στην υγεία, την εκπαίδευση και την κοινωνική δικαιοσύνη – ζητήματα που, όπως λένε, έχουν παραμεριστεί καθώς η κυβέρνηση δαπανά δισεκατομμύρια για τις υποδομές του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2030.

Οι διαδηλώσεις πυροδοτήθηκαν από τους θανάτους αρκετών εγκύων γυναικών έπειτα από καισαρικές στην πόλη Αγκαντίρ, γεγονός που ανέδειξε την καταρρέουσα κατάσταση του συστήματος υγείας.

Υπό το σύνθημα «Gen Z 212» – ο διεθνής κωδικός κλήσης της χώρας – το κίνημα της νεολαίας οργανώθηκε μέσω διαδικτύου και έχει εξαπλωθεί σε πάνω από δώδεκα πόλεις.

Πώς;

Για ακόμα μία φορά μέσα από το Discord, μία πλατφόρμα που προοριζόταν αρχικά για gamers και αποτελεί πλέον το βασικό μέσο συντονισμού της νεολαίας.

Με ανεργία νέων στο 35,8% και νοσοκομεία σε κρίσιμη κατάσταση, το κίνημα δηλώνει ότι εκφράζει «μια γενιά που αισθάνεται ξεχασμένη από τους ηγέτες της».

«Τα στάδια είναι εδώ, αλλά πού είναι τα νοσοκομεία;» ήταν ένα από τα συνθήματα που φώναζαν οι διαδηλωτές.

Οι διαδηλωτές βάζουν απευθείας στο στόχαστρο τον πρωθυπουργό Αχανούς, η θητεία του οποίου αναμένεται να ολοκληρωθεί το φθινόπωρο.

Ο πρωθυπουργός  δήλωσε ότι η κυβέρνησή του έχει «ασχοληθεί» με τα αιτήματα των διαδηλωτών και είναι έτοιμη για «διάλογο και συζήτηση». Tο κίνημα GenZ 212 απαίτησε την παραίτηση της κυβέρνησης.

Η αντίδραση από τις αρχές ήταν άμεση και σκληρή: τρία άτομα σκοτώθηκαν και εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Μονάδες αντιμετώπισης ταραχών αναπτύχθηκαν σε μεγάλες πόλεις, κάνοντας χρήση βίας και προβαίνοντας σε δεκάδες συλλήψεις.

Μαδαγασκάρη

Χιλιάδες μίλια πιο νότια, πόλεις σε ολόκληρη τη Μαδαγασκάρη πλημμύρισαν από νέους διαδηλωτές εξοργισμένους για τις ελλείψεις νερού και τις επαναλαμβανόμενες διακοπές ρεύματος.

Οι κινητοποιήσεις μετατράπηκαν γρήγορα σε αιτήματα για συστημική μεταρρύθμιση, με τους διαδηλωτές να ζητούν την παραίτηση του Προέδρου Άντρι Ραζοελίνα, ο οποίος ανήλθε για πρώτη φορά στην εξουσία με πραξικόπημα το 2009.

O ίδιος δήλωσε ότι είναι έτοιμος να βρει λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η νησιωτική χώρα, αλλά αγνόησε τις εκκλήσεις για παραίτησή του από το πανεθνικό κίνημα διαμαρτυρίας που ηγείται η νεολαία.

Ο Ραζοελίνα απάντησε διαλύοντας την κυβέρνηση μετά από λίγες ημέρες, δηλώνοντας: «Άκουσα το κάλεσμα, ένιωσα τον πόνο», ωστόσο οι αρχές συνεχίζουν να καταστέλλουν τη διαφωνία.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ανακοίνωσε ότι τουλάχιστον 22 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 100 τραυματίστηκαν.

Το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας απέρριψε τα στοιχεία του ΟΗΕ για τον αριθμό των θυμάτων, υποστηρίζοντας ότι βασίζονται σε «φήμες και παραπληροφόρηση».

Οι διοργανωτές ανέστειλαν τις διαμαρτυρίες στην πρωτεύουσα, Ανταναναρίβο, επικαλούμενοι ανησυχίες για την υγεία των διαδηλωτών, ενώ σε άλλες περιοχές της χώρας συνεχίστηκε το αντικυβερνητικό κίνημα.

Εκατοντάδες διαδήλωσαν στην Τολιάρα, νότια της πρωτεύουσας, ζητώντας την παραίτηση του Ρατζοελίνα, ενώ στο Ντιέγκο Σουάρεζ, βόρεια της πρωτεύουσας, συνεχίστηκαν παρόμοιες διαμαρτυρίες.

«Δεν πρόκειται για υποχώρηση, αλλά για στρατηγική: θα επιστρέψουμε πιο ενωμένοι, πιο δυνατοί», ανέφερε η σελίδα του κινήματος νεολαίας Gen Z Madagascar σε μια ανάρτηση στο Facebook σχετικά με την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων στην Ανταναναρίβο.

Η αστική φτώχεια είναι ένα βασικό πρόβλημα στη Μαδαγασκάρη, με το 75% των κατοίκων της χώρας να πλήττονται από τη φτώχεια, σύμφωνα με στοιχεία του 2022.

Περού

Την ίδια ώρα, στο Περού, οι διαδηλώσεις της Gen Z ξεκίνησαν στις 20 Σεπτεμβρίου, μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης για μεταρρυθμίσεις στον νόμο περί συντάξεων.

Οι διαμαρτυρίες σύντομα εξελίχθηκαν σε ευρύτερα αιτήματα για την εξάλειψη της διαφθοράς, της καταστολής και της αυξανόμενης εγκληματικότητας υπό την προεδρία της Ντίνα Μπολουάρτε.

Ομάδες νέων, κυρίως κάτω των 30 ετών, ενώθηκαν με οδηγούς λεωφορείων και ταξί και πορεύτηκαν προς το Κογκρέσο για να εκφράσουν την οργή τους για τα σκάνδαλα διαφθοράς και την αυξανόμενη ανασφάλεια.

Καθώς προχωρούσαν προς το Κογκρέσο, οι διαδηλωτές φώναζαν «ενωμένοι για το Περού που μας αξίζει».

«Aυξάνουν τους μισθούς τους, μας σκοτώνουν σαν μύγες και δεν νοιάζονται για τίποτα. Χρειαζόμαστε μια ριζική αλλαγή, έχουμε βαρεθεί αυτή την κατάσταση», δήλωσε μια νεαρή γυναίκα που διαμαρτύρονταν.

Όταν έφτασαν στα φράγματα ασφαλείας, τραγούδησαν επίσης τον εθνικό ύμνο. Πολλοί Περουβιανοί είναι επικριτικοί απέναντι στο Κογκρέσο, κατηγορώντας το νομοθετικό σώμα ότι δεν εκπροσωπεί τα συμφέροντα του λαού.

Η δημοτικότητα της Περουβιανής προέδρου έπεσε πρόσφατα στο 2,5%, ενώ η κυβέρνηση συγκεντρώνει μόλις 3%, σύμφωνα με έκθεση του Ινστιτούτου Μελετών του Περού τον Ιούλιο.

Τα ποσοστά που αντικατοπτρίζουν την οικονομική ανησυχία, την οργή για τα σκάνδαλα διαφθοράς και τη συνεχιζόμενη κατακραυγή για τις δολοφονίες δεκάδων διαδηλωτών μετά την ανάληψη των καθηκόντων της προέδρου στα τέλη του 2022.

Φιλιππίνες

Οι διαδηλώσεις στις Φιλιππίνες ξεκίνησαν τον Ιούλιο, όταν ο πρόεδρος Φερνινάνδος Μάρκος Τζούνιορ αποκάλυψε λεπτομέρειες για τη διαφθορά στην ετήσια ομιλία του για την κατάσταση του έθνους και στη συνέχεια διέταξε τη διεξαγωγή έρευνας για τις καταγγελίες.

Περισσότερα από 200 άτομα συνελήφθησαν στα τέλη Σεπτεμβρίου, μετά την κάθοδο δεκάδων χιλιάδων διαδηλωτών στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά της διαφθοράς, με αφορμή την καταγγελλόμενη απώλεια δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα χρήματα των φορολογουμένων σε έργα αντιπλημμυρικής προστασίας που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ.

Η κυβέρνηση των Φιλιππίνων εκτίμησε ότι περίπου 1,85 δισεκατομμύρια δολάρια χάθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια σε διεφθαρμένα αντιπλημμυρικά έργα, ενώ η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace ανεβάζει τον αριθμό ακόμη περισσότερο.

Η χώρα πλήττεται κατά μέσο όρο από 20 τροπικές καταιγίδες ετησίως, γεγονός που την καθιστά εξαιρετικά ευάλωτη σε φυσικές καταστροφές και πλημμύρες.

Είναι αυτές οι εξεγέρσεις απλά η αρχή;

Αν και ο όρος «διαμαρτυρία της Gen Ζ» μπορεί να υποδηλώνει ότι τα κινήματα που ηγούνται οι νέοι είναι κάτι καινούργιο, όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Πολλές σημαντικές διαμαρτυρίες, όπως αυτές της Πλατείας Τιενανμέν, του Occupy Wall Street, της Αραβικής Άνοιξης και της Επανάστασης των Ομπρελών στο Χονγκ Κονγκ, ηγήθηκαν από τη νεολαία.

Ωστόσο, οι ψηφιοποίηση της νέας γενιάς έχει κάνει τη κινητοποίηση πιο γρήγορη και εύκολη σήμερα.

«Αυτό μπορεί να δώσει την εντύπωση ότι η Gen Z διαμαρτύρεται σε υψηλότερο ποσοστό από άλλες γενιές», εξηγεί η Michelle Chen, επίκουρη καθηγήτρια επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Brock στο St. Cataherines του Οντάριο, η οποία μελετά τον αντίκτυπο των τεχνολογιών των κοινωνικών μέσων στις κοινωνικές κινήσεις.

Οι διαμαρτυρίες που ξεσπούν τώρα είναι αποτέλεσμα σκεπτικισμού.

Η άνοδος του αυταρχισμού, της ξενοφοβίας και του εθνικισμού τροφοδοτεί την επιθυμία των νέων να δράσουν, καθώς οι ευκαιρίες που κάποτε ήταν διαθέσιμες στη γενιά των γονιών τους έχουν σχεδόν εξαφανιστεί.

Όλα δείχνουν ότι η οργή της νεολαίας φαίνεται πως τώρα ξεκινά.

Η νέα γενιά αναζητά μανιωδώς την αλλαγή και με αρωγό τον ψηφιακό κόσμο, δίνει ραντεβού από τις οθόνες των κινητών τους στους δρόμους, για να επαναστατήσουν για διαφορετικούς σκοπούς, χρησιμοποιώντας όμως κοινά μέσα, σε διάφορα μέρη του πλανήτη.

*Με πληροφορίες από cnn, bbc, aljazeera