Γάζα: Σε μια κλωστή η εκεχειρία των τεσσάρων ημερών

Με τα μάτια στραμμένα στην Γάζα η διεθνής κοινότητα αγωνιά για την υλοποίηση της συμφωνίας που επιτεύχθηκε μετά από επτά εβδομάδες πολέμου, οδήγησε στην εκεχειρία τεσσάρων ημερών και δείχνει να βάζει την αρχή του τέλους στο δράμα των ομήρων που κρατούνται από την Χαμάς από την τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου.

Ξαφνική εμπλοκή που, σύμφωνα με την WSJ, οφείλεται στο ότι η Χαμάς δεν έδωσε επαρκή στοιχεία και πληροφορίες για τους ομήρους που πρόκειται να απελευθερωθούν, οδηγεί σε αναβολή της εφαρμογής της εκεχειρίας που επρόκειτο να ξεκινήσει στις 10.π.μ σήμερα και, όπως δήλωσε ισραηλινή πηγή, θα ξεκινήσει αλλά όχι πριν την Παρασκευή.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι δεδομένη και είναι ενδεικτικό ότι ο Μ. Νετανιάχου ανακοίνωσε χθές ότι έδωσε εντολή στην Μοσάντ «να αναλάβει δράση εναντίον της ηγεσίας της Χαμάς οπουδήποτε κι αν βρίσκεται»…

Το πρώτο κρίσιμο τεστ θα δοθεί στο πέρασμα της Ράφα προς την Αίγυπτο, όπου ο Ερυθρός Σταυρός θα παραδώσει σε ισραηλινούς την πρώτη ομάδα από 12 ομήρους, παιδιά και γυναίκες στο πλαίσιο της συμφωνίας που προβλέπει την απελευθέρωση σταδιακά σε τέσσερις ομάδες, μια κάθε μέρα εκεχειρίας, 50 ομήρων με αντάλλαγμα την απελευθέρωση σχεδόν 150 Παλαιστινίων γυναικών και ανήλικων κάτω των 18 ετών, κρατουμένων σε ισραηλινές φυλακές.

WARNING: GRAPHIC CONTENT Survivors flee an Israeli airstrike in Khan Younis, Gaza, ahead of a four-day ceasefire agreed by Israel and Hamas pic.twitter.com/HIqoYAExWm

— Reuters (@Reuters) November 22, 2023

Το βράδυ της Τετάρτης ο επικεφαλής της Μοσάντ Νταβίντ Μπαρνέα ταξίδεψε για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες ημέρες στο Κατάρ όπου παρέλαβε τον κατάλογο με τα ονόματα των ομήρων που θα απελευθερωθούν. Αντίστοιχα το Ισραήλ κοινοποίησε τον κατάλογο των παλαιστινίων κρατουμένων που θα αφεθούν ελεύθεροι. Η διαδικασία που θα ακολουθηθεί προβλέπει ότι οι όμηροι που παραδίδονται από τον Ερυθρό Σταυρό θα ταυτοποιούνται και κατόπιν θα μεταφέρονται σε νοσοκομεία στο Ισραήλ για εξετάσεις και αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας και κατόπιν θα ειδοποιείται η οικογένεια τους για μια πρώτη επαφή.

Οι όμηροι θα παραμένουν υπό επίβλεψη και θα συνεργαστούν με ειδικά εκπαιδευμένες ομάδες των μυστικών υπηρεσιών για να δώσουν στοιχεία για τις συνθήκες αλλά και τους χώρους κράτησης τους. Μια διαδικασία επίπονη αλλά υποχρεωτική καθώς οι Ισραηλινοί θα επιχειρήσουν να αντλήσουν όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούν.

Λίγο μετά την απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων, θα αφήνονται ελεύθεροι στο Ισραήλ οι Παλαιστίνιοι από την λίστα των 300 προσώπων που έχουν καταρτίσει οι Ισραηλινές υπηρεσίες.

Al-Shifa Hospital from above Hamas terror complex below Hamas hides behind hospitals And here’s the drone footage That incontrovertibly proves it Hamas wages war from hospitals Will the world condemn Hamas? pic.twitter.com/xvvqErP0t1

— Israel Defense Forces (@IDF) November 22, 2023

Επίσης προβλέπεται η διέλευση στην Γάζα μεγάλου αριθμού φορτηγών με ανθρωπιστική βοήθεια και βυτίων με καύσιμα, αλλά και η απαγόρευση πτήσεων ακόμη και των ισραηλινών drones ώστε να μην αποκαλυφθούν κρησφύγετα της Χαμάς στην διάρκεια μεταφοράς και παράδοσης των ομήρων.

Η Συμφωνία η οποία έγινε εφικτή μετά από την εντατική διπλωματία που ξεκίνησε την επομένη της 7ης Οκτωβρίου στο τρίγωνο Ουάσιγκτον -Ντόχα- Κάϊρο (με πλήρη αποκλεισμό της Τουρκίας) προβλέπει επίσης επέκταση της εκεχειρίας άλλες πέντε ημέρες, με τον όρο κάθε μέρα εκεχειρίας να απελευθερώνονται 10 όμηροι.

Η υλοποίηση της συμφωνίας είναι εξαιρετικά εύθραυστη και ευάλωτη σε έξωθεν παρεμβάσεις που μπορεί να έχουν και την μορφή προβοκάτσιας προκειμένου να υπονομευθεί η εκεχειρία.

Η χρονική στιγμή επίτευξης της συμφωνίας συμπίπτει με την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της ισραηλινής επιχείρησης με τον έλεγχο μεγάλου τμήματος της Βόρειας Γάζας και ενώ σε στρατιωτικό επίπεδο ήταν σε εξέλιξη η προετοιμασία της επέκτασης της επιχείρησης και προς τον Νότο. Εκεί στο Χαν Γιουνις που θεωρείται ότι αποτελεί το μεγάλο κρησφύγετο της Χαμάς, εδρεύει η επιχειρησιακή ηγεσία της και βρίσκονται τα μεγάλα αποθέματα οπλισμού της. Στην ιδια περιοχή εκτιμάται ότι κρατούνται και οι όμηροι.

Αυτή η επιχείρηση από την πρώτη στιγμή φάνταζε εξαιρετικά δύσκολη για το Ισραήλ. Στην Νότια Γάζα μετά από συστάσεις του ιδίου του Ισραηλινού Στρατού έχουν καταφύγει χιλιάδες παλαιστίνιοι από την Βόρεια Γάζα επιβιώνοντας σε άθλιες συνθήκες. Μια επίθεση στην Νότια Γάζα θα προκαλέσει νέες μεγάλες απώλειες αμάχων σε μια στιγμή που η διεθνής κοινότητα ακόμη και οι πιο στενοί σύμμαχοι του Ισραήλ έχουν φτάσει στο όριο αντοχής τους μπροστά στις εικόνες που μεταδίδονται καθημερινά από την Γάζα. Η ανάπαυλα μερικών ημερών ήταν αναγκαία και για τον Ισραηλινό Στρατό προκειμένου να ξεκαθαρίσει το τοπίο για τις επόμενες κινήσεις.

Η ισραηλινή κυβέρνηση ενέκρινε την συμφωνία με βαθύ προβληματισμό, καθώς προβλέπεται η απελευθέρωση μόνο ενός μέρους των ομήρων και η τύχη των υπολοίπων παραμένει στα χέρια της Χαμάς. Και φυσικά η παράταση της εκεχειρίας επι αρκετές ημέρες αποδυναμώνει το μομέντουμ που είχαν οι ισραηλινές δυνάμεις αποκτήσει με την επιχείρηση στο έδαφος της Γάζας. Συγχρόνως η κατάληξη με την συμφωνία αυτή, δικαιώνει την επιλογή της Χαμάς να αρπάξει ομήρους και να τους χρησιμοποιήσει μετά ως διαπραγματευτικό χαρτί. Στο Ισραήλ όμως υπάρχει ο φόβος ότι, το διάστημα αυτό, όχι μόνο θα αυξηθεί η πίεση από τον διεθνή παράγοντα για διακοπή των επιχειρήσεων, αλλά θα δοθεί η ευκαιρία στην Χαμάς να ανασυνταχθεί.

Η Χαμάς που έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα και σε έμψυχο υλικό αλλα και σε υποδομές και οπλισμό , είχε κάθε λόγο να επιδιώκει την εκεχειρία και πολύ περισσότερο να ελπίζει ότι εκβιάζοντας με την τύχη των υπόλοιπων ομήρων και απελευθερώνοντας τους με το σταγονόμετρο, θα καθυστερήσει και πιθανόν να ματαιώσει την επέκταση της επίθεσης του Ισραήλ προς τον Νότο. Και ετσι μια παρατεταμένη εκεχειρία θα διευκολύνει την προσπάθεια της να παραμείνει λαβωμένη μεν αλλα ζωντανή και ισχυρή στην Γάζα.

Ο Ιρανός ΥΠΕΞ Αμίρ Αμπντολαχιάν δήλωσε χθες ότι εάν δεν επεκταθεί χρονικά η εκεχειρία ο «πόλεμος θα διαχυθεί σε ολη την Μέση Ανατολή»….

Είναι σαφές ότι η Χαμας δεν πρόκειται να απελευθερώσει όλους τους ομήρους πριν εξασφαλίσει την επιβίωση της στο έδαφος της Γάζας.

Ο ίδιος ο Μ.Νετανιάχου απαντώντας στην κριτική που δέχεται και στο εσωτερικό δήλωσε ότι η συμφωνία της εκεχειρίας των 4 ημερών δεν σημαίνει ότι πόλεμος σταματά. Και επανέλαβε ότι στόχος είναι η εξόντωση της Χαμάς…

Ετσι επτά εβδομάδες μετά την έναρξη του Πολέμου και ενώ υπάρχουν οι χιλιάδες απώλειες μεταξύ των αμάχων και μια Γάζα με κατεστραμμένες υποδομές και ισοπεδωμένο ή ακατάλληλο για χρήση το 45% των κατοικιών, η απελευθέρωση των ομήρων και η εκεχειρία των 96 ωρών είναι ένα πρώτο θετικό μήνυμα. Όμως τα διλήμματα και οι προκλήσεις που υπήρχαν από την αρχή του πολέμου παραμένουν ακόμη. Για το πως το Ισραήλ θα εξασφαλίσει ότι η Γάζα δεν θα αποτελεί πλέον απειλή για την ασφάλεια του, για το πως η Χαμας θα περιθωριοποιηθεί, ποιος θα αναλάβει την διαχείριση της Γάζας μετά από μια γενική κατάπαυση του πυρός, για το ποιος θα αναλάβει την ανοικοδόμηση της και με ποιους όρους…

Λωρίδα της Γάζας, «σκόνη και θρύψαλα» ζωές και υποδομές

«Ο πόλεμος θα συνεχιστεί» διακήρυξε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, μετά την επίτευξη συμφωνίας για την αναλλαγή ομήρων και κρατούμενων με τη Χαμάς και προσωρινή κατάπαυση του πυρός στην αιματοβαμμένη Λωρίδα της Γάζας.

Εν μέσω διεθνούς κατακραυγής για τη σφαγή αμάχων και κλιμακούμενων πιέσεων για τερματισμό του πολέμου, το Τελ Αβίβ επιμένει στον διακηρυγμένο -κατά πολλούς αναλυτές ανέφικτο- στόχο του για πλήρη εξάλειψη της εξτρεμιστικής ισλαμιστικής παλαιστινιακής οργάνωσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, κι ενώ έχει ήδη ισοπεδώσει μεγάλο τμήμα στον βορρά, ο ισραηλινός στρατός έχει στρέψει το βλέμμα στο νότο του παλαιστινιακού θύλακα, όπου εκτιμά ότι έχουν καταφύγει ηγετικά στελέχη της Χαμάς.

Εκεί ωστόσο δίνει μάχη επιβίωσης η συντριπτική πλειονότητα του άμαχου πληθυσμού της Λωρίδας της Γάζας, αντιμέτωπη με το φάσμα της ανθρωπιστικής καταστροφής και ένα εξαιρετικά αβέβαιο μέλλον.

Σπίτια, σχολεία, τζαμιά, αγορές έχουν διαγραφεί από τον χάρτη. Κρίσιμες υποδομές έχουν υποστεί σοβαρές καταστροφές. Στο «στόχαστρο» των IDF, των λεγόμενων «Δυνάμεων Άμυνας του Ισραήλ», μπήκαν μέχρι και τα νοσοκομεία, ως κρησφύγετα ή ορμητήρια της Χαμάς.

Αναλύσεις δορυφορικών και άλλων δεδομένων δείχνουν ότι ίσως περισσότερα από τα μισά κτίρια στη βόρεια Γάζα έχουν καταστραφεί ή υποστεί σοβαρές ζημιές.

Σε αυτήν την κατηγορία ανήκει το 45% του οικιστικού αποθέματος και το 51% των εκπαιδευτικών δομών στον θύλακα, σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA) των Ηνωμένων Εθνών.

Στην ίδια μοίρα βρέθηκε και το 45% των έργων του Προγράμματος του ΟΗΕ για την Ανάπτυξη (UNDP) στη Γάζα.

Περιλαμβάνουν κέντρα υγείας, ηλιακούς σταθμούς, μονάδες αφαλάτωσης και κέντρα στήριξης μικρών επιχειρήσεων και γυναικών.

Μέσα σε μόλις έξι εβδομάδες πολέμου, -τονίζουν υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών- οι Ισραηλινοί προκάλεσαν τέτοια κλίμακα καταστροφής, όσα τέσσερα χρόνια σύγκρουσης στη Συρία.

Ανθρωπιστική καταστροφή εν μέσω ερειπίων

«Όχι, δεν νομίζω ότι έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο» απάντησε ο επικεφαλής των ανθρωπιστικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ, Μάρτιν Γκρίφιθς, όταν ρωτήθηκε σε συνέντευξη, στο CNN, εάν η κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας είναι η χειρότερη που έχει αντιμετωπίσει στη μακρά καριέρα του στα Ηνωμένα Έθνη.

«Κανείς δεν ξέρει ποιο είναι το μέλλον του στη Γάζα», είπε.

Στο φόντο «μιας δολοφονίας αμάχων που είναι απαράμιλλη και πρωτοφανής», όπως είπε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, εκτυλίσσεται μια εφιαλτική ανθρωπιστική κρίση.

Πλήττει και τα περίπου 2,2 εκατομμύρια κατοίκους του παλαιστινιακού θύλακα, που προ του πολέμου ήταν ήδη μια από τις φτωχότερες και πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές στον κόσμο.

Σήμερα, περίπου τα τρία τέταρτα του πληθυσμού είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι.

Στο νότιο τμήμα του θύλακα, που επίσης βομβαρδίζεται, η κατάσταση έχει φτάσει στο μη παρέκει.

Ο τοπικός πληθυσμός έχει πια διπλασιαστεί, χωρίς να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές.

Μόλις λίγο παραπάνω από το ήμισυ των εκτοπισμένων έχουν καταφέρει να βρουν καταφύγιο στις πλέον υπερκορεσμένες εγκαταστάσεις της Υπηρεσίας Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA).

Πολλοί ζουν σε αυτοσχέδιες τεντουπόλεις, που τώρα πλημμυρίζουν από τα νερά της βροχής.

Τα τρόφιμα, το καθαρό πόσιμο νερό και τα φάρμακα παραμένουν λιγοστά, παρά τη σχετική αύξηση της διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ζωτικής σημασίας υποδομές -από νοσοκομεία έως μονάδες αφαλάτωσης- σταμάτησαν να λειτουργούν, λόγω έλλειψης καυσίμων.

Ο τελευταίος σε λειτουργία μύλος για την παραγωγή αλευριού καταστράφηκε από ισραηλινούς βομβαρδισμούς στα μέσα Νοεμβρίου.

Οι φόβοι εντείνονται για οξεία επισιτιστική κρίση, σε μια περιοχή όπου το 80% βασιζόταν στη διεθνή βοήθεια πολύ πριν ξεσπάσει ο νέος πόλεμος, μετά την επίθεση-σοκ της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου.

Τώρα υπολογίζεται ότι ένα τρομακτικό 96% των Παλαιστινίων της Λωρίδας της Γάζας αντιμετωπίζει πρωτοφανή στέρηση όλων των βασικών υπηρεσιών και έχει βυθιστεί σε πολυδιάστατη φτώχεια.

To «στοίχημα» της ανοικοδόμησης

Ότι κι εάν μείνει τελικά όρθιο από αυτόν τον πόλεμο, όποτε αυτός τελειώσει, θα αποτελέσει το σκηνικό μιας νέας σκληρής μάχης επιβίωσης για τους Παλαιστίνιους της Λωρίδας της Γάζας.

Έχοντας βιώσει σχεδόν δύο δεκαετίες αποκλεισμού -πρωτίστως από το Ισραήλ και δευτερευόντως από την Αίγυπτο, στο νότο- τους περιμένει ένα αβέβαιο μέλλον, σε έναν κατεστραμμένο θύλακα.

Για την ανοικοδόμησή του θα απαιτηθούν κρουνοί χρημάτων, πολύ περισσότερων από το ένα δισεκατομμύριο δολάρια που δαπανήθηκαν μετά τον 11ημερο πόλεμο του 2001.

Ο σημερινός ήδη μετρά 46 ημέρες.

Οι δε επιπτώσεις προβλέπονται ευρύτερες, πέρα από τα σύνορα της Λωρίδας της Γάζας.

«Σχεδόν 20 χρόνια αναπτυξιακής προόδου θα μπορούσαν να εξαλειφθούν στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, εάν η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς συνεχιστεί για δεύτερο ολόκληρο μήνα», ανέφερε προ ημερών έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP) και της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τη Δυτική Ασία (ESCWA).

Όμως «ακόμη και πριν από τον πόλεμο, τα πλούσια κράτη του Κόλπου είχαν βαρεθεί τη διπλωματία του βιβλιαρίου επιταγών», γράφει χαρακτηριστικά ο Economist.

«Έχουν ήδη ξαναχτίσει τη Γάζα αρκετές φορές στο παρελθόν», δήλωσε ανωνύμως Δυτικός διπλωμάτης στην περιοχή.

Αυτή τη φορά, επεσήμανε, αν η ανοικοδόμηση «δεν είναι μέρος μιας σοβαρής ειρηνευτικής διαδικασίας, δεν θα πληρώσουν».

Η Ρόλα Ντάστι, αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας και Εκτελεστική Γραμματέας της ESCWA, το έθεσε σε ευρύτερο πλαίσιο, καλώντας τη διεθνή κοινότητα να ενωθεί για ειρηνική, συνολική επίλυση της κρίσης.

«Η ιστορία μας διδάσκει ότι, χωρίς βιώσιμη ειρήνη, όλοι οι εμπλεκόμενοι σε αυτή τη σύγκρουση όχι μόνο θα υποστούν περισσότερες απώλειες ζωών στο μέλλον», προειδοποίησε, «αλλά θα τεθούν επίσης σε κίνδυνο οι προοπτικές τους για βιώσιμη ανάπτυξη».

Πολλώ μάλλον όταν πολλοί βλέπουν τη Λωρίδα της Γάζας -μια παράκτια περιοχή στη Μεσόγειο, με νεαρό πληθυσμό- ως «κομμάτι» ενός νέου, ευρύτερου γεωπολιτικού και ενεργειακού «παζλ».

Πηγές: ΑΠΕ / protothema.gr / in.gr