Guardian: Πλησιάζουμε στην εποχή των τρισεκατομμυριούχων

Για να γιορτάσει την ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, η Oxfam δημοσιεύει μια μελέτη σχετικά με το πόσο πλούτο στον κόσμο κατέχουν οι υπερπλούσιοι. Η φετινή μελέτη ήταν εντυπωσιακή, όπως γράφει η εφημερίδα «Guardian».

Αποκαλύφθηκε ότι οι πέντε πλουσιότεροι άνδρες στον κόσμο έχουν διπλασιάσει τον πλούτο τους στα χρόνια από το 2020 και μετά. Επτά από τις 10 μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο έχουν έναν δισεκατομμυριούχο ως διευθύνοντα σύμβουλο ή κύριο μέτοχο! Συνδυαστικά, η αξία αυτών των εταιρειών – στις οποίες περιλαμβάνονται η Apple, η Microsoft και η Saudi Aramco – υπερβαίνει το ΑΕΠ κάθε χώρας της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής μαζί. Δηλαδή 87 χώρες. Ουσιαστικά όλα όσα αγοράζονται, πωλούνται, καταναλώνονται, παράγονται και ονειρεύονται δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι μέσα σε ένα ολόκληρο έτος.

Η οργάνωση ανέφερε επίσης ότι, μέσα σε μια δεκαετία, ο κόσμος θα δει πιθανότατα τον πρώτο τρισεκατομμυριούχο του. Το τρισεκατομμύριο είναι ένας αριθμός που μουδιάζει το μυαλό. Ακόμα και ο Ρόναλντ Ρέιγκαν δεν μπορούσε να το χωνέψει. «Πριν από λίγες εβδομάδες ανέφερα έναν τέτοιο αριθμό, ένα τρισεκατομμύριο δολάρια, ακατανόητο, και από τότε προσπαθώ να σκεφτώ έναν τρόπο να δείξω πόσο μεγάλο είναι πραγματικά ένα τρισεκατομμύριο», είπε το 1981 όταν μιλούσε για το εθνικό χρέος των ΗΠΑ.

We’re fast approaching the era of the trillionaire. What can we do to stop it? | Atossa Araxia Abrahamian https://t.co/aXt37MV94d

— Guardian Opinion (@guardianopinion) February 5, 2024

Τι σημαίνει, όμως, για μια κοινωνία να έχει τον πρώτο της τρισεκατομμυριούχο και πώς διαφέρει από τον πλούτο των ολιγαρχών στο παρελθόν;

Ο Τζον Τζέικομπ Άστορ, ένας Γερμανοαμερικανός επιχειρηματίας, πιστεύεται ότι ήταν ο πρώτος Αμερικανός εκατομμυριούχος. Έκανε την περιουσία του τον 18ο και τον 19ο αιώνα αγοράζοντας και πουλώντας πράγματα: συγκεκριμένα γούνες, ακίνητα της Νέας Υόρκης και όπιο που μεταφερόταν λαθραία στην Κίνα. Ο Άστορ προέβλεψε τις τάσεις και εκμεταλλεύτηκε τη γεωπολιτική για να πλουτίσει. Πούλησε πολλά πράγματα σε πολλούς ανθρώπους και ο πλούτος του δημιούργησε περισσότερο πλούτο. Μέχρι εδώ, τόσο απλό.

Στη συνέχεια ήρθε ο John D. Rockefeller, ο πρώτος δισεκατομμυριούχος του κόσμου. Ο Ροκφέλερ κατασκεύασε και επένδυσε σε διυλιστήρια πετρελαίου, ακριβώς τη στιγμή που ο κόσμος άρχισε να «εθίζεται» στην κηροζίνη και τη βενζίνη. Έφτασε να προΐσταται ενός τεράστιου μονοπωλίου, πνίγοντας τον ανταγωνισμό, γεγονός που έκανε τον ίδιο και την εταιρεία του, την Standard Oil, ακόμη πλουσιότερους. Αυτό που πούλησε ο Ροκφέλερ στο κοινό ήταν πιο εφήμερο από τις γούνες και τα σπίτια του Άστορ. Η ίδια η φύση της ενέργειας είναι ότι καταναλώνεται. Αλλά μπορούσες ακόμα να τη δεις, να τη μυρίσεις και να την αγγίξεις. Καλώς ή κακώς, τα προϊόντα της Standard Oil υπήρχαν στον πραγματικό κόσμο. Όλοι πληρώνουμε το περιβαλλοντικό τίμημα.

Υπάρχουν περίπου 2.640 Ροκφέλερ στον κόσμο μας σήμερα, σύμφωνα με το «Forbes». Όλοι τους ξεκίνησαν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο: ιδρύοντας εταιρείες, αγοράζοντας κτίρια, κληρονομώντας περιουσιακά στοιχεία από την οικογένεια κ.ο.κ., αν και οι νέοι δισεκατομμυριούχοι εργάζονται κυρίως στους τομείς της οικονομίας και της τεχνολογίας, επωφελούμενοι λιγότερο άμεσα από υλικά πράγματα παρά από τη γνώση, τις ιδέες και τα τυχερά παιχνίδια. Ο τρόπος με τον οποίο πολλές από αυτές τις περιουσίες έφτασαν σε τόσο ιλιγγιώδεις διαστάσεις είναι μέσω επενδύσεων και κερδοσκοπίας.

Ο δείκτης δισεκατομμυριούχων του Bloomberg, ο οποίος κατατάσσει τους 500 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, ενημερώνεται στο τέλος κάθε ημέρας διαπραγμάτευσης, αποκαλύπτοντας πόσο δραματικά μπορεί να αυξηθεί και να μειωθεί αυτός ο πλούτος. Στις 24 Ιανουαρίου, ο Elon Musk, ο οποίος βρίσκεται στην κορυφή του καταλόγου, έχασε 937 εκατ. δολάρια, έτσι απλά. Η ζωή είναι δύσκολη και για τους άνδρες και τις γυναίκες που βρίσκονται στον πάτο… O χρηματοδότης της Wall Street, Carl Icahn, στο νούμερο 497, έχασε 17,9 εκατ. δολάρια σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα. Ο αριστοκράτης Hugh Grosvenor, του οποίου η περιουσία βρίσκεται στα ακίνητα, έχασε και δεν κέρδισε τίποτα εκείνη την ημέρα. Κατέλαβε τη θέση 157.

Τα κέρδη των υπερπλουσίων είναι κυριολεκτικά μη κερδισμένα. Αυτό δεν αποτελεί κρίση αξίας: είναι ο όρος της αμερικανικής φορολογικής υπηρεσίας για τα χρήματα που αποκτώνται μέσω «εισοδημάτων επενδυτικού τύπου, όπως φορολογητέοι τόκοι, συνήθη μερίσματα και διανομές κεφαλαιακών κερδών».

Οι περισσότεροι από εμάς πληρώνουμε φόρο για τα εισοδήματά μας. Και αν είμαστε αρκετά τυχεροί και έχουμε περιουσιακά στοιχεία, πληρώνουμε φόρο για τα κέρδη όταν τα πουλάμε. Οι δισεκατομμυριούχοι, από την άλλη πλευρά, μπορούν να δανείζονται έναντι των αυξανόμενων επενδύσεών τους χρόνο με τον χρόνο χωρίς να οφείλουν ούτε δεκάρα σε φόρους, επιτρέποντάς τους να πληρώνουν χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές για το εισόδημά τους.

Η επικείμενη άφιξη του τρισεκατομμυριούχου σηματοδοτεί ένα ακόμη βήμα προς τα πίσω στον αγώνα για μια πιο ισορροπημένη οικονομία και μια πιο υγιή δημοκρατία. Η τάξη των δισεκατομμυριούχων, άλλωστε, διαστρεβλώνει την ισορροπία δυνάμεων στην αγορά, στην πολιτική και στην κοινωνία.

Σύμφωνα με μια μελέτη, το 11% των δισεκατομμυριούχων του κόσμου έχει αναλάβει ή επιδιώξει πολιτικό αξίωμα. 

Ιστορικά, οι σημαντικότερες μειώσεις της οικονομικής ανισότητας έχουν επέλθει μετά από πολέμους, λοιμούς και εκτεταμένη ανισότητα. Ζούμε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από όλα αυτά τα πράγματα, αλλά δεν βγαίνουμε από αυτήν σοφότεροι: η απόδειξη είναι ότι σύντομα θα εισέλθουμε στην εποχή των τρισεκατομμυριούχων. Η αύξηση των φόρων, η ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και η επιδίωξη της αναδιανομής των πόρων σε αυτούς που τους χρειάζονται είναι όλες εξαιρετικές πρωτοβουλίες που αξίζουν ευρείας δημόσιας υποστήριξης.