H Μέση Ανατολή «στο χείλος του γκρεμού»
Ανάλυση BBC: Η λεπτή θέση ΗΠΑ και Δύσης ανάμεσα σε Ισραήλ - Ιράν
Με κομμένη την ανάσα οι χώρες της Δύσης, οι οποίες και συντριπτικά εξέφρασαν την στήριξή τους στο Ισραήλ μετά την επίθεση με drone του Ιράν, παρακολουθούν τις εξελίξεις στο Τελ Αβίβ και το ποια απόφαση θα λάβει η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου σχετικά με τα αντίποινα στην Τεχεράνη.
Στο πλαίσιο αυτό, το BBC με ανάλυσή του επιχειρεί να αποτυπώσει την λεπτή θέση στην οποία βρίσκονται οι ΗΠΑ και η Δύση οι οποίες από την μία καταδικάζουν την επίθεση, αλλά από την άλλη, σίγουρα θέλουν να αποφύγουν την περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης, πόσω μάλλον τη συμμετοχή τους σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
Το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ χρησιμοποίησε μια δοκιμασμένη και έμπιστη φράση για να περιγράψει τις επόμενες κινήσεις του εναντίον του Ιράν. Το Ισραήλ θα απαντήσει «με τον τρόπο και τη στιγμή που εμείς θα επιλέξουμε» ανέφερε το πολεμικό συμβούλιο.
Ο Μπένι Γκαντς, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης που εντάχθηκε στο πολεμικό υπουργικό συμβούλιο μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, τόνισε τη συνοχή του Ισραήλ και των δυτικών συμμάχων του. «Το Ισραήλ εναντίον του Ιράν, ο κόσμος εναντίον του Ιράν. Αυτό είναι το αποτέλεσμα. Αυτό είναι ένα στρατηγικό επίτευγμα που πρέπει να αξιοποιήσουμε για την ασφάλεια του Ισραήλ» είπε.
Τα λόγια που χρησιμοποίησε ο Γκαντς δεν απέκλεισαν μια επίθεση σε ιρανικό στόχο ή ένα πρώτο ανοιχτό ισραηλινό χτύπημα εντός του Ιράν (το Ισραήλ έχει πλήξει επανειλημμένα το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, με κυβερνοεπιθέσεις και δολοφονίες αξιωματούχων και επιστημόνων). Αλλά ίσως υπάρχει χρόνος για τη διπλωματική απάντηση που επιθυμεί ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν από τη συνάντηση που έχει συγκαλέσει της G7, των πλουσιότερων δυτικών χωρών.
Παρά το γεγονός πως το Ιράν είχε επιτεθεί λεκτικά πολλάκις στο Ισραήλ για την πολεμική επιχείρηση στη Γάζα που ακολούθησε την πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο έδαφος του Ισραήλ, η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και «έσπρωξε» την Τεχεράνη να πραγματοποιήσει το πρώτο απευθείας χτύπημα στο Ισραήλ ήταν ο βομβαρδισμός του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό της Συρίας. Η αεροπορική επιδρομή, την 1η Απριλίου, σκότωσε έναν υψηλόβαθμο στρατηγό, τον υπ’ αριθμόν δύο και άλλους βοηθούς του.
Η απόφαση για την επίθεση δεν ήταν συντονισμένη με τους Αμερικανούς. Το Ισραήλ πρέπει να εκτίμησε την ευκαιρία να σκοτώσει ανώτερους διοικητές του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν (IRGC) ως ένα ρίσκο που άξιζε να αναληφθεί.
Όπως αναφέρει το BBC και ο συντάκτης διεθνών θεμάτων Jeremy Bowen, δημόσια το Ισραήλ προσφέρει ένα μη πειστικό επιχείρημα ότι η παρουσία ανώτερων στρατιωτικών αξιωματικών σε διπλωματικές εγκαταστάσεις καθιστούσε το κτίριο νόμιμο στόχο. Πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι το Ιράν επέλεξε να ερμηνεύσει την αεροπορική επιδρομή ως επίθεση στο έδαφός του.
Πολύ γρήγορα, ήταν σαφές ότι το Ιράν θα απαντούσε. Το μήνυμα του Ιράν δεν μεταδόθηκε με νεύματα και κλείσιμο του ματιού, αλλά με ξεκάθαρες δηλώσεις του ανώτατου ηγέτη του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους είχαν αρκετή προειδοποίηση. Ο κ. Μπάιντεν πρόλαβε να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο από ένα ταξίδι του Σαββατοκύριακου στην πολιτεία του Ντέλαγουερ. Το Ιράν επέλεξε να ανοίξει την επίθεση όχι με υπερηχητικούς βαλλιστικούς πυραύλους, αλλά με αργά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία βρίσκονταν στις οθόνες των ραντάρ για δύο ώρες καθώς πλησίαζαν τους στόχους τους.
Ήταν μια μεγαλύτερη επίθεση από ό,τι περίμεναν πολλοί αναλυτές από τον πιο πικρό εχθρό του Ισραήλ- αρκετοί λόγοι για πολλούς Ισραηλινούς να περιμένουν απάντηση από τη δική τους πλευρά. Για πρώτη φορά το Ιράν εκτόξευσε όπλα -περίπου 300 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πυραύλους κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους- από το έδαφός του εναντίον του Ισραήλ. Σχεδόν όλοι τους σταμάτησαν από την αεράμυνα- τις σημαντικές δυνατότητες του ίδιου του Ισραήλ, ενισχυμένες από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιορδανία.
Οι σύμμαχοί τους, ιδίως οι ΗΠΑ, τους βοήθησαν πάρα πολύ κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν επανέλαβε την υπόσχεσή του: “σιδερένια” ασφάλεια για το Ισραήλ, λέγοντας ουσιαστικά “σας καλύπτουμε”.
Σε αντάλλαγμα, οι Αμερικανοί θέλουν αυτοσυγκράτηση από το Ισραήλ. Ο πρόεδρος Μπάιντεν έστειλε στον πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου ένα σαφές μήνυμα. Η επίθεση του Ιράν αποκρούστηκε, το Ισραήλ έχει μια νίκη, οπότε μην κλιμακώσετε περαιτέρω το θέμα απαντώντας με στρατιωτικά πλήγματα στο ιρανικό έδαφος.
Ένας ανώτερος δυτικός διπλωμάτης είπε στο BBC ότι είναι πλέον ζωτικής σημασίας να τραβήξουμε μια γραμμή, να σταματήσουμε την περαιτέρω κλιμάκωση. Η χάραξη μιας γραμμής φαίνεται να είναι και η ελπίδα του Ιράν.
Έχει σηματοδοτήσει ότι η επίθεση του Ισραήλ στη Δαμασκό έχει απαντηθεί- θα κλιμακώσει περαιτέρω μόνο αν δεχθεί νέα επίθεση. Οι Ιρανοί φαίνεται ότι θέλουν να κατευνάσουν τις δύο εβδομάδες κρίσης και απειλών που ξεκίνησαν με το ισραηλινό χτύπημα στο διπλωματικό τους συγκρότημα στη Δαμασκό.
Ίσως το Ιράν ήλπιζε να κάνει μεγαλύτερη ζημιά από ό,τι έκανε. Ή μπορεί να ήταν ανοιχτό σχετικά με τα σχέδιά του για να δώσει στο Ισραήλ λιγότερους λόγους να ανταποδώσει τα χτυπήματα.
Το Ιράν ήθελε να αποκαταστήσει το αίσθημα αποτροπής που έχασε όταν το Ισραήλ επιτέθηκε στο προξενείο στη Δαμασκό. Αυτό μπορεί να είναι πιο δύσκολο αφού το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του σταμάτησαν σχεδόν όλα τα βλήματα που εκτοξεύτηκαν προς το μέρος τους. Δεν ήταν μια πλήρους κλίμακας επίθεση κατά του Ισραήλ.
Το Ιράν έχει ενισχύσει τις δυνάμεις του σε πυραύλους εδώ και χρόνια. Θα μπορούσε να έχει εκτοξεύσει πολλά περισσότερα όπλα. Η Χεζμπολάχ στο Λίβανο θα είχε συμμετάσχει σε μια ολομέτωπη επίθεση, και δεν το έκανε. Η πολιτοφυλακή και το πολιτικό κίνημα του Λιβάνου είναι ο ισχυρότερος σύμμαχος του Ιράν, με ένα οπλοστάσιο πυραύλων και ρουκετών.
Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου θα μπορούσε να αντλήσει κάποια ικανοποίηση από τον τρόπο με τον οποίο η επίθεση του Ιράν απομάκρυνε τη Γάζα από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Του δίνει μια ανάπαυλα από την ανθρωπιστική καταστροφή και την αποτυχία του Ισραήλ να επιτύχει τους πολεμικούς του στόχους για την απελευθέρωση των ομήρων και τη συντριβή της Χαμάς.
Πριν από λίγες ημέρες, η διεθνής προσοχή ήταν στραμμένη στη ρήξη μεταξύ του κ. Μπάιντεν και του κ. Νετανιάχου σχετικά με την πείνα που προκλήθηκε από τον αποκλεισμό της Γάζας από το Ισραήλ. Τώρα μιλούν για ενότητα.
Ο κ. Νετανιάχου μπορεί επίσης να παρουσιάσει τον εαυτό του ως έναν αποφασιστικό και λογικό ηγέτη, τον προστάτη του λαού του, παρόλο που πολλοί εχθροί του στο Ισραήλ τον θέλουν εκτός αξιώματος. Λένε ότι οι βιαστικές, ανασφαλείς πολιτικές του πριν από τις 7 Οκτωβρίου οδήγησαν τη Χαμάς να πιστέψει ότι το Ισραήλ ήταν ευάλωτο.
Αυτό που δεν έχει αλλάξει είναι ότι οι Αμερικανοί θέλουν να βρουν έναν τρόπο να σταματήσουν τη διολίσθηση προς έναν ολοκληρωτικό πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Οι κόκκινες γραμμές έχουν ξεπεραστεί – η επίθεση του Ισραήλ σε διπλωματικό χώρο και η άμεση επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ. Αμέσως, ορισμένοι Ισραηλινοί δεξιοί απαίτησαν απάντηση. Αυτές οι εκκλήσεις δεν θα σταματήσουν.
Η δουλειά των διπλωματών στην G7 θα είναι να αποτρέψουν την περιοχή να εισέλθει σε μια επιζήμια ευρύτερη σύγκρουση. Η διολίσθηση ήταν αργή, αλλά και σταθερή και προς μία κατεύθυνση, προς την καταστροφή, στους έξι μήνες από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ.
Αν το Ισραήλ ακολουθήσει τη συμβουλή του προέδρου Μπάιντεν να μην ανταποδώσει τα χτυπήματα, η Μέση Ανατολή ίσως μπορέσει να πάρει μια ανάσα. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτό είναι το τέλος αυτού του επικίνδυνου επεισοδίου.
Μπορέλ: Η Μέση Ανατολή στο χείλος του γκρεμού – Απαραίτητη η αποκλιμάκωση μεταξύ Ιράν-Ισραήλ
Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε σήμερα πως η Μέση Ανατολή βρίσκεται «στο χείλος του γκρεμού» και ζήτησε να υπάρξει αποκλιμάκωση στη σύγκρουση ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν.
«Βρισκόμαστε στο χείλος του γκρεμού και πρέπει να απομακρυνθούμε απ’ αυτό», δήλωσε ο Μπορέλ μιλώντας στον ισπανικό ραδιοσταθμό Onda Cero. «Πρέπει να πατήσουμε φρένο και να βάλουμε όπισθεν».
Ο Μπορέλ δήλωσε ότι περιμένει ότι το Ισραήλ θα απαντήσει στην άνευ προηγουμένου αεροπορική επίθεση που δέχθηκε από το Ιράν, όμως ελπίζει ότι η απάντησή του δεν θα πυροδοτήσει περαιτέρω κλιμάκωση.
Ο ίδιος δήλωσε ότι υπάρχει «βαθιά διαίρεση» στο εσωτερικό του κυβερνώντος δεξιού συνασπισμού ανάμεσα στους σκληροπυρηνικούς, που επιδιώκουν σφοδρά αντίποινα, και μια «πιο μετριοπαθή και συνετή» παράταξη.
Η παράταξη αυτή υποστηρίζει την πραγματοποίηση αντιποίνων, δήλωσε ο Μπορέλ, «αλλά με τρόπο ώστε να αποφευχθεί μια απάντηση στην απάντηση».
Ο Μπορέλ, ο οποίος μίλησε αργά χθες, Κυριακή, το βράδυ με τον ιρανό υπουργό Εξωτερικών Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν, δήλωσε πως η ΕΕ χρειάζεται να διατηρεί τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με το Ιράν, παρά τις κυρώσεις που ο συνασπισμός έχει επιβάλει στην Ισλαμική Δημοκρατία για το επίμαχο πρόγραμμά της στην πυρηνική ενέργεια και άλλα θέματα.
«Είναι προς το συμφέρον όλων να μην γίνει το Ιράν πυρηνική δύναμη και να ειρηνεύσει η Μέση Ανατολή», τόνισε.
Τεχεράνη: Η Δύση να εκτιμήσει την αυτοσυγκράτησή της απέναντι στο Ισραήλ
Οι δυτικές χώρες «όφειλαν να εκτιμήσουν την αυτοσυγκράτηση του Ιράν» απέναντι στο Ισραήλ μετά την επίθεση που εξαπέλυσε η Τεχεράνη εναντίον του ισραηλινού εδάφους σε αντίποινα για ένα φονικό πλήγμα στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό, δήλωσε σήμερα ο εκπρόσωπος της ιρανικής διπλωματίας.
Οι δυτικές χώρες «όφειλαν να εκτιμήσουν την αυτοσυγκράτηση του Ιράν στη διάρκεια των τελευταίων μηνών», «αντί να εξακοντίζουν κατηγορίες», δήλωσε ο Νασέρ Καναανί σε συνέντευξη Τύπου στη Τεχεράνη.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι ευρωπαϊκές χώρες καταδίκασαν την πρωτόγνωρη ιρανική επίθεση που έθεσε στο στόχαστρο το Ισραήλ το Σαββατοκύριακο, την οποία η Τεχεράνη παρουσιάζει ως επιχείρηση «αυτοάμυνας» μετά το πλήγμα της 1ης Απριλίου εναντίον του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό το οποίο φέρεται να εξαπέλυσε το Ισραήλ.
Οι ηγέτες των χωρών της Ομάδας των Επτά πιο ανεπτυγμένων βιομηχανικών χωρών (G7) καταδίκασαν «ομόφωνα» χθες, Κυριακή, τη στρατιωτική επίθεση του Ιράν, το οποίο «με τις ενέργειές του», «κινδυνεύει να προκαλέσει ανεξέλεγκτη περιφερειακή κλιμάκωση».
«Η συμβουλή μας προς όλους τους υποστηρικτές του σιωνιστικού καθεστώτος είναι να εκτιμήσουν την υπεύθυνη ενέργεια του Ιράν και, αντί να επιλέγουν δυσανάλογα λόγια εναντίον του Ιράν, να προειδοποιήσουν το σιωνιστικό καθεστώς εναντίον άλλων δεινών που θα έχουν ανυπολόγιστες συνέπειες για αυτό», δήλωσε ο εκπρόσωπος της ιρανικής διπλωματίας.
Είπε πως η Τεχεράνη είχε αποφασίσει να «τιμωρήσει» το Ισραήλ αφού «το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν επιτέλεσε τις ευθύνες του», να καταδικάσει την επίθεση στο ιρανικό προξενείο στη Συρία, «λόγω ενεργειών της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Αμερικής», που αντιτέθηκαν.
Το πλήγμα της 1ης Απριλίου κατέστρεψε το ιρανικό προξενείο και προκάλεσε 16 θανάτους, μεταξύ των οποίων επτά μέλη του σώματος των Φρουρών της Επανάστασης, του ιδεολογικού στρατού της Ισλαμικής Δημοκρατίας, σύμφωνα με μία ΜΚΟ.
«Είμαστε σθεναρά πεπεισμένοι πως χωρίς το πράσινο φως των Ηνωμένων Πολιτειών, το Ισραήλ δεν θα είχε τολμήσει να επιτεθεί στη διπλωματική αντιπροσωπεία του Ιράν», επανέλαβε σήμερα ο Καναανί, ενώ η Ουάσινγκτον έχει πει κατ΄επανάληψη πως δεν αναμίχθηκε στην επιχείρηση αυτή.
Ο εκπρόσωπος του ιρανικού ΥΠΕΞ είπε ακόμη ότι δεν είχε υπάρξει προηγούμενη συμφωνία με οποιαδήποτε χώρα πριν από την ανταποδοτική επίθεση του Ιράν εναντίον του Ισραήλ.
Περιφερειακοί αξιωματούχοι, περιλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών του Ιράν, δήλωσαν πως η Τεχεράνη είχε ενημερώσει τις γειτονικές χώρες μέρες πριν από την επίθεσή του.
Ωστόσο ο εκπρόσωπος του υπουργείου δήλωσε πως δεν υπήρξε προηγούμενη συμφωνία με οποιαδήποτε χώρα σχετικά με το πώς η Τεχεράνη θα προσέγγιζε τη στρατιωτική απόκρισή της στο Ισραήλ.
Ο Νασέρ Καναανί είπε ακόμη πως το υπό σημαία Πορτογαλίας πλοίο MSC Aries κατελήφθη στις 13 Απριλίου από το Ιράν λόγω «παραβιάσεων των ναυτικών νόμων» και πρόσθεσε πως δεν υπάρχει αμφιβολία πως το πλοίο είχε σχέση με το Ισραήλ.
Οι ιρανικές αρχές δεν είχαν δώσει πληροφορίες από το Σάββατο για την κατάληψη του πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από τις ειδικές ναυτικές δυνάμεις των Φρουρών της Επανάστασης στο Στενό του Ορμούζ.
«Το Ιράν προσπαθεί να δημιουργήσει ένα ασφαλές μεταφορικό περιβάλλον στο Στενό του Ορμούζ και στον Κόλπο. Το πλοίο οδηγήθηκε στα χωρικά ύδατα του Ιράν ως αποτέλεσμα του ότι παραβίασε τους ναυτικούς νόμους και δεν απάντησε στις κλήσεις που έκαναν οι ιρανικές αρχές», «προκειμένου να διεξαχθούν οι απαραίτητες έρευνες».
Ο εκπρόσωπος δεν έδωσε πληροφορίες σχετικά με τα 25 μέλη του πληρώματος του πλοίου, μεταξύ των οποίων Ινδοί και ένας Ρώσος.
«Είναι σίγουρο πως το πλοίο ανήκει στο σιωνιστικό καθεστώς», είπε ο Καναανί.
Το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Irna είχε αναφέρει το Σάββατο πως το MSC Aries κατελήφθη επειδή «το διαχειρίζεται η εταιρία Zodiac, που ανήκει στον σιωνιστή καπιταλιστή Εγιάλ Οφέρ».
Η κατάληψη του πλοίου έγινε μερικές ώρες πριν από την επίθεση του Ιράν με drones και πυραύλους εναντίον του Ισραήλ.
Η κατάληψη αυτή καταγγέλθηκε ως «πράξη πειρατείας» από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που κάλεσαν «το Ιράν να απελευθερώσει αμέσως το πλοίο που φέρει πορτογαλική σημαία και είναι βρετανικής ιδιοκτησίας και το πλήρωμά του, που αποτελείται από Ινδούς, Φιλιππινέζους, Πακιστανούς, Ρώσους και Εσθονούς».
ΠΗΓΕΣ: ΑΠΕ / BBC
