ΗΠΑ και Ρωσία συμφώνησαν στην ανταλλαγή κρατουμένων: Την μεγαλύτερη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο

Οι ΗΠΑ και η Ρωσία κατέληξαν σε συμφωνία για μία μνημειώδη ανταλλαγή κρατουμένων, τη μαζικότερη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Η ανταλλαγή των κρατουμένων, περίπου 26 από επτά διαφορετικές χώρες, πραγματοποιήθηκε μέσω Τουρκίας. Σε ανακοίνωση της Τουρκικής Προεδρίας αναφέρεται πως εκτός από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία στη συμφωνία περιλαμβάνονται και κρατούμενοι από φυλακές της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Σλοβενίας, της Νορβηγίας και της Λευκορωσίας.

Ρωσικό κυβερνητικό αεροσκάφος προσγειώθηκε την Πέμπτη στην τουρκική πρωτεύουσα Άγκυρα, δήλωσε αυτόπτης μάρτυρας στο Reuters, λίγο αφότου η τουρκική Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (MIT) δήλωσε ότι συντονίζει μια εκτεταμένη ανταλλαγή κρατουμένων.

Απελευθερώθηκε ο Γκέρσκοβιτς

Ο δημοσιογράφος της Wall Street Journal Έβαν Γκέρσκοβιτς απελευθερώθηκε από τη ρωσική κράτηση στο πλαίσιο μιας μεγάλης ανταλλαγής που περιλάμβανε επίσης την απελευθέρωση πολλών άλλων ξένων πολιτών που κρατούνται στη Ρωσία και πολλών Ρώσων πολιτικών κρατουμένων.

Στο πλαίσιο της ανταλλαγής, η οποία πραγματοποιήθηκε στο αεροδρόμιο της Άγκυρας το απόγευμα της Πέμπτης, οκτώ Ρώσοι που κρατούνταν στη Δύση επέστρεψαν στη Ρωσία. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Ρώσος δολοφόνος Βαντίμ Κρασίκοφ, ο οποίος κρατείται σε γερμανική φυλακή από το 2019 για τη δολοφονία ενός εξόριστου Τσετσένου στο Βερολίνο.

Επιπλέον, ανταλλάχθηκαν Ρώσοι κατάσκοποι με βαθιά κάλυψη που είχαν συλληφθεί στη Νορβηγία και τη Σλοβενία, καθώς και Ρώσοι που κρατούνταν με ποινικές κατηγορίες σε αμερικανικές φυλακές. Δύο ανήλικοι επέστρεψαν επίσης στη Ρωσία, που πιστεύεται ότι είναι τα παιδιά των κατασκόπων που φυλακίστηκαν στη Σλοβενία.

Σύμφωνα με τον Guardian βίντεο κατέγραψε ένα ρωσικό κυβερνητικό αεροσκάφος να προσγειώνεται στο αεροδρόμιο της τουρκικής πρωτεύουσας πριν από την ανταλλαγή. Η τουρκική προεδρία ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι 10 κρατούμενοι μεταφέρθηκαν στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων δύο ανηλίκων, ενώ 13 κρατούμενοι αναχώρησαν για τη Γερμανία και τρεις για τις ΗΠΑ.

Ποιοι απελευθερώθηκαν

Μεταξύ αυτών που απελευθερώθηκαν από τη Ρωσία ήταν ο Γκέρσκοβιτς, ο πρώην Αμερικανός πεζοναύτης Πολ Γουίλαν και ο Ρώσος πολιτικός της αντιπολίτευσης Ίλια Γιάσιν, ανέφερε η τουρκική προεδρία. Μια ενδεχόμενη ανταλλαγή είχε συζητηθεί εδώ και μήνες, με μακρές συζητήσεις πίσω από κλειστές πόρτες στις οποίες συμμετείχαν πολλές κυβερνήσεις και λίγες λεπτομέρειες διέρρευσαν στη δημοσιότητα. Μέχρι την τελευταία στιγμή, οι εμπλεκόμενες κυβερνήσεις προσπαθούσαν να κρατήσουν κρυφό τον τόπο και τις λεπτομέρειες της ανταλλαγής της Πέμπτης, φοβούμενες για εμπόδια της τελευταίας στιγμής.

Ο Γκέρσκοβιτς συνελήφθη τον Μάρτιο του 2023 ενώ έκανε ρεπορτάζ στην πόλη Γεκατερίνμπουργκ και καταδικάστηκε σε 16 χρόνια φυλάκιση για κατασκοπεία τον περασμένο μήνα. Ο ίδιος δήλωσε αθώος και η Wall Street Journal και η αμερικανική κυβέρνηση απέρριψαν τις κατηγορίες ως ανοησίες.

Πολλοί παρατηρητές έχουν συνδέσει την αρχική σύλληψη του Γκέρσκοβιτς με μια ρωσική πολιτική που ισοδυναμεί με ομηρία, με σκοπό την αύξηση της πίεσης προς τις δυτικές χώρες για την απελευθέρωση Ρώσων κατασκόπων, χάκερ και δολοφόνων.

Ο Πούτιν έχει ξεκαθαρίσει εδώ και καιρό ότι ο Κρασίκοφ ήταν ο Νο 1 στόχος του, γεγονός που εμπόδιζε τις προσπάθειες των ΗΠΑ να απελευθερώσουν τους δικούς τους κρατούμενους, καθώς η Γερμανία ήταν απρόθυμη να παραδώσει έναν κρατούμενο που εκτίει ποινή για φόνο για να διευκολύνει μια συμφωνία με τις ΗΠΑ. Ο Πούτιν έγινε «μανιακός» για να πάρει πίσω τον Κρασίκοφ, σύμφωνα με μια πηγή με γνώση των συζητήσεων στο Κρεμλίνο. «Ήταν ένα σύμβολο ότι δεν εγκαταλείπουμε τους ανθρώπους μας», δήλωσε η πηγή.

Ο Γουίλαν καταδικάστηκε σε 16 χρόνια φυλάκισης με την κατηγορία της κατασκοπείας το 2020. Υποστήριζε πάντα την αθωότητά του και η οικογένειά του πίεζε επί χρόνια να συμπεριληφθεί σε μια ανταλλαγή. Η Alsu Kurmasheva, μια ρωσοαμερικανίδα δημοσιογράφος του Radio Free Europe/Radio Liberty, απελευθερώθηκε επίσης.

Αρκετοί Ρώσοι πολιτικοί κρατούμενοι απελευθερώθηκαν στο πλαίσιο της ανταλλαγής, μεταξύ των οποίων και ο Γιάσιν, ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες της ρωσικής αντιπολίτευσης, ο οποίος καταδικάστηκε σε οκτώμισι χρόνια φυλάκισης στα τέλη του 2022 επειδή κατήγγειλε τα ρωσικά εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία. Αποφυλακίστηκε επίσης ο Βλαντίμιρ Καρά-Μούρζα, διπλός Ρώσος-Βρετανός πολίτης και επί μακρόν εκφραστής της αντιπολίτευσης, ο οποίος είχε καταδικαστεί σε 25 χρόνια για εσχάτη προδοσία.

Ο Ρίκο Κρίγκερ, ένας Γερμανός γιατρός που είχε καταδικαστεί σε θάνατο στη Λευκορωσία μετά από μια κλειστή και σκοτεινή δίκη με την κατηγορία της τρομοκρατίας, αφέθηκε ελεύθερος στο πλαίσιο της συμφωνίας. Η Λευκορωσία είναι σταθερός σύμμαχος της Μόσχας και ενδέχεται να επιτάχυνε τη δίκη προκειμένου να παράσχει ένα ακόμη στοιχείο της συμφωνίας. Οι λεπτομέρειες της υπόθεσης του Κρίγκερ έγιναν γνωστές μόλις

Υπήρχαν εικασίες ότι το περίγραμμα μιας συμφωνίας ανταλλαγής είχε συμφωνηθεί τον Φεβρουάριο, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον Γκέρσκοβιτς και τον ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης, Αλεξέι Ναβάλνι, με τον Κρασίκοφ να πηγαίνει προς την άλλη κατεύθυνση, αλλά η ανταλλαγή ματαιώθηκε μετά τον αιφνίδιο θάνατο -ή τη δολοφονία- του Ναβάλνι στη φυλακή.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα είναι ευχαριστημένη που εξασφάλισε τελικά την απελευθέρωση του Γκέρσκοβιτς, η υπόθεση του οποίου κινδύνευε να γίνει πολιτικό ποδόσφαιρο. Σε ένα προεδρικό ντιμπέιτ τον Ιούνιο, ο Ντόναλντ Τραμπ ισχυρίστηκε ότι θα απελευθέρωνε αμέσως τον δημοσιογράφο αν κέρδιζε τις εκλογές στις ΗΠΑ. «Θα τον απελευθερώσω πολύ γρήγορα, μόλις αναλάβω τα καθήκοντά μου», δήλωσε ο Τραμπ.