Κύπρος: Σάλος με τη διαρροή 3,6 εκατ. απόρρητων αρχείων – Τι αποκαλύπτουν

Στο στόχαστρο η Κύπρος μετά την αποκαλυπτική έρευνα του Guardian για Ρώσους ολιγάρχες που μεταβίβασαν περιουσιακά στοιχεία αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων, αποφεύγοντας τις κυρώσεις μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Το δημοσίευμα του Guardian αναφέρεται στον ρόλο των «blue-chip λογιστών» της PwC Cyprus και άλλων συμβούλων στη διαχείριση των συναλλαγών ενώ οι δυνάμεις του Βλαντιμίρ Πούτιν πραγμοτοποιούσαν την εισβολή στην Ουκρανία. Τα στοιχεία προέρχονται από το «Cyprus Confidential», μια διαρροή 3,6 εκατομμυρίων αρχείων μέσω ανώνυμης πηγής στη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ) και το γερμανικό Paper Trail Media, που έκαναν την έρευνα μαζί με τον Guardian.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη διαρροή οικονομικών δεδομένων που έχει γίνει ποτέ για την Κύπρο. Τα στοιχεία ρίχνουν φως σε αδιαφανείς υπεράκτιες δομές που διαχειρίζονται λογιστές και πάροχοι εταιρικών υπηρεσιών στην Κύπρο – κράτος μέλος της ΕΕ. Ο Guardian σημειώνει ότι ενδέχεται να οδηγήσουν σε άγνωστες πληρωμές σε ισχυρό δημοσιογράφο διαμορφωτή της κοινής γνώμης στη Δύση, αλλά και να φέρουν στην επιφάνεια πιθανές παραβιάσεις κανόνων σχετικά με τη χρηματοδότηση ποδοσφαιρικών συλλόγων.

Η διαρροή αποκαλύπτει την κλίμακα του ρόλου της Κύπρου ως πύλης στην Ευρώπη για την ελίτ που συνδέεται με το Κρεμλίνο. Μεταξύ των 104 Ρώσων δισεκατομμυριούχων του περιοδικού Forbes που εντοπίστηκαν το 2023, τα δύο τρίτα εμφανίζονται μαζί με μέλη της οικογένειας ως πελάτες των επαγγελματικών παρόχων υπηρεσιών της Κύπρου. Υπάρχουν αρχεία που σχετίζονται με 71 Ρώσους πελάτες που έχουν τεθεί υπό καθεστώς κυρώσεων από τον Φεβρουάριο του 2022. Πολλές από αυτές τις σχέσεις έκτοτε έχουν τερματιστεί, λένε σύμβουλοι.

Τι αποκαλύπτουν τα έγγραφα

1. Η PwC Κύπρου και άλλοι σύμβουλοι επιχειρήσεων βοήθησαν έναν από τους πιο ισχυρούς ολιγάρχες της Ρωσίας, τον Alexei Mordashov, να προσπαθήσει να μεταφέρει 1 δισεκατομμύριο λίρες σε δημόσια εταιρεία την ημέρα που τέθηκε υπό τις κυρώσεις της ΕΕ. Ο Guardian ενημερώθηκε ότι η μεταφορά υπόκειται σε υπό εξέλιξη ποινική έρευνα στην Κύπρο.
2. 600.000 ευρώ άγνωστων πληρωμών από εταιρείες που συνδέονται με τον ίδιο ολιγάρχη σε έναν ισχυρό Γερμανό δημοσιογράφο, που θεωρείται κορυφαίος ειδικός στη Ρωσία, για να υποστηρίξει τη δημοσίευση δύο βιβλίων για τον Πούτιν.
3. Δεκάδες εκατομμύρια σε υπεράκτιες πληρωμές που πραγματοποίησε ο Ρομάν Αμπράμοβιτς κατά τη διάρκεια της ιδιοκτησίας του ποδοσφαιρικού συλλόγου Τσέλσι σε πράκτορες, σκάουτερ και στελέχη συλλόγων που μπορεί να παραβίασαν τους αυστηρούς κανόνες ποδοσφαίρου για τη λογιστική.
4. Αδιευκρίνιστες συμφωνίες που επέτρεψαν στον Αμπράμοβιτς και τον υπερ-πράκτορα Πίνχας Ζαχάβι να ελέγχουν τις καριέρες 21 νεαρών ποδοσφαιριστών υπό αμφιλεγόμενες συμφωνίες ιδιοκτησίας τρίτων, οι οποίες έχουν συγκριθεί με δεσμευμένη εργασία.

Εκπρόσωπος της PwC δήλωσε: «Οποιοσδήποτε ισχυρισμός για μη συμμόρφωση με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη, διερευνάται και λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα εάν είναι απαραίτητο».

Ο Mordashov και η PwC είπαν ότι δεν γνώριζαν για την ποινική έρευνα. Ο Guardian σημειώνει ότι δεν έχει δει κανένα στοιχείο για πρόθεση παραβίασης κανόνων.

Η απόφαση της ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις στον Μορντάσοφ επιβεβαιώθηκε με απόφαση τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αλλά ο ολιγάρχης μπορεί να ασκήσει εκ νέου έφεση.

Τα έγγραφα που διέρρευσαν, τα οποία χρονολογούνται από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έως τον Απρίλιο του 2022, δείχνουν σχεδόν 800 εταιρείες και καταπιστεύματα εγγεγραμμένα σε φορολογικούς παραδείσους υπό καθεστώς μυστικότητας που ανήκαν ή ελέγχονταν από Ρώσους που έχουν τεθεί υπό κυρώσεις από το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία. Αυτές περιλαμβάνουν περισσότερες από 650 κυπριακές εταιρείες και καταπιστεύματα.

Τι απαντά η Κυπριακή κυβέρνηση

Η κυπριακή κυβέρνηση απάντησε υποσχόμενη μια «προσέγγιση μηδενικής ανοχής» στις παραβιάσεις των κυρώσεων, καθώς αγωνίζεται να διαφυλάξει το καθεστώς της χώρας ως χρηματοοικονομικού κέντρου.

Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης δήλωσε:

«Η στρατηγική της κυβέρνησής μας, που ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Μάρτιο του 2023, είναι η μηδενική ανοχή σε θέματα που αφορούν φοροδιαφυγή κυρώσεων και παραβίαση νόμου και κατ’ επέκταση να διαφυλάξει το όνομα της χώρας ως αξιόπιστο χρηματοπιστωτικό κέντρο. Θα ήθελα να τονίσω ότι η κυβέρνησή μας είναι κατηγορηματικά δεσμευμένη στην καταπολέμηση της διαφθοράς και της παράνομης χρηματοδότησης και λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή των κυρώσεων της ΕΕ».