Ο μεγάλος γρίφος των ισπανικών εκλογών

Η Ισπανία διεξάγει μια εξαιρετικά ασυνήθιστη εκλογική αναμέτρηση την Κυριακή, στο αποκορύφωμα ενός καυτού καλοκαιριού, μετά από τέσσερα χρόνια αριστερής διακυβέρνησης.

Ο σημερινός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ προκήρυξε την ψηφοφορία ως απάντηση στις θλιβερές επιδόσεις στις τοπικές εκλογές του Μαΐου, στις οποίες το Σοσιαλιστικό του κόμμα ήρθε δεύτερο πίσω από τον κύριο αντίπαλό του, το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα.

Καμία γενική εκλογική αναμέτρηση στην ιστορία της Ισπανίας δεν έχει διεξαχθεί τόσο αργά μέσα στο καλοκαίρι, με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 40 βαθμούς Κελσίου σε αυτή τη χώρα των 48 εκατομμυρίων κατοίκων. Ο χρόνος διεξαγωγής της ψηφοφορίας έχει επικριθεί όταν τόσοι πολλοί στην Ισπανία βρίσκονται σε διακοπές, αλλά 2,6 εκατομμύρια ψηφοφόροι επέλεξαν να ψηφίσουν ταχυδρομικώς.

Το Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) υπό τον Αλμπέρτο Νούνιεθ Φειχο έχει βλέψεις για τη νίκη, αλλά ενδέχεται να δυσκολευτεί να σχηματίσει κυβέρνηση μόνο του.

Για να κερδίσουν την πλειοψηφία πρέπει να εξασφαλίσουν περισσότερες από τις μισές από τις 350 έδρες στην κάτω βουλή του κοινοβουλίου. Οι Ισπανοί θα ψηφίσουν επίσης για την άνω βουλή τους.

Οι συντηρητικοί μπορεί να χρειαστούν την υποστήριξη του ακροδεξιού κόμματος Vox, ενώ ο κ. Σάντσεθ θα μπορεί να προσβλέπει στην αριστερή ομάδα Sumar.

Σεξουαλική συναίνεση, εθνικισμός και οικονομία

Τα ζητήματα ΛΟΑΤ και φύλου έχουν γίνει εξέχοντα θέματα της προεκλογικής εκστρατείας κατά την προεκλογική περίοδο αυτών των εκλογών. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης PP και Vox έχουν ασκήσει σθεναρή κριτική στους νέους νόμους της αριστερής κυβέρνησης για τα δικαιώματα των τρανσέξουαλ -συμπεριλαμβανομένης της διευκόλυνσης των ανθρώπων να αλλάξουν το νόμιμο φύλο τους- και τις αμβλώσεις. Έχουν επίσης επιτεθεί στον αμφιλεγόμενο νόμο της Ισπανίας «Μόνο Ναι σημαίνει Ναι» για τη σεξουαλική συναίνεση. Ψηφίστηκε μόλις τον περασμένο Αύγουστο, αλλά δημιούργησε ένα παραθυράκι που μείωσε την ποινή φυλάκισης για πάνω από 1.000 καταδικασμένους βιαστές – και ο κ. Σάντσεθ κατέληξε να ζητήσει συγγνώμη και να προωθήσει αλλαγές.

Η ίδια η ύπαρξη της έμφυλης βίας έχει αμφισβητηθεί από ορισμένα στελέχη του κόμματος Vox, προκαλώντας εντάσεις με τους πιθανούς συντηρητικούς εταίρους τους.

Ο εθνικισμός υπήρξε επίσης ένα καυτό ζήτημα. Το PP και το Vox έχουν χαρακτηρίσει τον κ. Σάντσεθ «προδότη» επειδή έδωσε χάρη σε φυλακισμένους ηγέτες υπέρ της ανεξαρτησίας και υποβάθμισε το έγκλημα της απόσχισης. Μια εξαιρετικά αποτελεσματική τακτική της δεξιάς περιελάμβανε τη στοχοποίηση του πρωθυπουργού με ένα σύνθημα επειδή στηρίζεται στους αυτονομιστές για να περάσει βασικές μεταρρυθμίσεις. Έχει καταγγελθεί για τη συμφωνία του με το βασκικό αυτονομιστικό κόμμα Bildu, του οποίου ηγείται ο Αρνάλντο Οτέγκι, ο οποίος φυλακίστηκε για εγκλήματα της ομάδας Eta.

Το σύνθημα Que te vote Txapote, που σημαίνει «Ας σε ψηφίσει ο Txapote», αναφέρεται σε έναν άλλο μαχητή της Eta που πραγματοποίησε μια σειρά από θανατηφόρες τρομοκρατικές επιθέσεις. Καθώς η Ισπανία βιώνει επιδεινούμενες ξηρασίες και καύσωνες, τα περισσότερα κόμματα έχουν μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Μόνο το προεκλογικό πρόγραμμα του Vox δεν αναφέρει καθόλου το θέμα.

Το μεγαλύτερο ζήτημα για τους περισσότερους ψηφοφόρους είναι η οικονομία, παρόλο που μεγάλο μέρος της προεκλογικής εκστρατείας έχει επικεντρωθεί σε άλλα θέματα. Η Ισπανία απολαμβάνει μια περίοδο ανάπτυξης και ο πληθωρισμός επιβραδύνθηκε κάτω από το 2% τον Ιούνιο, ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη.

Αλλά τα θλιβερά στοιχεία για την ανεργία αποτελούν μία από τις πιο συχνές γραμμές επίθεσης της αντιπολίτευσης κατά της σημερινής κυβέρνησης. Τον Μάιο, η Ισπανία είχε το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας (12,7%) από όλες τις χώρες της ΕΕ.

Εκλογές στην Ισπανία: Οι πρωταγωνιστές

Πέδρο Σάντσεθ Έγινε ο πρώτος πολιτικός στην Ισπανία που άρπαξε την εξουσία από έναν εν ενεργεία πρωθυπουργό μέσω πρότασης δυσπιστίας το 2018. Στη συνέχεια, κέρδισε οριακά μια ψήφο εμπιστοσύνης τον Ιανουάριο του 2020 για να σχηματίσει την πρώτη κυβέρνηση συνασπισμού της Ισπανίας από τότε που αποκαταστάθηκε η δημοκρατία στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ο Πέδρο Σάντσεθ, 51 ετών, θεωρείται παθιασμένος υπέρμαχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και μιλάει άπταιστα αγγλικά- έχει διδάξει οικονομικά στην Ισπανία και εργάστηκε για ένα διάστημα για τον Ύπατο Εκπρόσωπο του ΟΗΕ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η διακυβέρνηση του έχει χαρακτηριστεί ως «Σαντσισμός» και οι αντίπαλοί του έχουν χαρακτηρίσει τις εκλογές ως μια επιλογή μεταξύ του Σαντσισμού ή της Ισπανίας, υποδηλώνοντας ότι αποτελεί απειλή για τη χώρα, τις παραδόσεις και τις αξίες της. Έχει πρωτοστατήσει σε νόμο για την απόδοση τιμής στα θύματα του δικτάτορα στρατηγού Φρανσίσκο Φράνκο, έχει υποστηρίξει έναν κανόνα που δίνει στις εργαζόμενες το δικαίωμα στην άδεια περιόδου και νόμους που επεκτείνουν τα δικαιώματα στην άμβλωση. Αλλά αυτές οι πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να είναι ένα υπερβολικό στοίχημα, καθώς το κόμμα του υπολείπεται των συντηρητικών αντιπάλων του. Ο ίδιος κατηγόρησε το PP ότι επιδιώκει να βάλει την Ισπανία σε μια «σκοτεινή μηχανή του χρόνου» με την υποστήριξη του ακροδεξιού Vox και να πάει τη χώρα πίσω «ποιος ξέρει πού».

Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό

Feijoo

Ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος έχει καλλιεργήσει συνειδητά μια εικόνα χαμηλών τόνων, λέγοντας πρόσφατα ότι «αυτό που για κάποιους μπορεί να είναι βαρετό, νομίζω ότι για την πλειοψηφία των πολιτών είναι ιδιότητα που πρέπει να έχει ένας πρωθυπουργός». Θεωρήθηκε ότι κέρδισε το μοναδικό τηλεοπτικό προεκλογικό ντιμπέιτ σώμα με σώμα με τον κ. Σάντσεθ, λέγοντάς του ότι δεν είχε το δικαίωμα να δίνει διαλέξεις για τα κυβερνητικά σύμφωνα, επειδή ο ηγέτης των Σοσιαλιστών είχε στηριχθεί σε αυτονομιστές. Αλλά ο Φεϊχό επικρίθηκε αργότερα επειδή παρέλειψε την τελευταία τηλεοπτική συζήτηση πριν από τις εκλογές, στην οποία συμμετείχαν τόσο οι αντίπαλοί του, ο κ. Σάντσεθ και η κ. Ντίας, όσο και ο πιθανός εταίρος του στον συνασπισμό, ο Σαντιάγκο Αμπασκάλ.

Πρώην δημόσιος υπάλληλος, γεννημένος στη Γαλικία στα βορειοδυτικά της Ισπανίας, ηγείται των συντηρητικών από το 2022. Έχει αποκτήσει τη φήμη του ασφαλούς χειριστή, καθώς διετέλεσε πρόεδρος της πρώην εθνικής υπηρεσίας υγείας και της ταχυδρομικής υπηρεσίας. Ωστόσο, οι αντίπαλοί του έχουν αναδείξει φήμες 10ετίας ότι διατηρούσε στενή φιλία με έναν έμπορο ναρκωτικών και ξέπλυμα χρήματος από τη Γαλικία, τον Marcial Dorado. Φωτογραφίες των δύο σε κοινές διακοπές σε γιοτ το 1995 έφερε στο φως η ισπανική εφημερίδα El País το 2013. Ο Φεϊχό λέει ότι δεν γνώριζε ότι ο Dorado ήταν εγκληματίας όταν οι δύο τους έγιναν φίλοι, επειδή «τότε δεν είχαμε διαδίκτυο ή Google». Ο Σάντσεθ κατηγόρησε τον Φεϊχό ότι λέει ψέματα, αλλά ο ηγέτης του PP αντεπιτέθηκε κατηγορώντας τον ότι χρησιμοποιεί «ανοησίες» για να προσπαθήσει να τον δυσφημίσει.

Σαντιάγκο Αμπασκάλ

Ηγήθηκε του ακροδεξιού κόμματος Vox, το οποίο βοήθησε να ιδρυθεί το 2014, και είναι γνωστός για τις αμφιλεγόμενες δηλώσεις του. Έχει δηλώσει ότι δεν πιστεύει στην κλιματική αλλαγή και έχει επικρίνει τον «ολοκληρωτικό νόμο της ιδεολογίας των φύλων» ο οποίος, όπως υποστηρίζει, ποινικοποιεί τους άνδρες.

Τον περασμένο μήνα, χρησιμοποίησε τις ταραχές στη Γαλλία για να ζητήσει αυστηρότερες μεταναστευτικές πολιτικές. «Η Ευρώπη απειλείται από όχλους αντιευρωπαίων… που δεν είναι πρόθυμοι να προσαρμοστούν στον τρόπο ζωής μας και στους νόμους μας», είπε. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να συνεχίσει να δέχεται μετανάστες από μουσουλμανικές χώρες».

Το Vox έχει ήδη συνάψει συμφωνίες συνασπισμού με τους συντηρητικούς σε δεκάδες πόλεις και τρεις αυτόνομες περιφέρειες – την Εξτρεμαδούρα στα δυτικά, τη Βαλένθια στα ανατολικά και την Καστίλλη και Λεόν, βόρεια της Μαδρίτης. Στις Βαλεαρίδες Νήσους, το Vox έχει καταλήξει σε συμφωνία με το PP, αλλά δεν έχει θέσεις στην κυβέρνηση. Τώρα ο κ. Αμπασκάλ επιδιώκει και αυτός ένα μερίδιο της εθνικής εξουσίας. Έχει καλλιεργήσει ισχυρούς δεσμούς με άλλες ευρωπαϊκές ακροδεξιές και εθνικιστικές ομάδες, από το κυβερνών Fidesz της Ουγγαρίας και τον Εθνικό Συναγερμό της Γαλλίας μέχρι το κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας του Ιταλού πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι. Η κ. Μελόνι έδωσε την υποστήριξή της στην προεκλογική εκστρατεία του Vox, με ένα βίντεο για να επιβεβαιώσει τη «μεγάλη φιλία» των κομμάτων.

Γιολάντα Ντίαζ

Αν το Vox είναι ο πιθανός βασιλικός παράγοντας για τον Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό, τότε για τους Σοσιαλιστές θα ήταν η συμμαχία 15 αριστερών ομάδων Sumar (Unite) της Γιολάντα Ντίαζ.

Πρώην κομμουνίστρια, έχει διατελέσει δεύτερη αναπληρώτρια πρωθυπουργός της Ισπανίας καθώς και υπουργός Εργασίας και επιθυμεί να γίνει και η πρώτη γυναίκα ηγέτης της Ισπανίας: «επειδή έχει έρθει η ώρα των γυναικών και οι γυναίκες θέλουν να είναι αυτές που γράφουν ιστορία».

Η Sumar έχει κάνει μεγάλη προσπάθεια για την ψήφο των νέων, υποσχόμενη χρηματοδότηση ύψους 20.000 ευρώ (17.139 λίρες) για να βοηθήσει τους νέους 18-23 ετών να ξεκινήσουν τη ζωή τους.

Η Ντίαζ είναι δημοφιλής πολιτικός που συνέβαλε στην αύξηση του ισπανικού κατώτατου μισθού σε 1.259 ευρώ και στην κατάργηση των αντιδημοφιλών εργατικών νόμων.

Οι σπίθες πετάχτηκαν μεταξύ της Ντίαζ και του Αμπασκάλ στην τελευταία τηλεοπτική συζήτηση πριν από τις εκλογές, καθώς οι δύο τους συγκρούστηκαν για θέματα έμφυλης βίας, ενώ η ίδια και ο κ. Σάντσεθ εμφανίστηκαν να σχηματίζουν ενιαίο μέτωπο.

Ποιος είναι το φαβορί; Ενώ οι δημοσκοπήσεις έχουν μειωθεί, οι συντηρητικοί και ο κ. Φεϊχό είναι τα φαβορί για τη νίκη. Αλλά ίσως χρειαστεί να σχηματίσουν συνασπισμό με το Vox για να σχηματίσουν πλειοψηφία και να αποφύγουν επαναληπτικές εκλογές.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν στην Ισπανία έδιναν στο PP ποσοστό 33%-36% και στους Σοσιαλιστές κάτω από 29%. Το Vox και το Sumar βρίσκονται σχεδόν στήθος με στήθος στο 12,5-13,5%.

Για να κερδίσει ένα κόμμα την απόλυτη πλειοψηφία χρειάζεται 176 έδρες, οπότε κανένα κόμμα δεν θα κερδίσει με αυτά τα αποτελέσματα.

Λαϊκό Κόμμα (PP) – Vox: Μια δύσκολη σύμπραξη Το Vox έχει κάνει μεγάλα βήματα για να εξασφαλίσει συμφωνίες διαμοιρασμού της εξουσίας με τους συντηρητικούς σε τρεις αυτόνομες περιφέρειες, ενώ μικρότερες συμμαχίες έχουν επιτευχθεί στη Μούρθια, την Αραγονία και τις Βαλεαρίδες Νήσους.

Αλλά ο Φεϊχό δεν είναι και τόσο ενθουσιασμένος με την προοπτική διακυβέρνησης με την ακροδεξιά.

Ο ηγέτης του PP φάνηκε να ταράζεται από τις κατηγορίες του αντιπάλου του για «επαίσχυντη» συμφωνία με το Vox.

Στην τηλεοπτική τους αντιπαράθεση ο Φεϊχό είπε ότι ο Αμπασκάλ του Vox δεν θα ήταν μέλος μιας μελλοντικής κυβέρνησης του PP «αν δεν χρειαζόμουν τις ψήφους». Πρόσφερε μάλιστα στον κ. Σάντσεθ των Σοσιαλιστών ένα σύμφωνο για το ηττημένο κόμμα να στηρίξει τον νικητή, ώστε κανένα από τα δύο να μην χρειάζεται να στηριχθεί ούτε στη σκληρή δεξιά ούτε στην αριστερά.

Αλλά το Vox θα μπορούσε να είναι η μόνη επιλογή. Τον περασμένο μήνα η Μαρία Γκουαρντιόλα, η πρόεδρος του ΡΡ στη δυτική περιφέρεια της Εξτρεμαδούρα, δήλωσε ότι δεν θα κυβερνούσε ποτέ με ένα κόμμα που «παρουσιάζει τους μετανάστες σα να μην είναι άνθρωποι» και που «τσουβαλιάζει» τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ.

Αργότερα άλλαξε γνώμη και καλωσόρισε το Vox στην κυβέρνησή της, δηλώνοντας ότι «ο λόγος μου δεν είναι τόσο σημαντικός όσο το μέλλον της Εξτρεμαδούρα».

Εκτός από τη σκληρή στάση που τηρεί στο θέμα του γάμου των ομοφυλοφίλων, της υιοθεσίας από ομοφυλόφιλα ζευγάρια, της άμβλωσης, της ευθανασίας και των δικαιωμάτων των τρανσέξουαλ, ένα άλλο μεγάλο θέμα που έχει οδηγήσει στην υποστήριξη του Vox είναι η ξεκάθαρη στάση του απέναντι στον καταλανικό εθνικισμό.

Έχει επίσης διαφωνήσει με το καθεστώς του Γιβραλτάρ, ενός βρετανικού υπερπόντιου εδάφους στο νότιο άκρο της Ιβηρικής χερσονήσου.

Πέρυσι το Vox αντιτάχθηκε στις αναφορές για συνομιλίες μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ισπανίας προειδοποιώντας ότι «οποιαδήποτε συμφωνία που δεν περνάει μέσα από την αναγνώριση της ισπανικής κυριαρχίας του Γιβραλτάρ αποτελεί πράξη προδοσίας κατά της Ισπανίας».

Πηγή: ieidiseis