Πούτιν: Γιατί μιλά για νέα συμφωνία πυρηνικών με τις ΗΠΑ πριν από τη σύνοδο με Τραμπ

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, δήλωσε, παραμονή της συνόδου κορυφής με τον Ντόναλντ Τραμπ, ότι οι δύο χώρες ενδέχεται να καταλήξουν σε μια νέα συμφωνία για τα πυρηνικά όπλα, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας ενίσχυσης της ειρήνης.

Γιατί όμως να μιλήσει για τα πυρηνικά, ενώ η σύνοδος αφορά την Ουκρανία;

Ο Πούτιν δέχεται πιέσεις από τον Τραμπ να συμφωνήσει στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, κάτι που η Μόσχα λέει ότι αποτελεί μέρος ενός συνόλου ζητημάτων ασφαλείας που έχουν αυξήσει τις εντάσεις μεταξύ Ανατολής και Δύσης στο πιο επικίνδυνο επίπεδό τους από τον Ψυχρό Πόλεμο.

Με τις ρωσικές δυνάμεις να προελαύνουν σταδιακά στην Ουκρανία, ο Πούτιν έχει απορρίψει τις εκκλήσεις του Κιέβου για πλήρη και άμεση κατάπαυση του πυρός.

Ωστόσο, αν η σύνοδος σημειώσει πρόοδο προς μια νέα συμφωνία ελέγχου των εξοπλισμών, ο Πούτιν θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι εμπλέκεται σε ευρύτερα ζητήματα ειρήνης.

Αυτό θα μπορούσε να τον βοηθήσει να πείσει τον Τραμπ ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να επιβάλει νέες κυρώσεις στη Ρωσία και στους αγοραστές ρωσικού πετρελαίου και άλλων βασικών εξαγωγών της, όπως έχει απειλήσει ο Αμερικανός ηγέτης.

Θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας βελτίωσης των σχέσεων με την Ουάσινγκτον, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων εμπορίου και οικονομίας, όπου το Κρεμλίνο θεωρεί ότι υπάρχει τεράστιο ανεκμετάλλευτο δυναμικό.

Γιατί ο Πούτιν μιλά συνεχώς για το ρωσικό πυρηνικό οπλοστάσιο;

Καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, ο Πούτιν έχει διατυπώσει συγκεκαλυμμένες απειλές για χρήση πυρηνικών πυραύλων και έχει προειδοποιήσει ότι η άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία θα μπορούσε να οδηγήσει στον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αυτές περιλαμβάνουν λεκτικές δηλώσεις, στρατιωτικά γυμνάσια και μείωση του ορίου για χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία.

Το γεγονός ότι η Ρωσία διαθέτει περισσότερα πυρηνικά όπλα από οποιαδήποτε άλλη χώρα της προσδίδει κύρος σε αυτόν τον τομέα, το οποίο ξεπερνά κατά πολύ τη συμβατική στρατιωτική ή οικονομική της ισχύ, επιτρέποντας στον Πούτιν να σταθεί απέναντι στον Τραμπ ως ίσος στην παγκόσμια σκηνή όταν πρόκειται για ζητήματα ασφαλείας.

Πόσα πυρηνικά όπλα διαθέτουν η Ρωσία και οι ΗΠΑ;

Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων, η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν εκτιμώμενα στρατιωτικά αποθέματα 4.309 και 3.700 πυρηνικών κεφαλών αντίστοιχα. Η Κίνα ακολουθεί με περίπου 600.

Τι προβλέπει η ισχύουσα συνθήκη ΗΠΑ-Ρωσίας για τα πυρηνικά;

Η συνθήκη New START, που υπογράφηκε το 2010 από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, και τον Ρώσο ομόλογό του, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, θέτει ανώτατα όρια στον αριθμό στρατηγικών πυρηνικών κεφαλών που μπορούν να αναπτύξουν οι δύο χώρες.

Το όριο είναι 1.550 κεφαλές για κάθε πλευρά και μέγιστο 700 διηπειρωτικούς πυραύλους και βομβαρδιστικά μεγάλου βεληνεκούς. Ως στρατηγικά όπλα θεωρούνται εκείνα που έχουν σχεδιαστεί για να πλήξουν τα κέντρα στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής ισχύος του αντιπάλου.

Η συνθήκη τέθηκε σε ισχύ το 2011 και παρατάθηκε το 2021 για ακόμη πέντε χρόνια, μετά την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν. Το 2023, ο Πούτιν ανέστειλε τη ρωσική συμμετοχή, αν και η Μόσχα δήλωσε ότι θα συνεχίσει να τηρεί τα όρια στις πυρηνικές κεφαλές.

Η ισχύς της συνθήκης λήγει στις 5 Φεβρουαρίου και οι αναλυτές ασφαλείας αναμένουν ότι και οι δύο πλευρές θα υπερβούν τα όρια εάν δεν παραταθεί ή αντικατασταθεί.

Άλλα σημεία έντασης στο πυρηνικό μέτωπο

Σε μια ένδειξη των υποκείμενων εντάσεων, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι διέταξε δύο αμερικανικά πυρηνικά υποβρύχια να πλησιάσουν τη Ρωσία, επικαλούμενος «απειλητικά σχόλια» του Ντμίτρι Μεντβέντεφ για το ενδεχόμενο πολέμου με τις ΗΠΑ. Το Κρεμλίνο υποβάθμισε την κίνηση, αλλά προειδοποίησε πως «όλοι πρέπει να είναι πολύ, πολύ προσεκτικοί» με τη ρητορική γύρω από τα πυρηνικά.

Παράλληλα, μαία νέα κούρσα εξοπλισμών διαφαίνεται στον τομέα των πυραύλων μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, οι οποίοι μπορούν επίσης να φέρουν πυρηνικές κεφαλές.

Κατά την πρώτη προεδρική θητεία του Τραμπ, το 2019, οι ΗΠΑ αποχώρησαν από συνθήκη που είχε καταργήσει όλα τα χερσαία όπλα αυτής της κατηγορίας, κατηγορώντας τη Μόσχα για παραβίαση, κάτι που η Ρωσία αρνήθηκε.

Οι ΗΠΑ σχεδιάζουν από το 2026 να αρχίσουν την ανάπτυξη όπλων, όπως οι πύραυλοι SM-6 και Tomahawk, μέχρι τώρα τοποθετημένοι κυρίως σε πλοία, καθώς και νέων υπερηχητικών πυραύλων, στη Γερμανία.

Η Ρωσία δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι δεν τηρεί πλέον κανέναν περιορισμό για το πού μπορεί να αναπτύξει πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς.